The Fish and Caviar Trade in the Sea of Azov in 13th and 15th Centuries

Yıl 2021, Sayı: 67, 442 - 448, 01.12.2021

Ahmet Safa Yıldırım

Öz

The Azov Sea basin has been one of the main suppliers of the international fish and caviar trade from Antiquity to the present. Also in Middle Ages in the Azov Sea, abundant sturgeon, cod, shad and catfish fed by the fresh and cool waters of the Kuban and Don (Tana/Ten) rivers were caught. These fish, whether fresh, dried or salted, had been one of the main commodities in both regional trade and long-distance international trade. Besides fish, caviar and isinglass were also among the commercial goods. Especially the black caviar of sturgeon had become one of the luxury consumer goods. In this study, in the light of Latin historical sources and travellers' notes, the fish and caviar trade from the Sea of Azov to both the Black Sea coastal cities and via the straits to Constantinople-Pera, the Mediterranean Islands and Europe is discussed.

Anahtar Kelimeler

Middle Age, Sea of Azov, Trade, Fish, Caviar

13.-15. YÜZYILLARDA AZAK DENİZİ’NDE BALIK VE HAVYAR TİCARETİ

Öz

Azak Denizi havzası Antik Çağdan günümüze uluslararası balık ve havyar ticaretinin ana tedarikçilerinden biridir. Orta Çağda da Azak Denizi’nde Kuban (Lo Copa) ve Don (Tana/Ten) nehirlerinin tatlı ve serin sularıyla beslenen bol miktarda mersin, morina, tirsi ve yayın balığı avlanmıştır. Bu balıklar ister taze, ister kurutulmuş isterse de tuzlanmış olarak hem bölgesel ticarette hem de uzak mesafeli uluslararası ticarette temel emtiadan biri olmuştur. Balığın yanında havyar ve balık tutkalı da ticari mallar arasında yer almıştır. Özellikle mersin balığının siyah havyarı lüks tüketim ürünleri arasına girmiştir. Bu çalışmada Latin tarihi kaynakları ve seyyahların notları ışığında Azak Denizi’nden hem Karadeniz kıyı kentlerine hem de boğazlar yoluyla Konstantinapol-Pera, Akdeniz Adaları ve Avrupa’ya uzanan balık ve havyar ticareti ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Orta Çağ, Azak Denizi, Ticaret, Balık, Havyar

Kaynakça

• Balard, M. (1973). Gênes Et L’Outre-Mer I: Les Actes de Caffa du Notaire Lamberto di Sambuceto 1289-1290: Paris.
• Bertrando de la Broquiere, (2000). Bertrando de la Broquiere’in Denizaşırı Seyahati, (Yay) Ch. Schefer, (Çev) İlhan Arda: İstanbul, Eren Yayınları.
• Bilgin, Arif. (2004). Osmanlı Saray Mutfağı (1453-1620): İstanbul, Kitabevi Yayınları.
• Bratianu, G.I. (1927). Actes des Notaires Génois de Péra et de Caffa de la Fin du Treizième Siècle (1281-1290): Bucarest.
• Dalby, Andrew. (2003). Tastes of Byzantium: The Cuisine of a Legendary Empire: New York, I.B. Tauris & Co Ltd.
• Francesco Balducci Pegolotti, (1936). La Pratica Della Mercatura, (Ed) Allan Evans: Cambridge-Massachusetts.
• Giacomo Badoer, (1956). Il Libro dei Conti di Giacomo Badoer (Costantinopoli 1436-1440), (Yay) Umberto Dorini-Tommaso Bertele: Italy.
• Herodotos, (2009). Tarih, (Çev) Müntekim Ökmen: İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İnalcık, Halil. (1995). Sorces and Studies on the Ottoman Black Sea I: The Custom Register of Caffa 1487-1490, (Ed) Şinasi Tekin-Gönül Alpay Tekin: Cambridge.
• Jacoby, David. (2009). “Caviar Trading in Byzantium”, Rustam Shukurov (Ed.). Mare et Litora: Essays Presented to Sergei Karpov for His 60th Birthday. (s. 349-364). Moscow.
• Jean Cardin, (2914). Chardin Seyahatnamesi: İstanbul, Osmanlı Toprakları, Gürcistan, Ermenistan, İran 1671-1673, (Ed) Stefanos Yerasimos, (Çev) Ayşe Meral: İstanbul, Kitapyayınevi Yayınları.
• Josaphat Barbaro, (2016). Anadolu’ya ve İran’a Seyahat, (Çev) Tufan Gündüz, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• Khvalkov, Ievgen Alexandrovitch. (2015), The colonies of Genoa in the Black Sea Region: Evolution and Transformation I: Florence.
• Öztürk, Yücel, (2014). Osmanlı Hâkimiyetinde Kefe (1475-1600), İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Pero Tafur, (2016). Pero Tafur Seyahatnamesi 9 Mayıs 1437 – 22 Mayıs 1438. (Çev) Hakan Kılınç. İstanbul: Kitapyayınevi Yayınları.
• Roccatagliata, Ausilia. (1982). Notai Genovesi in Oltremare Atti Rogati a Pera e Mitilene 1408-1490 I: Genova.
• Ruybroecli Willem, (2010). Mengü Han’ın Sarayına Yolculuk 1253-1255, (Ed) Peter Jackson – David Morgan, (Çev) Zülal Kılıç: İstanbul, Kitapyayınevi Yayınları.
• Statutum Caphe. (1881). Atti della Societa Ligure di Storia Patria, III/II(II), (s.575-680): Genova.
• Diripasko, O.A, Bogutskaya N.G., Dem’yanenko, K.V., Izergin, L.V., (2015). “Sea of Azov: A Brief Review of the Environment and Fishery”, Aquatic Ecosystem Healt & Management, 18/2, (s.184-194): Doi: http://dx.doi.org/10.1080/14634988.2015.1039428.