İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI ALGISI VE SORUMLULUK DUYGUSUNUN SPOR YAPMA DEĞİŞKENİNE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 138 - 147, 24.09.2019

Çağatay Dereceli

Öz

Bu
çalışmanın amacı, ilköğretim öğrencilerinin başarı algısı ve sorumluluk
duygusunun spor yapma değişkenine göre incelemektir. Çalışmanın örneklemi,  2016-2017 eğitim öğretim yılı bahar döneminde
Aydın ilinde bazı ilk ve ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören, 163 spor
yapan, 141 spor yapmayan olmak üzere toplam 304 öğrenciden oluşmaktadır.
Araştırmada veri toplama aracı olarak,  Roberts, Treasure ve Balague (1998) tarafından
geliştirilen, Kazak Çetinkalp (2006) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Başarı Algısı Envanteri (Çocuk Versiyonu - BAE-Ç)”,  Conrad ve Hedin’in (1981)
geliştirilen,  Taylı ( 2005) tarafından
Türkçe’ye uyarlanan “Sorumluluk Duygusu ve Davranışı Ölçeği (SDDÖ)”  kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde,
Kolmogorov - Smirnov testi,  t testi ve
ANOVA testleri kullanıldı. Sonuç olarak, sporcu çocukların başarı
algılarının, görev ve ego yönelimlerinin sporcu olmayan çocuklardan daha yüksek
olduğu, sporcu çocukların sorumluluk duygusu ve davranışlarının sporcu olmayan
çocuklara göre daha gelişmiş olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Spor, Başarı algısı

Kaynakça

• 1-Altıntaş, A., Koruç, P.C., Akalan, C. (2012). Comparing the perceived motivational climate, goal orientations and perceived physical competence of athletes with regard to gender and sport, experiences, Turkiye Klinikleri J Sports Sci, 4(1):1-15.
• 2-Canpolat, A.M., Kazak Çetinkalp, Z. (2011).İlköğretim II. Kademe Öğrenci-Sporcuların Başarı Algısı ve Öz-Yeterlik Düzeyleri Arasındaki İlişki, Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(1): 14–19.
• 3-Conrad, D. ve Hedin, D. (1982). Instrument and Scoring Guide of the Exprimental Education Evaluation Project. Minnesota: Center for Youth Development and Research.
• 4-Cox RH. (1998). Sport psychology: Concepts and applications. 4th ed. Boston: The McGraw-Hill, 236-71.
• 5-Duda JL. (1993). Goals: A social-cognitive approach to the study of achievement motivation in sport. In: Singer RN, Murphey M, Tennant LK, eds. Handbook on Research on Sport Psychology.New York: Macmillan, 421-36.
• 6-Fox, K., Goudas, M., Bıddle, S., Duda, J. L., Armstrong, N. (1994). Children's task and ego profiles in sport. British Journal of Educational Psychology,64, 253-261.
• 7-Glasser, W. (2005). Respponsibility, Respect and Relationships: Creating Emotionally Safe Classrooms, Quality Educational Programs, Inc.
• 8-Golzar, F.A. (2006). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerine Yönelik Sorumluluk Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Sorumluluk Düzeylerinin Cinsiyet, Denetim Odağı ve Akademik Başarıya Göre İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
• 9-Gök, A., Birol, S.Ş., Aydın, E. (2018). Athletics cross athlets’ perception of success and imagery levels according to different variables, The Journal of International Social Research, 11, 60, 1367-1376.
• 10-Kazak Çetinkalp Z. (2006). The validity and reliability study of “the children's version of the perception of success questionnaire-POSQ-CH” for Turkish athletes. 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 1325-7.
• 11-Nelson, D. B., Low, G. R. (2004) .Personal Responsibility Map (PRM), Oakwood Solutions, LLC,Nicholls J.G.(1984). Conceptions of ability and achievement motivation. In: Ames R, Ames C, eds. Research on Motivation in Education: Student Motivation, 1, 39–73. New York: Academic Press.
• 12-Ocak, E.D., Dökme, İ. (2018). Üst bilişsel farkındalık ile sorumluluk duygusu ve davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 7, 1, 87-93.
• 13-Önal, Ş. (2005). Bir Sorumluluk Eğitim Programının Lise Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Sorumluluk Düzeylerine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa
• 14-Özen, Y. (2007). Sorumluluk Duygusu ve Davranışı Ölçeğinin Geliştirilmesi Güvenirliği ve Geçerliği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 7, 343-357.
• 15-Roberts G.C., Treasure D.C., Ballague G. (1998). Achievement goals in sport: The development and validation of the Perception of Success Questionnaire. Journal of Sport Sciences, 16 (4), 337-347.
• 16-Roberts G.C., Spink K.S., Pemberton C.L. (1999). Learning experiences in sport psychology. 2nd eds. USA, Champaign, IL: Human Kinetics, 115-118.Taylı, A. (2006). “Akran Yardımcılığı Uygulaması Aracılığıyla Lise Öğrencilerinde Kişisel ve Sosyal Sorumluluğun Arttırılması”. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• 17-Özen, Y. (2013). Sorumluluk duygusu ve davranışı ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 7, 343-357.
• 18-Weınberg, R. S., Gould, D. (1995). Foundations of Sport and Exercise Psychology. Champaign JL: Human Kinetics. 59-72, 137-160.