The Kazakh Poet Meshur Jusip Kopeyuli’s Sainthood and Miracles

Yıl 2022, Sayı: 69, 9 - 20, 30.12.2022

Moldir İlgisheva

https://doi.org/10.5152/AUJFL.2022.1028655

Öz

Meshur Jusip made a great contribution to various parts of science, such as Kazakh literature, civilization history, and ethnography, and left a rich legacy to the next generation arising from his pen. The poet Meshur Jusip was able to put forward meaningful ideas based on his life experience and instinct. The Sufi defended Islamic civilization and its spiritual values and saw reason and science as a means for people to know Allah (s.w.t). It is known that the eye of the heart of the Awliya Meshur Jusip, who believes that Allah (s.w.t) is the only one and that our Prophet (pbuh) is the messenger of Allah, was open. The poet Meshur Jusip Kopeyulı combined scientific and religious knowledge in his works and contributed to the correct understanding and spread of Islam in Kazakh lands. The poet acted with his pure heart and mental feelings and reflected the foundations of Sharia in his works. The religious works of the Sufi Meshur Jusip Kopeyulı remained on the dusty shelves of the archives for almost a century without being captured by anyone. In the following 20 years, Meshur Jusip Kopeyulı’s name turned into a legendary hero name and his miracles were mostly mentioned. However, after the independence of Kazakhstan, the people regained the original words of the poet.

Anahtar Kelimeler

Awliya, Islam, Meshur Jusip Kopeyulı, Saint, Sufi literature

KAZAK ŞAİRİ MEŞHUR JÜSİP KÖPEYULI’NIN VELAYETİ VE KERAMETLERİ

Öz

Meşhur Jüsip, Kazak edebiyatı, medeniyeti ve tarihi ile etnografyası gibi ilmin çeşitli bölümlerine büyük bir katkıda bulunmuş ve gelecek nesile kendi kaleminden doğan zengin bir miras bırakmıştır. Şair Meşhur Jüsip, hayat tecrübesine, içgüdüsüne dayanarak anlamlı fikirler ortaya koyabilmiştir. Mutasavvıf, İslam medeniyeti ile manevi değerlerini savunmuş, akıl ile ilmi insan için Allah’ı (c.c.) tanımaya vesile olacak araç olarak görmüştür. Allah’ın (c.c.) tek, Peygamberimiz’in (s.a.v.) Allah’ın elçisi olduğuna inanan evliyâ Meşhur Jüsip‘in kalp gözünün açık olduğu bilinmektedir. Şair Meşhur Jüsip Köpeyulı kendi eserlerinde ilmî ve dini bilgileri birleştirerek İslam dininin Kazak topraklarında doğru anlaşılmasına ve yayılmasına katkıda bulunmuştur. Sanatkâr, temiz kalbi ve akli duygularıyla hareket etmiş, şeriat temellerini kendi eserlerine yansıtmıştır. Mutasavvıf Meşhur Jüsip Köpeyulı’nın dini içerikli eserleri bir asra yakın zaman diliminde kimsenin eline geçmeden arşivlerin tozlu raflarında kalmıştır. Akabinde devam eden yirmi senede ise Meşhur Jüsip Köpeyulı’nın ismi efsanevi bir kahraman ismine dönüşmüş ve çoğunlukla onun kerametlerinden söz edilmiştir. Ancak Kazakistan’ın bağımsızlığından sonra halk, şairin asıl sözlerine yeniden kavuşmuştur.

Anahtar Kelimeler

Evliya, İslam, Meşhur Jüsip Köpeyulı, Veli, Tasavvuf Edebiyatı

Kaynakça

• Abilov, D. (1992). Mäşhür Jüsip Köpeyulı. Yıldız Dergisi, No. 118.
• Baymurzaulı, N. Aile Arşivinden Alınmıştır, Dosya 005, 1. Defter, 3.
• Beysetaev, R. (2013). Mäşhür Jüsiptiñ Bolaşaqtı Joruyı. Kereku: Dördüncü Hâkimiyet Gazeti, 10(130), 15.
• Devellioğlu, F. (2000). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, 17. Baskı. Aydın Kitapevi Yayınları.
• Fazılulı, K. (2000). Mäşhür Jüsip Köpeyulı. Ana Dili Gazetesi.
• Hakkı, İ. (2000). Marifetnâme (3. Madde). Ataç Yayınları.
• İlgisheva, M. (2021). Kazak Şairi Meşhur Jüsip Köpeyulı’nın Eserlerinde Klasik Türk Edebiyatı Motifleri (Doktora Tezi) Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• İmangali, M. Meşhur Jüsip yazmalarının kopyası. Arap dilinden çeviren Tölepbergen Aldabergenulı, K. Dosya 001, 1. Defter, Aile arşivinden alıntı.
• Kaya, M. (2015). Cesaret Timsali Hz. Ali’den 111 Hayat Ölçüsü. İbn-i Ebi Şeybe, Musannef. Erkam Yayınları.
• Kılıç, M. K. (2004). Sufi ve Şiir. İnsan Yayınları.
• Kılıç, M. K. (2012). Tasavvufa Giriş. Sufi Kitap Yayınları.
• Köpeev, S. (1998). Mäşhür Jüsip. Otarka Gazetesi. (“Zaman Kazakistan” gazetesine verdiği sohbetten), 31\3287, 31.06.
• Köpeyulı, M. J. (2008). İman. EKO Yayınları.
• Köpeyulı, M. J. (2012). Baqsınıñ Sözi. Almatı. (Erişim Tarihi: 06.06.2019). https://reader.bookmate.com (Tarihi, E. 06 Haziran 2019)
• Köpeyulı, Ş. (1992). Mäşhür Jüsip Köpeyulı. Yıldız Dergisi.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 1, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 15, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 16, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 2, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 20, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 4, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 7, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 8, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 9, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Mäşhür Jüsip. Şığarmaları. (2013). C. 17, Pavlodar: EKO Yayınları.
• Nurmuratov, S., Saterşinov, B., & Şagırbaev, A. (2013). Mäşhür Jüsip Köpeev (Meşhur Jüsip Köpeev). İlmi Hazine Yayınları.
• Osman, N. (2009). İmandan İhsana Tasavvuf. Atamura Yayınları.
• Pala, İ. (2015). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Kapı Yayınları.
• Pazılov, A. (2007). Mäşhür Jüsip Köpeyulınıñ Tarihi Mirası. Karagandı Ekonomi Üniversitesi Yayınları.
• Pazılov, A. (2008). Mäşhür Jüsip Köpeyulınıñ Mirası (Meşhur Jüsip Köpeyulı’nun Mirası). Üniversite Yayınları.
• Pazılov, A. (2012). Mäşhür Jüsip jäne Din Qağidastarı (Meşhur Jüsip ve Dini Kanunlar). PrimaLux Yayınları.
• Schimmel, A. (2017). İslamın Mistik Boyutları. Alfa Yayınları.
• Şemseddin, S. (2015). Kâmûs-ı Türkî. Nadir Eserler Kitaplığı.
• Tirmizî, Cenaiz 60; Ebû Dâvûd, Cenâiz 77. http://İslamveihsan.com, (Erişim Tarihi: 08.07.2020).
• Yunus Emre Divanı. (1991). Mustafa Tatçı (haz.). H Yayınları.