Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin “Coğrafya” Kavramına İlişkin Algıları: Bir Olgubilim Araştırması

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 37, 99 - 112, 23.02.2017

Adem Beldağ , Yılmaz Geçit

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.277905

Cited By: 7

Öz

Sosyal Bilgiler
öğretmenlerinin coğrafya algılarını belirlemek için yapılan bu çalışma nitel
araştırma yaklaşımının olgubilim deseni çerçevesinde yürütülmüştür. Rize ilinde
görev yapmakta olan 56 sosyal bilgiler öğretmeninin coğrafya kavramına ilişkin
algısını belirlemek için bir bilgi formu geliştirilmiştir. Öğretmenlerin bu
bilgi formunda coğrafya...........gibidir/benzer. Çünkü...........şeklindeki
boşluğu doldurmaları istenmiştir. Elde edilen veriler nitel araştırma
yaklaşımının doğasına uygun bir biçimde betimsel ve içerik analizine tabi
tutulmuştur.

Sonuç olarak öğretmenlerin
49 farklı metafor kullandıkları ve metaforların altı farklı kategori başlığı
altında toplandığı belirlenmiştir. Bu kategoriler yol gösterici, yaşamın
ifadesi, coğrafi unsur, çeşitlilik, biçimsellik ve eğlence başlıkları altında
toplanmıştır. Özellikle öğretmenlerin %60’a yakınının coğrafyayı yol gösterici
ve yaşam ifadesi olarak görmesi bu bilime yönelik pozitif bakış açısının bir
göstergesidir. Ancak bazı imaj sorunları da tespit edilmiş olup çalışma
sonucunda bunlara yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Öğretmenleri, Coğrafya, Metafor, Olgubilim

Kaynakça

• Akbaş, Y. ve Gençtürk, E. (2013). Coğrafi bilgi sistemleri kavramına metaforik bakış. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 179-196
• Alkış, S. (2009). Turkish geography trainee teachers’ perceptions of geography. International Research in Geographical and Environmental Education (IRGEE), 18(2), 123-136.
• Aslan, M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik öğrenme ve düşünme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 100-108.
• Atalay, İ. (1994). Genel fiziki coğrafya(3. Baskı). İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (Educational Sciences: Theory & Practice), 10(3), 1293-1322.
• Aydın, F. ve Ünaldı, Ü. E. (2010). The analysis of geography teacher candidates’ perceptions towards “geography” concept with the help of metaphors. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2), 600-622.
• Botha, E. (2009). Why metaphor matters in education. South African Journal of Education, 29, 431-444.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 269-283.
• Doağanay, H. (1993). Coğrafya’ya giriş (2. Baskı). Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Durmuş, E. ve Baş, K. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya kavramına ilişkin metaforik algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 75-92.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Geçit, Y. ve Gençer, G. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
• Kaya, H. (2010). Metaphors developed by secondary school students towards “earthquake” concept. Educational Research and Review, 5(11), 712-718.
• Keçe, 2014). Tarih ve Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bazı tarih kavramlarına ilişkin algılarının metaforlar yoluyla analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 143-156.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research (Third Edition). San Francisco: A Wiley Imprint.
• Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks. CA: Sage.
• Öztürk, C. (2012). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. Cemil Öztürk (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi demokratik vatandaşlık eğitimi içinde (s. 2-30). Anakara: Pegem Akademi.
• Öztürk, Ç. (2007) Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının ‘coğrafya’ kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evren Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
• Öztürk, M. & Alkış, S. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının coğrafya ile ilgili algılamaları. İlköğretim Online Dergisi, 8 (3), 782-797.
• Öztürk, M. (2007). Coğrafya gelişimi, içeriği, eğitimi. H. Kıran (Ed.), XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresinde (s. 262-266). Denizli, Pamukkale Üniversitesi.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Şahin, Ş. ve Baturay, M. H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin internet kavramına ilişkin algılarının değerlendirilmesi: bir metafor analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21 (1), 177-192.
• Şeyihoğlu A. ve Gencer, G. (2011). Hayat bilgisi öğretiminde “metafor” tekniğinin kullanımı. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(3), 83-100
• Zeren, M. G. (2015). Üniversite öğrencilerinin gözü ile coğrafya eğitimcisi: Bir olgubilim araştırması. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(33), 189-207.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.