İnanna’dan Venüs’e, Bir Mezopotamya Tanrıçasının Değişimi

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 2, 219 - 232, 22.06.2024

Semra Gül , Korkmaz Meral

https://doi.org/10.53487/atasobed.1425730

Öz

Medeniyetin beşiği olarak adlandırılan Mezopotamya; Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölgedir. Mezopotamya adı ilk kez Polybius, Strabon gibi antik yazarlar tarafından kullanılmıştır. Tarihte birçok medeniyetin doğduğu, uğruna nice savaşların olduğu bölge; bugün Irak, Kuzeydoğu Suriye, Güneydoğu Anadolu ve Güneybatı İran topraklarından oluşmaktadır. İnsanlık tarihi açısından çok büyük öneme sahip olan Mezopotamya’da; Prehistorik dönemlerden itibaren pek çok farklı insan toplulukları yaşamıştır. İnsanoğlu varoluşundan itibaren ilahi bir güce inanma ihtiyacı duymuştur. Bu noktada tarihin temellerinin atıldığı bölgedeki inanç sistemi; coğrafi konumunun da etkisiyle, adeta bir köprü görevi üstlenerek pek çok uygarlığa geçmiştir. Çalışmamızda Mezopotamya’nın en önemli tanrıçalarından biri olan; adına pek çok tapınağın inşa edildiği, aşk, bereket ve savaş tanrıçası Astarte’nin; Sümer tanrıçası İnanna’dan, Roma tanrıçası Venüs’e olan yolculuğu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Astarte, Mezopotamya, Tanrıça, İnanna, İştar

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SDK-2022-10659

Kaynakça

• Acı, M. (2016). Doğu Akdeniz Havzasında kahramanlık mitosları Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akar Noei, T. (2018). Babil- İştar Kapısı sırlı tuğlalarının karakterizasyonu ve korumaya yönelik öneriler Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kadir Has Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Alpaslan, M. (2020). Anadolu’nun tarihi coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
• Aslantürk, N. (2013). Hitit belgelerinde Hurri Tanrıları ve onların kültleri Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayram, S. (2019). Eski Mezopotamya’da kutsal evlilik metinleri ve “kutsal/kült/mabet fahişe(Si)” ibâresi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 6(2), 546-575.
• Bertman, S. (2003). Handbook to life in Ancient Mesopotamia. Facts on File.
• Black, J., Cunningham, G., Robson, E., & Zolyomi, G. (2004). Literature of Ancient Sumer. Published by Oxford University.
• Black, J., & Green, A. (2004). Gods, demons and symbols of Ancient Mesopotamia. The British Museum Press.
• Bottero, J. (2003). Mezopotamya, yazı, akıl ve tanrılar. M. E. Özcan & A. Er, (Çev.). Dost Kitabevi.
• Bottero, J., & Kramer, S. N. (2019). Mezopotamya mitolojisi. A. Tümertekin, (Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Burkert, W. (1985). Greek religion: archaic and classica. Harvard University Press.
• Can, Ş. (1994). Klasik Yunan mitolojisi. İnkılâp Kitabevi.
• Cemiloğlu, İ. (2001). İnanna ve Dumuzi alıntısı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Collins, P. (1990). The Sumerian Goddess Inanna (3400-2200 BC). The Institute of Archaeology, 5, 103-118.
• Cross, F. M. (1971). The old phoenician inscription from Spain dedicated to Hurrian Astarte. HTR, 64, 189-195.
• Çapar, Ö. (1978). Roma tarihinde Magna Mater (Kybele) tapınımı. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 29, 167-190.
• Çaylı, P. (2008). Prehistoryadan günümüze kadın sembolünün sanata yansıması. Collequium Anatolicum, VII, 137-155.
• Çetin, C. (2006). Antik Çağda Hieros Gamos ritüeli. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, (76), 99-113.
• Çığ, M. İ. (2006). İnanna’nın aşkı Sumer’de inanç ve kutsal evlenme. Kaynak Yayınları.
• Dalley, S. (2000). Myths from Mesopotamia, creation, the flood, Gılgamesh, and others. Oxford University Press.
• Demirci, K. (2019). Eski Mezopotamya dinlerine giriş. Ayışığı Kitapları.
• Demirel, S. (2019). Gılgamış destanı Hititçe çivi yazılı tabletleri (CTH 341.III). L.G. Gökçek, & E. Yıldırım, & O. Pekşen (Ed.), Mezopotamya’nın Eski Çağlarında İnanç Olgusu ve Yönetim Anlayışı içinde (ss.85-115). Değişim Yayınları.
• Dinç, U. (2017). Mezopotamya'da tanrı anlayışının doğuşu, gelişimi ve yayılışı (Miladi yıllara kadar). Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 64-75.
• Doğancı, K. (2019). Eski Roma dininde Mezopotamya kökenli unsurlar. L.G. Gökçek, & E. Yıldırım, & O. Pekşen (Ed.), Mezopotamya’nın Eski Çağlarında İnanç Olgusu ve Yönetim Anlayışı içinde (ss.609-640). Değişim Yayınları.
• Dürüşken, Ç. (2003). Roma dini. Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• Dürüşken, Ç. (2011). Roma’nın gizem dinleri. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Erhat, A. (2010). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Etgü, T. Y. & Pekşen, O. (2023). Sümerlilerde din anlayışı ve tanrı algısı. Gaziantep Unıversıty Journal of Socıal Sciences, 22 (2), 511-525.