ASIRLAR ÖTESİNDEN GELEN BİLGELİK: KORUYUCU/ÖNLEYİCİ HALK HEKİMLİĞİNE DAİR BİR UYGULAMANIN EFSANELERDEKİ YANSIMALARI

Yıl 2019, Sayı: 63, 253 - 262, 27.12.2019

Sezai Demirtaş

Öz

Sözlü kültür ürünü olan halk
anlatıları şekillendikleri toplumun yapısını anlama ve anlamlandırma açısından
zengin bir kaynak durumundadır. Makalede ele alınacak olan halk hekimliği ile
ilgili efsaneler de bu açıdan bakıldığında ayrı bir değer ifade etmektedir.
Koruyucu/önleyici halk hekimliğine dair bir uygulama olarak düşünebileceğimiz
ʺterliyken soğuk su içilmezʺ kanısının tıbbi açıdan ne anlam ifade ettiği ve bu
düşüncenin Anadolu Türk efsanelerine nasıl yansıdığı örneklem yöntemiyle
belirlenen metinler üzerinden değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Önleyici/koruyucu halk hekimliği, Anadolu, efsane

Kaynakça

• Aile Hekimliği Kanunu. 25.09.2019 tarihinde https://dosyaism.saglik.gov.tr/ Eklenti/10519,5258pdf.pdf?0 adresinden erişildi.
• Akın, Mutluhan; Akın, Galip. (2007). “Suyun Önemi, Türkiye’de Su Potansiyeli, Su Havzaları ve Su Kirliliği”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47 (2), s.105-118.
• Akyalçın, Necmi. (1998). Balıkesir Yöresinde Yatır Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma. Balıkesir: Balıkesir Belediyesi Yayınları.
• Alptekin, Ali Berat. (2009). “Türk Masal ve Halk Hikâyelerinde Görmeyen Gözün Tedavi Edilmesi”. Millî Folklor, (81), Bahar, s.18-26.
• Alptekin, Ali Berat. (2010). “Türk Halk Hikâyelerinde Halk Hekimliği”. Millî Folklor, (86), Yaz, s.5-19.
• Alptekin, Ali Berat. (2011). Halk Bilimi Araştırmaları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Boratav, Pertev Naili. (2015). 100 Soruda Türk Folkloru (İnanışlar, Töre ve Törenler, Oyunlar). Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Çevik, Bülent. (2008). Konya’da Halk Hekimliği Uygulamalarının Dünü ve Bugünü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Dağı, Fahri. (2013). Türk Halk Anlatılarında Halk Hekimliği Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Erol, Mehmet. (1996). Taşeli Platosu Efsaneleri (İnceleme-Metinler), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Kaplan, Melike. (2010). Geleneksel Tıbbın Yeniden Üretim Sürecinde Kadın (Ankara Kent Örneğinde Kuşaklar Arası Çalışma). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Önal, Mehmet Naci. (2013). Muğla Efsaneleri (Araştırma-İnceleme). Muğla: Sıtkı Koçman Üniversitesi Yayınları.
• Önder, Mehmet. (1970). Bitmez Tükenmez Anadolu (Hikâyeleri, Efsaneleri ve Destanlarıyla). Ankara: Sümerbank Kültür Yayınları.
• Özkan, Tuba Saltık. (2012). “Geleneksel Tıpta İyileşmenin İnanç Boyutu Üzerine Kuramsal Yaklaşımlar: Psikosomatik Tıp, Plasebo Etkisi ve Kuantum İyileşme”. Millî Folklor, (95), Güz, s.307-314.
• Sakaoğlu, Saim (2004), 101 Anadolu Efsanesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Semiz, İsa. (2007). Terme Yöresi Halk Edebiyatı Örnekleri, Ondokuz Mayıs Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Soğuk su içmek o organımıza zarar veriyor. 25.09.2019 tarihinde https://www.yeniakit.com.tr/haber/soguk-su-icmek-o-organimiza-zarar-veriyor 367961.html adresinden erişildi.
• Soğuk su içmenin zararları. 25.09.2019 tarihinde http://www.kadinbakisi.com/soguk-su-icmenin-zararlari/ adresinden erişildi.
• Suyun sağlık için önemi ve faydaları. 25.09.2019 tarihinde https://www.medikalakademi.com.tr/suyun-onemi-ve-faydalari/ adresinden erişildi.
• Terli terli de su için. 25.09.2019 tarihinde https://www.haberturk.com/saglik/haber/1146264-terli-terli-de-su-icin adresinden erişildi.
• Terli terli, hızlı ve soğuk su içemin zararları nelerdir? Neden zararlıdır?. 25.09.2019 tarihinde https://www.gramhaber.com/saglik/terli-terli-hizli-soguk-su-icmenin-zararlari-nelerdir-neden-zararlidir.html adresinden erişildi.
• Terliyken de su için. 25.09.2019 tarihinde http://www.milliyet.com.tr/--terliyken-de-su-icin---pembenar-detay-genelsaglik-888995/ adresinden erişildi.
• Terliyken su içilir mi? 25.09.2019 tarihinde https://www.muhendis.beyinler.net/terliyken-su-icilir-mi/ adresinden erişildi.
• Yoder, Don. (2009). “Halk Tıbbı ve Modern Tıp”. M. Öcal Oğuz; Selcan Gürçayır; Sunay Çalış (Haz.). Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 3. Sibel Yoğurtçuoğlu; Ayfer Gülüm (Çev.). (s. 391-397). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Akdur, Recep. (1999). Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Avrupa Topluluğu Ülkeleri ile Kıyaslanması. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.