Araştırma Makalesi
TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE TÜRKİYE İLE ABD ARASINDA OLAN İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ VE TÜRKİYE-ABD TİCARET ANTLAŞMASI (1 NİSAN 1939)
Öz
Amerika Birleşik Devletleri siyasi
birliğini 1776’da sağladıktan sonra 1783’ten itibaren dünya çapında ekonomik
faaliyetlere ağırlık verdi. Akdeniz Havzası bu amaç için uygun bir yerdi. Bu
durum ABD’nin Osmanlı Devleti ve vatandaşları ile karşılaşmasına sebep teşkil
etti. Türk-ABD ilişkileri de 1783’ten itibaren başladı. İki devlet arasında
çeşitli ticari antlaşmalar imzalandı. İzmir bu bağlamda önemli bir merkez oldu.
Bu durum Birinci Dünya Savaşı’na kadar devam etti. 1917’de kesintiye uğradı.
Milli Mücadele Dönemi’nde de ABD, Türkiye’yi yakından takip etti. 1923’te
imzalanan Lozan Barış Antlaşması sonrası da iki ülke arasındaki ilişkiler devam
etti. 1929’da bir ticaret antlaşması imzalandı. Atatürk’ün ölümünden sonra da bu
ilişkiler devam etti ve 1 Nisan 1939’da yeni bir ticaret antlaşması daha imzalandı.
Bu bir dönüm noktası oldu. Türkiye’nin dış politikasına yeni bir yön verdi.
Kaynakça
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
- Düstur, III/XX
- TBMM Albümü 1920-2010
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi
- Akşam
- Cumhuriyet
- The New York Times
- Ulus
- Yeni Sabah
- Britannica Concise Encyclopedia, Britania, 2006.
- İslam Ansiklopedisi, VII, Ankara, 1993.
- Türkler, XIV, Ankara, 2002.
- ARMAOĞLU, Fahir, 19.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Ankara, 1997.
- ________________, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi, Ankara, 1983.
- ________________, Belgelerle Türk-Amerikan İlişkileri, Ankara, 1991.
- Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (1918-1937), III, Ankara.
- AVCI, Ayşegül, American Propaganda In Turkey As Economic Military And Cultural Warfare Against Germany During The Second
- World War, Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2009.
- BARKAY, Gül İnanç, ABD Diplomasisinde Türkiye (1940-1943), İstanbul, 2001.
- BULUT, Semih, Atatürk Dönemi Türkiye-ABD İlişkileri (1923-1938), Ankara, 2010.
- BURÇAK, Rıfkı Salim, Siyasi Tarih, Ankara, 1978.
- DEVELİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara, 1997.
- DOĞAN, Emir Emre, Coni’nin Mehmet Düşmanlığı, İstanbul, 2007.
- ELLİOT, Jonathan, The American Diplomatic Code, Embracing a Collection of Treaties and Conventions Between the United States and Foreign Powers, from 1778 to 1834, Pennsylvania, 1834.
- GEÇİKLİ, Recep Murat, Menderes Hükümetleri Dönemi Türk- ABD İlişkileri, İstanbul, 2016.
- KARAKAŞ, Nuri, Türk-Amerikan Siyasi İlişkileri (1939-1952), Ankara, 2013.
- KURAT, Akdes Nimet, Türk-Amerikan Münasebetlerine Kısa Bir Bakış (1800-1959), Ankara, 1959.
- OBERG, Barbara B., The Papers of Thomas Jefferson, Princeton, 2010.
- ORAN, Baskın, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular Belgeler Yorumlar (1919-1980), I, İstanbul, 2009.
- ÖNSOY, Murat, The World War Two Allied Economic Warfare:The Case of Turkish Chrome Sales, Friederich Alexander Üniversitesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Almanya, 2009.
- PEDERSON, William D., Presidential Profiles: The FDR Years, New York, 2006.
- SANDER, Oral, Türk-Amerikan İlişkileri (1947-1964), Ankara, 1979.
- STEWART, William, Admirals of The World, Nort Carolina, 2009.
- ŞENTÜRK, Nazır, Bâbıâli’nin Reisülküttapları, İstanbul, 2012.
- TROCKİ, Carl A., Opium, Empire and The Global Political Econnomy, New York, 1999.
- Türkiye-ABD İlişkilerinin Dünü, Bugünü, Yarını, Harp Akademileri, İstanbul, 1994.
- YAVUZ, Ahmet, Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası Antlaşmalar (20 Nisan 1920-1 Kasım 1966), Ankara, 1967.
- AKYÜZ, Erdem, “Atatürk ve Dış Basın”, Bütün Dünya Dergisi, (Şubat-2018), s.22-26.
- DİLEK, Mehmet Sait, “İngiliz ve Amerikan Misyonerlerinin Ermeni Sorununun Ortaya Çıkışındaki Rolü”, Ermeni Araştırmaları Dergisi, 43, Ankara, 2012, s.89-112.
- GÜLER, Yavuz, “Osmanlı Devleti Dönemi Türk-Amerikan İlişkileri (1795-1914)”, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, VI/1, (Haziran-2005), s. 227-240.
- GÜNAY, Nejla , “Amerikan Misyonerlerine Anadolu Halkının Tepkisi ve Bunun Osmanlı-Amerikan İlişkilerine Etkileri”, Akademik Bakış Dergisi, I/2, Ankara, (Yaz-2008), s. 107-118.
- KARA, Adem, “Osmanlı Devleti-ABD Ticari İlişkileri”, Akademik İncelemeler Dergisi, I/2, (2006), s. 35-49.
- KURAT, Akdes Nimet, “Berberi Ocakları İle ABD Münasebetleri (1774-1916)”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi (AÜDTCF) Tarih Araştırmaları Dergisi, II, (Ankara-1964), s. 175-213.
- KURAT, Akdes Nimet, “Türkiye İle Amerika Birleşik Devletleri Arasındaki Münasebetlere Ait Arşiv Vesikaları”, AÜDTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, V/8-9, (1967), s. 282-373.
- YAVUZ, Bige Sükan, “Fransız Arşiv Belgelerinin Işığında Chester Demiryolu Projesi”, Atatürk Yolu Dergisi, 24, (Ankara-1994), s. 527-561.
- YÜKSEL, Yurdagül, “Atatürk ve Roosevelt”, Atatürk Araştırma Merkezi, XV/44, Ankara, (Temmuz-1999), s. 777-784.
- http://www.arlingtoncemetery.net/cmchester.htm
- http://www.levantineheritage.com/offley-letter19.htm
- http://www.scencyclopedia.org/sce/entries/smith-william-loughton/ Erişim Tarihi
- https://vanantwerpfamily.wordpress.com/2009/01/05/john-van-antwerp-macmurray/
- https://www.geni.com/people/David-Offley/6000000031436519522
- https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html
- https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc020/kanuntbmmc020/kanuntbmmc02003646.pdf
HISTORICAL PROCESS IN DEVELOPMENT OF RELATIONS BETWEEN TURKEY AND THE USA AND TURKEY-USA TRADE TREATY (1 APRIL 1939)
Öz
After giving US political
union in 1776, he focused on economic activities around the world. The
Mediterranean Basin was a suitable place for this purpose. This situation
caused the USA to meet with the Ottoman State and its citizens. The Turkish-US
relations also began in 1783. Several commercial agreements between the two
states were signed. İzmir was an important center in this context. This
situation continued until the First World War. It broke down in 1917. National
Struggle Period in the US has closely followed Turkey. After the Lausanne Peace
Treaty signed in 1923, relations between the two countries continued. A trade
treaty was signed in 1929. After Atatürk's death, he continued in a positive
sense and a new trade treaty was signed on 1 April 1939. It was a turning
point. Turkey gave a new direction to foreign policy.
Kaynakça
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
- Düstur, III/XX
- TBMM Albümü 1920-2010
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi
- Akşam
- Cumhuriyet
- The New York Times
- Ulus
- Yeni Sabah
- Britannica Concise Encyclopedia, Britania, 2006.
- İslam Ansiklopedisi, VII, Ankara, 1993.
- Türkler, XIV, Ankara, 2002.
- ARMAOĞLU, Fahir, 19.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Ankara, 1997.
- ________________, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi, Ankara, 1983.
- ________________, Belgelerle Türk-Amerikan İlişkileri, Ankara, 1991.
- Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (1918-1937), III, Ankara.
- AVCI, Ayşegül, American Propaganda In Turkey As Economic Military And Cultural Warfare Against Germany During The Second
- World War, Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2009.
- BARKAY, Gül İnanç, ABD Diplomasisinde Türkiye (1940-1943), İstanbul, 2001.
- BULUT, Semih, Atatürk Dönemi Türkiye-ABD İlişkileri (1923-1938), Ankara, 2010.
- BURÇAK, Rıfkı Salim, Siyasi Tarih, Ankara, 1978.
- DEVELİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara, 1997.
- DOĞAN, Emir Emre, Coni’nin Mehmet Düşmanlığı, İstanbul, 2007.
- ELLİOT, Jonathan, The American Diplomatic Code, Embracing a Collection of Treaties and Conventions Between the United States and Foreign Powers, from 1778 to 1834, Pennsylvania, 1834.
- GEÇİKLİ, Recep Murat, Menderes Hükümetleri Dönemi Türk- ABD İlişkileri, İstanbul, 2016.
- KARAKAŞ, Nuri, Türk-Amerikan Siyasi İlişkileri (1939-1952), Ankara, 2013.
- KURAT, Akdes Nimet, Türk-Amerikan Münasebetlerine Kısa Bir Bakış (1800-1959), Ankara, 1959.
- OBERG, Barbara B., The Papers of Thomas Jefferson, Princeton, 2010.
- ORAN, Baskın, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular Belgeler Yorumlar (1919-1980), I, İstanbul, 2009.
- ÖNSOY, Murat, The World War Two Allied Economic Warfare:The Case of Turkish Chrome Sales, Friederich Alexander Üniversitesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Almanya, 2009.
- PEDERSON, William D., Presidential Profiles: The FDR Years, New York, 2006.
- SANDER, Oral, Türk-Amerikan İlişkileri (1947-1964), Ankara, 1979.
- STEWART, William, Admirals of The World, Nort Carolina, 2009.
- ŞENTÜRK, Nazır, Bâbıâli’nin Reisülküttapları, İstanbul, 2012.
- TROCKİ, Carl A., Opium, Empire and The Global Political Econnomy, New York, 1999.
- Türkiye-ABD İlişkilerinin Dünü, Bugünü, Yarını, Harp Akademileri, İstanbul, 1994.
- YAVUZ, Ahmet, Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası Antlaşmalar (20 Nisan 1920-1 Kasım 1966), Ankara, 1967.
- AKYÜZ, Erdem, “Atatürk ve Dış Basın”, Bütün Dünya Dergisi, (Şubat-2018), s.22-26.
- DİLEK, Mehmet Sait, “İngiliz ve Amerikan Misyonerlerinin Ermeni Sorununun Ortaya Çıkışındaki Rolü”, Ermeni Araştırmaları Dergisi, 43, Ankara, 2012, s.89-112.
- GÜLER, Yavuz, “Osmanlı Devleti Dönemi Türk-Amerikan İlişkileri (1795-1914)”, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, VI/1, (Haziran-2005), s. 227-240.
- GÜNAY, Nejla , “Amerikan Misyonerlerine Anadolu Halkının Tepkisi ve Bunun Osmanlı-Amerikan İlişkilerine Etkileri”, Akademik Bakış Dergisi, I/2, Ankara, (Yaz-2008), s. 107-118.
- KARA, Adem, “Osmanlı Devleti-ABD Ticari İlişkileri”, Akademik İncelemeler Dergisi, I/2, (2006), s. 35-49.
- KURAT, Akdes Nimet, “Berberi Ocakları İle ABD Münasebetleri (1774-1916)”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi (AÜDTCF) Tarih Araştırmaları Dergisi, II, (Ankara-1964), s. 175-213.
- KURAT, Akdes Nimet, “Türkiye İle Amerika Birleşik Devletleri Arasındaki Münasebetlere Ait Arşiv Vesikaları”, AÜDTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, V/8-9, (1967), s. 282-373.
- YAVUZ, Bige Sükan, “Fransız Arşiv Belgelerinin Işığında Chester Demiryolu Projesi”, Atatürk Yolu Dergisi, 24, (Ankara-1994), s. 527-561.
- YÜKSEL, Yurdagül, “Atatürk ve Roosevelt”, Atatürk Araştırma Merkezi, XV/44, Ankara, (Temmuz-1999), s. 777-784.
- http://www.arlingtoncemetery.net/cmchester.htm
- http://www.levantineheritage.com/offley-letter19.htm
- http://www.scencyclopedia.org/sce/entries/smith-william-loughton/ Erişim Tarihi
- https://vanantwerpfamily.wordpress.com/2009/01/05/john-van-antwerp-macmurray/
- https://www.geni.com/people/David-Offley/6000000031436519522
- https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html
- https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc020/kanuntbmmc020/kanuntbmmc02003646.pdf
Toplam 53 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Temmuz 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 7 Sayı: 1 |
Kaynak Göster
Bu eser Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.