EVİN SAHİBİ HİKÂYESİNDE ÜRPERTİCİ GOTİĞİN FISILTILARI

Yıl 2022, Sayı: 69, 108 - 121, 30.12.2022

Derya Kılıçkaya

https://doi.org/10.5152/AUJFL.2022.1031649

Öz

Korku edebiyatı alanına “Evin Sahibi” hikâyesi ile katkıda bulunan Ahmet Hamdi Tanpınar, korkunç düşünceleri bir anlamda bu hikâyede ete kemiğe büründürür. Korkunun bir yansıması olan hikâyede, korkunun gotik imajlarının/ögelerinin de kullanıldığı görülmektedir. Makalenin meydana gelmesi için bahsi geçen hikâye, gotik bakış açısıyla okunmuştur. Bu okuma sonucunda ortaya çıkan gotik ögeler altı başlık altında incelenmiş ve Tanpınar’ın bu ögeleri eserine nasıl yaydığı anlaşılmaya çalışılmıştır. Tanpınar, korku unsurlarını kullanmak suretiyle gotik edebiyata yön vermiş olur. Tanpınar tarafından gotik ögelerin, korkutucu manzaralar ve boğucu bir atmosfer arasında böylesine kullanılması, ancak korku filmlerinde görülebilecek sahnelerin hikâyede bu şekilde yer alması, ilgi çekicidir. Makalenin amacı, korku hikâyeleri arasında sayılabilecek eseri, gotik motifler etrafında ele alıp değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

EVİN SAHİBİ, HİKÂYE, GOTİK

Teşekkür

Bu makaleyi, 11 Nisan 2020’de 22 yaşında koronadan kaybettiğim İTÜ Uçak Mühendisliği son sınıf öğrencisi kardeşim Emircan Kılıçkaya’ya ithaf ediyorum.

Whispers of Creepy Gothic in the Story of Evin Sahibi

Öz

Ahmet Hamdi Tanpınar, who contributed to the field of horror literature with the story of “Evin Sahibi,” in a sense embodied the terrible thoughts in this story. It is seen that gothic images/elements of fear are also used in the story, which is a reflection of fear. The aforementioned story was read from a gothic point of view for the formation of this article. The gothic elements that emerged as a result of this reading were examined under six headings and it was tried to be understood how Tanpınar spread these elements in his work. Tanpınar gives direction to gothic literature by using horror elements. It is interesting that in Turkish literature, such use of gothic elements by Tanpınar between frightening landscapes and a suffocating atmosphere, but the scenes that can be seen in horror movies take place in the story. The aim of the article is to evaluate the work, which can be counted among the horror stories, around gothic motifs.

Anahtar Kelimeler

Evin Sahibi, Story, Gothic

Kaynakça

• Abiha, Birsel Çağlar. (2016). “Geleneksel Halk Sanatında Şahmaran Motifleri ve Bu Motiflerin Dili”. Folklor/Edebiyat, Sayı: 22/88, s.99-116.
• Akgün, Buket. (2010). “Doris Lessing’in ‘To Room Nineteen’ (19 Numaralı Oda’ya) Öyküsünde Öznel Bireyselliğin Ölümü”. Litera: Dil Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, Sayı: 23/1, s. 57-74.
• Alkım, Barış Emre. (2014). “İngiliz Neo Gotik Mimarlığının Doğuşu ve Gotik Yazınla İlişkisi”. Çankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, Sayı:11/2, s.239–252.
• Altın, Alper. (2019). “12-14. Yüzyıl Türk-İslam Mimarisi ile Gotik Mimarisindeki Figürlü Yağmur Olukları Üzerine Bir Karşılaştırma Denemesi”. Art-Sanat, Sayı: 12, s. 19-56.
• Arargüç, M. Fikret. (2016). “Mimari Bir Tarzdan Edebi Bir Türe: Gotik”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı: 36, s. 245-257.
• Aras, İnci. (2014). “Ingeborg Bachmann`ın ‘Malina’ Adlı Eserinin Arketipsel Sembolizm Açısından Yorumlanması”. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 5/14, s. 43-64.
• Arkan, Gamze Nil. (2007). Korku Sinemasında Çocuk İmgesi ve “The Ring”, Halka Filminin Çözümlemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan F.; Demirtaş Önder Ç. (2020). “Elif Şafak’ın Pinhan Romanında ‘Gotik’ Kazı”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 7/47, s. 504-511.
• Berktay, Fatmagül. (2013). “Yıldızları Özgürce Seyretme Hakkını Savunan Bir Roman: Fosforlu Cevriye”. Kadın Araştırmaları Dergisi, Sayı: 12, s. 235-239.
• Bozyokuş, H.; Güler, H. K.; Tapan M.; Ezentaş R. (2016). “Gotik Eserlerde Matematik: Üçlü Yonca Örneği”. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 1/1, s. 35-39.
• Canbaz Yumuşak, Firdevs. (2013). “Kenan Hulusi Koray’ın Korkutan Öyküleri”. Millî Folklor, Sayı: 97/12, s. 135-144.
• Çağın, Şerife. (2010). “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Romanlarının Prototipi ‘Evin Sahibi’ Hikâyesi”. Yeni Türk Edebiyatı Dergisi, Sayı: 2, s. 39-56.
• Çağın, Şerife. (2017). “Necip Fazıl’ın ‘Tekinsiz Ev’leri”. Yeni Türk Edebiyatı Dergisi, Sayı: 15, s. 19-32.
• Çağın, Şerife. (2019). “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserlerinde Ağaç ve Çiçek Sembolizmi”. TÜBAR, Sayı: XLV, s. 35-59.
• Ertaş, Mehmet Akif. (2017). Tanpınar’ı Sevmek?. İstanbul: Lakin Yayınları.
• Gönen, Sinan. (2005). “Efsanelerde Kara Renginin Görünümü”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 17, s. 225-236.
• Güneş, Mehmet. (2014). “Evin Sahibi Hikâyesinde Yılanın Sembolik Anlamları ve Folklorik Unsurlar”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Sayı: 6/12, s. 41-58.
• İlhan, Nilüfer. (2021). “Dehşetin Kapısını Aralamak: İzzet Yasar’ın Öykülerinde Gotik Ögeler”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 10/2, s. 616-632.
• İnci, Handan. (2014). Orpheus’un Şarkısı Tanpınar’ın Romanlarında Aşk ve Kadın. İstanbul: YKY.
• Karaova, Murat. (2021). Grotesk Mizaç ve Çarpıtma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Kaya, Nilay. (2021). “Transilvanya’dan İstanbul’a: Bir Global Gotik Örneği Olarak Ali Rıza Seyfi’nin Kazıklı Voyvoda’sı”. Kün Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, Sayı: 1/1, s. 28-41.
• Kılıçkaya, Derya. (2020). “Tanpınar’a İlham Veren Edgar Allan Poe Kadınları”. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 5/2, s. 88-102.
• Koçer, Zeynep. (2020). “Kıyamet ve Deprem: Anadolu Mitleri ve İslami Öğeler Açısından Küçük Kıyamet Filminin İncelenmesi”. Beykoz Akademi Dergisi, Sayı: 8/2, s. 158-169.
• Morkoç, Hasan. (2021). Charles Nodier ve Fantastik Evreni. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Osmanoğulları, Fırat. (2016). “Gotik Film: Bir Çerçeve Oluşturma Denemesi ve House of Usher”. Sinefilozofi Dergisi, Sayı: 1, s. 22-41.
• Özdemir, Mehtap Işık. (2012). “Melankolinin Gölgesinde İki Adam: A.H. Tanpınar ve Mümtaz”. Yeni Türk Edebiyatı Dergisi, Sayı: 6, s. 157-171.
• Özgör, Cumhur Okay. (2017). Kara Romantizm, Düşsel İmgeler ve Kâbus Resimleri. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Özgör, Cumhur Okay. (2020). “Batıl İnançların Korku Sinemasındaki Yansımaları”. SineFilozofi Dergisi, Sayı: 9, s. 504-520.
• Polater, Deniz. (2015). Ahmet Ümit’in Romanlarında Gotik Bellek. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bartın.
• Pösteki, Nigâr. (2002). “Korku Duygusu ve Korku Geleneği, Romandan Filme Erişilmez Kont Dracula”. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, Sayı: 2, s. 48-65.
• Sarıkaya, Muammer. (2016). “Binbir Gece Masallarında Kadın İmajı”, İ.Ü. Şarkiyat Mecmuası, Sayı: 29, s. 143-165.
• Sivri M.; Akbaba C. (2018). “Dünya Mitlerinde Yılan”. Folklor/Edebiyat, Sayı: 24/96, s. 53-64.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. (2017). Hikâyeler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tunçtan, Bilcan. (2018). Suat Derviş'in Hayatı, Edebi Kişiliği ve Romanlarında Gotik Özellikler (Korku Edebiyatı). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bitlis Eren Üniversitesi/ Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bitlis.
• Yücel, Yakup Tufan. (2019). “Türk Sinemasında Kara Film ve Film Öykülerine Etkisi”, Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, Sayı: 4/8, s. 45-62.