TRC1, TRC2 ve TRC3 Düzey-2 Bölgelerinde 2007-2023 Yılları Arasında Nüfusun Gelişimi ve Bu Gelişimi Etkileyen Faktörlerin Değişimi

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 51, 78 - 89, 30.06.2024

Murat Yılmaz

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.1430135

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı TRC1, TRC2 ve TRC 3 düzey-2 bölgelerinde 2007-2023 döneminde nüfus gelişimini incelemektir. Çalışmada TÜİK verilerinden yararlanılmış ve betimsel yöntem kullanılmıştır. Çalışmada nüfus artışını etkileyen kaba doğum ve ölüm hızı ile toplam doğurganlık hızı ve net göç hızı verileri de incelenmiştir. TRC1, TRC2 ve TRC 3 düzey-2 bölgeleri Güneydoğu Anadolu (TRC) düzey-1 bölgesinde yer almaktadır. Günümüzde her üç bölgede de net göç hızı eksi değerler almasına rağmen nüfus genellikle artmaktadır. Bunun nedeni nispeten yüksek olan toplam doğurganlık hızıdır. 2007-2023 yılları arasında TRC1 bölgesinde nüfus artış hızı %29, TRC2 bölgesinde %35 ve TRC3 bölgesinde ise %27 olmuştur. 2007-2022 döneminde üç bölgede yıllık nüfus artış hızı artı değerler alırken 2022-2023 arasında 6 Şubat depreminin etkisiyle verilen göçün artmasına bağlı olarak TRC1 düzey-2 bölgesinde bu değer eksi değer almıştır. Yani adı geçen bölgenin nüfusu 2022-2023 arasında azalmıştır. Her üç düzey-2 bölgesinde son yıllarda kaba doğum hızı, toplam doğurganlık hızı ve doğal nüfus artış hızının giderek azaldığı dikkat çekmektedir. Son dönemdeki eğilim göz önüne alındığında önümüzdeki yıllarda her üç bölgede nüfus artışının devam etmesi beklenmektedir. Ancak nüfus artışını etkileyen faktörlerin son yıllardaki eğilimi düşünüldüğünde, bu hızın giderek azalacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

TRC1, TRC2 ve TRC3 düzey-2 bölgeleri, nüfus gelişimi, toplam doğurganlık hızı, net göç hızı

Population Development in TRC1, TRC2 and TRC3 Level-2 Regions Between 2007 and 2023 and Changes in the Factors Affecting This Development

Öz

The aim of this study is to examine the population development in TRC1, TRC2 and TRC3 level-2 regions in the period from 2007 to 2023. In the study, TURKSTAT data and descriptive method were used. The crude birth and death rates, total fertility rate and net migration rate data, which affect population growth, were also examined. TRC1, TRC2 and TRC 3 level-2 regions are located in the Southeastern Anatolia (TRC) level-1 region. Today, although the net migration rate is negative in all three regions, the population is generally increasing. This is due to the relatively high total fertility rate. Between 2007 and 2023, the population growth rate was 29% in the TRC1 region, 35% in the TRC2 region and 27% in the TRC3 region. While the annual population growth rate took positive values in three regions in the 2007-2022 period, this value took a negative value in the TRC1 level-2 region between 2022 and 2023 as a result of the increase in migration due to the effect of the February 6 earthquake. In other words, the population of the TRC1 region decreased between 2022 and 2023. It is noteworthy that in all three level-2 regions, the crude birth rate, total fertility rate and natural population growth rate have gradually decreased in recent years. Considering the recent trend, population growth is expected to continue in all three regions in the coming years. However, considering the trend of factors affecting population growth in recent years, on the other hand, it is predicted that this rate will gradually decrease.

Anahtar Kelimeler

TRC1, TRC2 and TRC3 level-2 regions, population development, total fertility rate, net migration rate.

Kaynakça

• Adalı, T. (2009). Tempo effects on period fertility in Turkey: A study from Turkey demographic and health surveys. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Nüfus Bilim Dergisi, 30-31, 43-54.
• Aydın, O., Aslantaş Bostan P. & Özgür, E. M. (2018). Mekânsal veri analizi teknikleriyle Türkiye’de toplam doğurganlık hızının dağılımı ve modellenmesi. Coğrafya Dergisi, 37, 27-45.
• Bahar, H. İ. (2013). Çözüm süreci. Ankara Strateji Enstitüsü, Rapor No: 2013-2.
• Coşkun, V. (2015). Çözüm süreci: Kazanımlar ve tehditler. Londra: Democratic Progress Institute.
• Devlet Planlama Teşkilatı, (2008). Türkiye’de iç göçler ve göç edenlerin nitelikleri (1965-2000). Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları.
• Dicle Kalkınma Ajansı (2015). TRC3 bölgesi 2014-2023 bölge planı, Cilt I: Bölgeyi tanımak. https://www.dika.org.tr/assets/upload/dosyalar/trc3-bolgesi-2014-2023-bolge-plani.pdf.
• Doğanay, H. (2014). Türkiye beşeri coğrafyası. Pegem Akademi Yayınları.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, (2018). 2018 Türkiye nüfus ve sağlık araştırması. ISBN 978-975-491-493-1. https://fs.hacettepe.edu.tr/hips/dosyalar/yayinlar/2019_tnsa_anarapor_compressed.pdf.
• İpekyolu Kalkınma Ajansı, (2015). TRC1 bölge planı 2014-2023. İKA Yayınları. Ebat Ofset. https://www.ika.org.tr/assets/upload/ dosyalar/trc1-bolge-plani.pdf.
• Kalkınma Bakanlığı, (2014). Bölgesel gelişme ulusal stratejisi. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/2014-2023_B%C3%B6lgesel_Geli%C5%9Fme_Ulusal_Stratejisi.pdf.
• Karacadağ Kalkınma Ajansı, (2014). TRC2 bölgesi (Diyarbakır, Şanlıurfa) bölge planı: 2014-2023. https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/ assets/upload/dosyalar/xo3x23ed_trc2_2014_2023_bolge_plani.pdf.
• Koç, İ., Hancıoğlu, A. & Çavlin, A. (2008). Demographic differentials and demographic integration of turkish and kurdish population in Turkey. Population Research and Policy Review, 27, 447-457. https://www.jstor.org/stable/41217962#metadata_info_tab_contents.
• Koç¸ İ., Eryurt, M.A., Adalı, T., & Çağatay, P. (2010). Türkiye’nin demografik dönüşümü: Doğurganlık, aile planlaması, anne-çocuk sağlığı ve beş yaş altı ölümlerdeki değişimler: 1968-2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayınları, ISBN 978-975-491-285-2.
• Köse, T. (2017). Çözüm sürecinin yükselişi ve düşüşü. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 4(1), 13-40.
• Özdemir, E. (2003). The effect of rural-to-urban migration on the status of women in Turkey. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Nüfus Bilim Dergisi, 25, 69-96.
• Sertkaya Doğan, Ö. (2019). Toplam doğurganlık hızının İBBS düzey-1 ölçeğinde sosyo-ekonomik değişkenler çerçevesinde analizi (2010-2018). İçinde Üçışık Erbilen S. & Şahin G. (Edit.), Profesör Doktor Nuran Taşlıgil’e Armağan Beşeri ve İktisadi Coğrafya Araştırmaları (s.223-241). Eski Babil Yayınları.
• Tandoğan, A. (1998). Demografik temel kavramlar ve Türkiye nüfusu. Eser Ofset Matbaacılık.
• Tufan, İ. (2014). Türkiye’de yaşlılığın yapısal değişimi. Koç Üniversitesi Yayınları.
• Tümertekin, E., & Özgüç, N. (2011). Beşeri coğrafya: İnsan, kültür, mekân. Çantay Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu. 2007-2021 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verileri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr, (Son erişim: 15/11/2022).
• Yılmaz, M. (2015). Türkiye’de kırsal nüfusun değişimi ve illere göre dağılımı (1980-2012). Doğu Coğrafya Dergisi, 33, 161-188.
• Yılmaz, M. (2016). Türkiye’nin değişen nüfus yapısı. Çantay Yayınları. Yılmaz, M. (2023). Türkiye’deki İBBS düzey-1 bölgelerinin nüfus coğrafyası. Türk İdari Araştırmalar Vakfı Yayınları.
• Yılmaz, M, (2021). Türkiye nüfus coğrafyası. Nobel Akademi Yayınları.
• Yüceşahin, M.M., & Özgür, E.M. (2008). Regional fertility differences in Turkey: Persistent high fertility in southeast. Population, Space and Place, 14, 135-158.https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10. 1002/psp.480.