ÇAĞDAŞ SANATTA ELEŞTİREL BİR DİL OLARAK İRONİ VE SERAMİK SANATINDAKİ YANSIMALARI

Yıl 2018, Sayı: 41, 154 - 165, 24.10.2018

Safiye Başar

https://doi.org/10.32547/ataunigsed.454525

Cited By: 2

Öz

20. yüzyıl ve günümüz sanatının en güçlü
kavramlarından biri olan ironi, sanatçının dış dünyayı yorumlayışında takındığı
eleştirel bir tavır olarak karşımıza çıkar. Gerçeğin gizlenip tersten
söylendiği bu yaklaşımda esas amaç, söylem ya da eylemdeki çelişik noktalara
dikkat çekmektir.

Uzun yıllar, retorik temelli bir kavram olarak
felsefe ve edebiyatın içinde yer alan ironi, geçtiğimiz yüzyıl başında, sanat
alanına sızarak, sanatsal anlamın inşasında bir yöntem ve tavır niteliği
kazanmıştır. Özellikle, Marcel Duchamp’ın çalışmalarıyla başlayan bu eleştirel ironik
dilin, estetik kaygının yıkımında ve sanatın ontolojik yapısının değişiminde
tetikleyici bir unsur olduğu söylenebilir. Günümüzde, resimden heykel ve
seramiğe, performanstan videoya değin pek çok sanat disiplininde ironik dilin
örneklerini görmek mümkündür.

20. yüzyılın ikinci yarısında  formalist eğilimlerin hakim olduğu seramik
sanatı içinde eleştirel bir dilin filizlendiğine tanık oluruz. Bu eleştirel
ironik dil, 1960’lı yılların sonlarından itibaren pop ve funk hareketi
içerisinde yer alan sanatçılar tarafından geliştirilmiştir. Hareketin öncüsü
Robert Arneson’un alay ve ironi içeren çalışmalarını Birgit Jurgenssen’in ironi
ve sürrealizmi birleştirdiği işleri izler.

Günümüzde, Ai Weiwei, Keiko Fukazawa, Frenk
Flemening, Penny Byrne gibi seramik malzemenin olanaklarını kullanan
sanatçıların eleştirel ironik dili, yapıtın içeriğini güçlendiren  bir tavır olarak karşımıza çıkmaya devam
etmektedir.

Anahtar Kelimeler

İroni, Seramik, Çağdaş Sanat

Kaynakça

• Artun, A. (2016). Modernliğin Parçalanması ve Çağdaş Sanat, Sanat Yazıları, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatalar Fakültesi Yayınları, Sayı:35, Erişim Tarihi:15.06.2018, http://www.aliartun.com/yazilar/modernligin-parcalanmasi-ve-cagdas-sanat/.
• Baudrillard, J. (2014). Çağdaş Sanat: Kendi Kendisiyle Çağdaş Sanat, SkopBülten, Çev. Ali Artun. Erişim Tarihi: 25.05.2018, http://www.e-skop.com/skopbulten/cagdas-estetik-cagdas-sanat-kendi-kendisiyle-cagdas-sanat/1862
• Başar, S. (2012). Çin Çayı Yada Coca Cola, Genç Sanat, Sayı:208, s. 41-43
• Brougher, K (2012). Reconsidering reality: An Interview with Ai Weiwei, Ai Weiwei, Hong Kong, s:39-43
• Cebeci, O. (2008). Tarihsel bir Perspektif Üzerinden İroni Tür ve Tekniklerinin Gelişimi ve Bazı uygulama Örnekleri, Cogito, Cilt:57, s.87-104
• Dastarlı, E. (2013). Çağdaş Sanatın Muğlak Dili: İroninin Cazibesi, Erişim Tarihi:25.5.2018, https://www.academia.edu/10240663/Çağdaş_Sanatın_Muğlak_Dili_İroninin_Cazibesi_Imprecise_Language_In_Contemporary_Art_Charming_Irony.
• Demiralp, O. (2008). Alttan Dalma, Cogito, Cilt:57, s.164-168
• Erzen, J., (1997). Dehşet Sanatı, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt:1, s.436, İstanbul, Yem Yayınları.
• Evans, H. (2015). Penny Byrne Sculpts Detailed Porcelain Figures Embedded With Irony And Dark Political Messages, Erişim tarihi:20.06.2018 http://www.beautifuldecay.com/2015/08/03/penny-byrne-sculpts-detailed-porcelain-figures-embedded-irony-dark-political-messages/
• Fukazawa, K., Erişim Tarihi:15.06.2018 http://www.keikofukazawa.com/artistbio/.
• Hançerlioğlu, O. (1979). ‘Saraka’, Felsefe Ansiklopedisi, Cilt:6, İstanbul: Remzi Kitapevi
• George And Mona in The Baths of Coloma, (1997). Scolastic Art, Cilt:25:6-7, Erişim Tarihi: 17.07.2018,https://www.stedelijk.nl/en/collection/64-robert-arneson-george-and-mona-in-the-baths-of-coloma
• Goldman, Edward, (2016). Chairman Mao and His Hundred Porcelain Flowers. Erişim Tarihi: 20.07.2018 https://www.huffingtonpost.com/edward-goldman/chairman-mao-and-his-hund_b_9082828.html
• Kataoko, M. (2012). Acording What?, Ai Weiwei, Hong Kong, s:9-21
• Kılıç, S. (2008). İroni İstila Alaysama, Cogito, (57):143-148
• Kirekegaard, S. (2009). İroni Kavramı Sokrates’e Yoğun Göndermelerle. çev. Sıla Okur, İstanbul, İmge Kitabevi.
• Scott, C. (2014). Opening happiness: An oral history of Coca-Cola in China, Forrtune, Erişim Tarihi:20.07.2018, http://fortune.com/2014/09/11/opening-happiness-an-oral-history-of-coca-cola-in-china/
• Sculpting in Clay: Featuring Robert Arneson, (1997). Scholastic Art Magazine, Cilt:27, Erişim Tarihi:17.07.2018, https://www.onteora.k12.ny.us/cms/lib/NY24000036/Centricity/Domain/165/ARNESON%20ARTICLE%20AND%20QUESTIONS%20CLAY.pdf
• Selvage, N. (2006). Art Versus Craft: The Issue Of Craftsmanship in Twentieth Century Art, Ceramic Millennium, Edited by Garth Clark, Canada, The Press of NSCAD
• Short, P. (2007). Mao Zedong Bir Yaşam, çev. Yavuz Alogan, İstanbul, İthaki Yayınları.
• Ünsal, M. (2011). Sansür Zayıflığı Gösterir, Gücü Değil, Unlimited, Sayı:11 Erişim Tarihi:17.06.2018, https://www.unlimitedrag.com/singlepost/2011/07/01/sansurzayifligigosterirgucudegiShort,
• Tuğluk, A. (2017). İroni Nedir?, İdil Dergisi, sayı :29, s. 441-462 Erişim Tarihi: 25.05.2018, http://www.idildergisi.com/makale/pdf/1484632093.pdf.
• Waal, E. (2003). 20th Century ceramics, New York, Thames &Hudsoon
• Warhol, A. (1975). The Philosophy of Andy Warhol, Harvest book, New York. Erişim Tarihi:17.07.2018, https://books.google.com.tr/books?id=utihBQAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=The+Philosophy+of+Andy+Warhol,+Harvest+book,&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwi7t9rS1_bcAhXH-yoKHVwWAnUQ6wEILDAA#v=onepage&q=The%20Philosophy%20of%20Andy%20Warhol%2C%20Harvest%20book%2C&f=false
• Whitnes, K. (2017). Made In Chine, Ceramic Monthly, Erişim Tarihi:17.07.2018
• Wong, E. (2011). Chinese Authorities Raze an Artist’s Studio, New York Times. https://www.nytimes.com/2011/01/13/world/asia/13china.html&prev=search