SADRİ ERTEM’İN ÖYKÜLERİNDE TEMA

Yıl 2021, Sayı: 67, 232 - 247, 01.12.2021

Yusuf Çopur

Öz

Sadri Ertem, toplumcu gerçekçiliğin öncü yazarlarındandır. Yazar, özellikle 1920’den itibaren yazdığı toplumcu gerçekçi eserleriyle bu çizgide adından söz ettirir. Romanlarında, öykülerinde toplumsal konulara ağırlık veren Sadri Ertem, bu yapıtlarıyla sosyal yapıyı sorgulayan, mevcut düzenin aksak yönlerini eleştiren, toplumsal ve kültürel yozlaşmaya dikkat çeken bir tutum içindedir. Yazar, öykülerinde köy ve kasaba gerçeklerine, sanayi gelişimini tamamlamış devletlerin, azgelişmiş devletleri pazar olarak kullanmasına, gelişmekte olan Türkiye’nin sanayi hareketi içinde, işçinin emeğinin sömürülüşüne, aydınlarla halkın çelişkilerine, Cumhuriyetin kuruluş döneminin devrimci-halkçı nitelikteki atılmalarıyla bunlara karşı çıkan tutucu çevrelerin çelişkisine dikkat çeker. Sadri Ertem, öykülerinde; adaletsizlik, sınıf çatışmaları, küçük üreticilerin dramları, kapitalizmin acımasızlığı gibi sosyal temaları öne çıkarır. Yazarın öyküleri konularını toplumsal sorunlardan alır. Ayrıca Ertem’in öykülerinde işçilerin yaşamları, onların sömürülmesi, kapitalist sistemin rekabetçi döneminin üretim ilişkileri, bunun sonucunda küçük üreticinin zor duruma düşmesini gerçekçi bir yaklaşımla anlatılır. Sadri Ertem’in öykülerinde sosyal temalar kadar olmasa da aşk, kıskançlık, özlem, kurnazlık, evlat sevgisi, cinsellik gibi bireysel temalar da işlenir.

Anahtar Kelimeler

Sadri Ertem, öykü, tema, toplumcu gerçekçilik

Theme in Sadri Ertem's Stories

Öz

Sadri Ertem is one of the leading writers of social realism. The author makes a mention in this line with his socialist realist works, especially since 1920. Sadri Ertem, who focuses on social issues in his novels and stories, has an attitude that questions the social structure, criticizes the defective aspects of the current order, and draws attention to social and cultural degeneration.Author, stories in the villages and towns true, the government has completed its industrial development, underdeveloped states to use the market, emerging in Turkey's industrial action, the exploitation of the labor of the workers, the people's conflict with intellectuals, the Republic's founding era of revolutionary-populist discarding the nature of the contradictions they oppose conservative circles draws attention. Sadri Ertem, in his stories; It highlights social themes such as injustice, class conflicts, the drama of small producers, and the brutality of capitalism. The author's stories draw their subjects from social problems. In addition, in Ertem's stories, the lives of the workers, their exploitation, the production relations of the competitive period of the capitalist system, as a result of this, the small producers' falling into a difficult situation are narrated with a realistic approach. Although not as much as social themes in Sadri Ertem's stories, individual themes such as love, jealousy, longing, cunning, child love and sexuality are also covered.

Anahtar Kelimeler

Sadri Ertem, story, theme, social realism

Kaynakça

• Çanaklı, L. A. (2007). Türk Romanında Bürokrasi Ve Memurlar (1872-1950) Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, Ahmet (2006). Sosyal Gerçekçilik Anlayışı ve Sadri Ertem’in Roman ve Hikâyelerinde Yapı, Tema, Anlatım (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ertem, S. (2014). Toplu Öyküler. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Güler, A.F. (2018). “Cumhuriyetin İlk Dönem Romanlarında Din Algısı”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), 932-941.
• Güngör, B., Bağlama, S. (2020). Emperyalizm ve Edebiyat. Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Hasdedeoğlu, O. M. (2019). “Tahsin Yücel’in Öykü Kişileri Üzerinden Sosyal Adalet Kavramı Ve Toplumsal Eleştiri”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 12(44),84-102.
• Kacıroğlu, M.(2016). “Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında (1923–1940) Toplumcu-Gerçekçi Edebiyat Tartışmaları”. ETÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, I/2, 27-71.
• Karaca, N. (2017).“Sadri Ertem ’İn “Bacayı İndir Bacayı Kaldır” Adlı Hikâyesine Göstergesel Bir Çözümleme”. folklor/edebiyat, 23(91),13-29.
• Sağlam, H.M. (2016). Türk Romanında Din Ve İnanç Algısı (1934-1938). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Larousse, T. (1993-1994). Tematik Ansiklopedi. Cilt 6. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Uğurdağ, C. (2019). Sadri Ertem’in Çıkrıklar Durunca Adlı Romanında Toplumcu Gerçekçi Algı. Bölüm 259-271. İstanbul: Kesit Yay.