Skyscrapers as a Factor that Affects the Urban Skyline in Istanbul

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 50, 25 - 38, 30.12.2023

Furkan Taha Çobanlı , Mehmet Akif Ceylan

https://doi.org/10.5152/EGJ.2023.23058

Cited By: 1

Öz

Skyscrapers initially emerged as a major phenomenon in 21st-century cities and became increasingly common in Istanbul during the past quarter century. Skyscrapers, the highest product of vertical construction, have become important landmarks in cities since their emergence. The appearance of a city consists of the sum of different processes that occur over time. Istanbul, which has a historic skyline, has acquired a new artificial geographical view in the vertical direction owing to the increased amount and height of skyscrapers. The skyscrapers, referred to as representatives of the modern world, rose above the historical values and geography of Istanbul. This study aimed to assess the location of skyscrapers in the city skyline and their impact on the city’s appearance through urban horizon lines. Urban (city) skyline profiles were created using city panoramas obtained from points determined in different directions. The study also argues that skyline drawings and skyline profiles can be used for the city in urban geography studies. The findings suggest that the topographical characteristics of the city were ignored when positioning the skyscrapers, which in some places had a detrimental effect on the geographical appearance and skyline of the city. The article states that Istanbul needs an extensive silhouette evaluation of its cultural characteristics and a new development plan for vertical construction to preserve its historical and geographical view.

Anahtar Kelimeler

Skyscraper, vertical construction, silhouette, urban skyline, geographical view, Istanbul

Şehrin Ufuk Çizgisine Etkileri Bakımından İstanbul’da Gökdelenler

Öz

Gökdelenler esasen 21. yüzyıl şehirlerinin önemli bir olgusu olarak öne çıkmaktadır. Son çeyrek yüzyılda İstanbul’da da gökdelenler giderek yaygınlaşmaktadır. Dikey yapılaşmanın en yüksek ürünü olan gökdelenler, ortaya çıktıklarından beri şehirlerin önemli simge yapıları haline gelmiştir. Bir şehrin görünümü zaman içerisinde mekân üzerinde gerçekleşen farklı süreçlerin toplamından oluşmaktadır. Tarihi bir şehir silüetine sahip olan İstanbul, gökdelenlerin sayısının ve yüksekliklerinin artması nedeni ile dikey yönde yeni bir yapay coğrafi görünüm kazanmıştır. Modern dünyanın temsilcileri olarak anılan gökdelenler, İstanbul’un tarihi değerlerinin ve coğrafyasının üzerinde yükselmektedir. Bu çalışma, gökdelenlerin şehir silüetindeki yerini ve şehrin görünümüne olan etkilerini ufuk çizgileri aracılığıyla değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Farklı doğrultularda belirlenen noktalardan elde edilen şehir panoramaları aracılığıyla şehirsel (kentsel) ufuk çizgisi profilleri oluşturulmuştur. Aynı zamanda çalışma, şehir coğrafyası çalışmalarında silüet çizimlerinin ve ufuk çizgisi profillerinin şehri okumak için de bir araç olarak kullanılabileceğini savunmaktadır. Çalışmadan elde edilen bulgular, gökdelenlerin konumlandırılırken şehrin topoğrafik özelliklerinin göz ardı edildiğini, bu sebeple yapıların bazı noktalarda şehrin coğrafi görünümü ve silüeti üzerinde zedeleyici etkiler bıraktığını göstermektedir. Makalede İstanbul’un kültürel özelliklerinin, tarihi ile coğrafi görünümünün korunabilmesi için şehrin geniş kapsamlı silüet değerlendirmesine ve dikey yapılaşma için yeni bir imar planı düzenlemesine ihtiyacı bulunduğu dile getirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gokdelen, dikey yapılaşma, şehirsel ufuk cizgisi, siluet, coğrafi gorunum, İstanbul

Kaynakça

• Akarsu, T. (2009). Tarihi yarımada siluetinin kent kimliğine etkilerinin Salac ak-Harem-Haydar paşa bölgesinde irdelenmesi (Tez No.238979). [Yuksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Aksoy, F. (2009). Kent siluetinin değerlendirilmesi̇: ‘Boğaziçi̇ yerleşkesi̇ örneğinde irdelenmesi̇’ (Tez No. 244062). [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Aliağaoğlu, A., & Uğur, A. (2018). Şehirsel alanda yok-yerler: Türkiye’de gökdelenler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi, 22,(Özel Sayı 3),2775-2791.
• Altuntaş, Z. B., & Önder, D. E. (2016). Changes in urban skylines and perception of the citizens: A study of Istanbul. IJASOS- International E-Journal of Advances in Social Sciences, 2(4), 258. [CrossRef]
• Aslan, E. (2019). Kent siluetlerinin kentsel miras acısından değerlendirilmesi̇: İstanbul orneği ve koruma önerileri (Tez No. 544511). [Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Babal, B. N. (2019). İstanbul siluetinin coğrafi̇ etiketli̇ görseller aracılığı ile değerlendirilmesi̇ ve bakı noktalarının tespit edilmesi̇ (Tez No. 559454). [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel Tasarım Anabilim Dalı]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Booth, C. G. (2012). Revisiting the image of the city: Exploring the importance of city skylines (Publication No. 10012/6536). [Master Thesis, University of Waterloo].
• Bostancı, S. H. (2008). Kent siluetlerinin entropi yaklaşımı ile değerlendirilmesi (Tez No. 252676). [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Bostancı, S. H. (2021). Researching for methods in visual analyses of urban skylines. Internati̇onal Journal of Archi̇tecture and Desi̇gn, 7(2), 161–173. [CrossRef]
• Charney, I., & Rosen, G. (2014). Splintering skylines in a fractured city: High-rise geographies in Jerusalem. Environment and Planning D, 32(6), 1088–1101. [CrossRef]
• Celen, D. (2016). Kentsel korumada siluet kavramı ve siluetin önemi̇; İstanbul tarihi̇ yarımada örneği̇ (Tez No. 449288). [Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi̇, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Çobanlı, F. T. (2023). İstanbul şehrinde dikey yapılaşma ve gökdelenlere coğrafi bir yaklaşım (Tez No. 773952). [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi. Deniz, M. Ş., Doğan, M., & Katıtaş, S. (2020). İstanbul Avrupa yakası örneğinde yüksek kıyı yapılarının fiziksel ve sosyal cevreye etkilerinin değerlendirilmesi. Kent Akademisi, 13(1), 37-49. [CrossRef]
• Doğan, C., & Kanatlı, B. (2022). Memetik kuramın sembolik şehir siluetlerine yansıması. Kent Akademisi, 15(3), 1087-1108. [CrossRef]
• Erkaya, Ş. (2012). İstanbul’un kentsel peyzaj değişimlerinin siluet kapsamında değerlendirilmesi (Tez No.315983). [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Ford, L. R. (1970). The skyscraper: Urban symbolism and city structure (Publication No.7110720). [Ph. D Thesis, Graduate School of the University of Oregon Department of Geography].
• Ford, L. R. (1976). The urban skyline as A city classification system. Journal of Geography, 75(3), 154–164. [CrossRef]
• Ford, L. R. (1992). Reading the skylines of American cities. Geographical Review, 82(2), 180-200.[CrossRef]
• Ford, L. R. (1994). Cities and buildings: Skyscrapers, skid rows, and suburbs. Johns Hopkins University Press.
• Gassner, G. (2009). Elevations, icons and lines: The city abstracted through its skylines. In J. Davis, C. Dean, G. Gassner, S. Hall, & J. Keddie (Eds.), Researching the spatial and social life of the city (pp. 68–86). London School of Economics and Political Science. https ://or ca.ca rdiff .ac.u k/991 17/
• Gassner, G. (2013). Unfinished and unfinishable: London’s skylines [Phd, London School of Economics and Political Science]. http: //eth eses. lse.a c.uk/ 804/Gassner, G. (2017). Wrecking London’s skyline? A political critique of how the city is viewed. City, 21(6), 754–768. [CrossRef]
• Girginkaya Akdağ, S. (2011). Yüksek binaların kent siluetine etkisinin değerlendirilmesi için CBS tabanlı bir yöntem: Zincirlikuyu-Maslak hattı orneği [CrossRef]. [Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Gottmann, J. (1966). ‘Why the skyscraper? Geographical Review, 56(2), 190–212. [CrossRef]
• Gottmann, J. (1991). The skyscraper and the skyline. Eretz-Israel: Archaeological, Historical and Geographical Studies, 22, 25–32.
• Güney, C., Akdağ Girginkaya, S., Çağdaş, G., & Yavuz, S. (2012). Tailoring a geomodel for analyzing an urban skyline. Landscape and Urban Planning, 105(1–2), 160–173. [CrossRef]
• Kostof, S. (1991). The City shaped: Urban patterns and meanings through history (1. paperback ed., 3. print). Thames & Hudson.
• Kozaman, S. (2007). Boğaziçi’nde siluet ve siluetin belirlenmesinde fotogrametri (Tez No. 201275) [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Maslovskaya, O., & Ignatov, G. (2018). Conceptions of height and verticality in the history of skyscrapers and skylines. E3S Web of Conferences, 33, 1–7. [CrossRef]
• McNeill, D. (2005). Skyscraper geography. Progress in Human Geography, 29(1), 41–55. [CrossRef]
• Mravunac, I., & Šmit, K. (2020). Defining the city skyline; urban and architectural approach between 1960 and 2020. Prostor : Znanstveni Časopis za Arhitekturu i Urbanizam, 2(60), 390–401. [CrossRef]
• Şevkin, E. (2017). Transformation of the Istanbul Skyline since the 1950s [CrossRef] [Master Thesis, İstanbul Technical University Graduate School of Science Engineering and Technology Department of Architecture].
• Şevkin, E., & Gul, M. (2017). İstanbul Siluetindeki Değişim. Journal of Design+Theory, 13(23), 1–14. [CrossRef]
• Şevkin, E., & Gül, M. (2022). İstanbul siluetinde Dolmabahçe Sarayı imgesinin 1950 sonrası donuşumu. Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlık Dergisi, Türk Dil Kurumu Sözlük. (2022, Aralık 11). https:// sozluk.gov.tr/.
• Van Cleef, E. (1932). The urban profile. Annals of the Association of American Geographers, 22(4), 237–241. [CrossRef]