Geçirgenlik Kavramının Seramik Formlara Yansıması

Yıl 2021, Cilt: 27 Sayı: 46, 285 - 293, 30.03.2021

Nilüfer Nazende Özkanlı

https://doi.org/10.32547/ataunigsed.854498

Öz

Seramik sanatı tarihsel süreç içerisinde değerlendirildiğinde başlangıçta işlevsel olarak kullanıma yönelik seramik formlar üretilirken, Endüstri Devrimi sonrasında 19. yüzyıl sonlarına doğru plastik sanatlardaki yeni oluşumlardan etkilenip kullanıma yönelik işlevsel form anlayışından sıyrılarak farklı yorumla kendine özgü bir anlatım biçimine dönüşmüştür. Günümüze geldiğimizde ise plastik sanatlar alanında “çağdaş seramik sanatı” kavramı olarak yerini almaktadır.
Geçirgenlik kavramı sanatın farklı disiplinlerinde 19. yüzyılda bir kavram olarak görüntü elde etme yöntemleriyle ortaya çıktığı görülmektedir. Ancak geçirgenlik kelimesi seramik sanatında Türkçe olarak çok fazla kullanılmamış onun yerine transparan veya şeffaf gibi yabancı kökenli kelimelere başvurulmuştur. Geçirgenlik kelime anlamı olarak arkasını göstermek olarak değerlendirilirken, geçirgenlik kavramı kelime anlamının ötesinde, formların iç içe ya da üst üste olan her plan ile derinlik yaratarak formun çerisinde hapsedilmiş boşluklar oluşturması da geçirgenlik olarak ele alınmaktadır. Bu çalışmada geçirgenlik kavramının, seramik sanatçılarının çalışmaları irdelenerek, seramik sanat formlarına yansıması değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Geçirgenlik, Seramik, Saydamlık

The Reflection of Permeability Concept on Ceramic Forms

Öz

Considering the ceramic art in terms of a historical process, whereas in the beginning, the ceramic forms were produced for functional use, in the post-Industrial Revolution period, it was influenced by the new formations in plastic arts towards the end of the 19th century and transformed into a unique expression style adopting a different interpretation by plucking away from the functional form cognizance towards practicability. Today, it secures its position as the concept of "contemporary ceramic art" within the field of plastic arts.
It is revealed that the permeability concept emerges in various disciplines of art in the 19th century through the methods of acquisition or capturing image. However, the term permeability has not been commonly used in Turkish in ceramic art, instead, terms of foreign origin such as transparent or translucent have been used. The lexical meaning of the word permeability is simply show-through or see-through the rear side, but in this study, permeability, beyond its lexical meaning, refers to the forms establishing trapped gaps within the form by creating depth with each plan which is intertwining or overlapping. In this study, the reflection of the permeability concept on the ceramic art forms is evaluated through the works of art of the artists in the plastic arts.

Anahtar Kelimeler

Permeability, Ceramic, Transparency

Kaynakça

• Aberg, B. (2017). Fosil fantezi/Fossil fantasy [Seramik]. http://www.barbroaberg.com/CeramicWork/
• Anis Online. (2004, 4 Mayıs). Der künstler und online-journalist Erhard Arendt. http://www.anis-online.de/1/orient-online/erhard.htm
• Arendt, E. (1987). Budanmış çit/Beschnittene hecke [Seramik]. Galerie Verschiedenes, Wiesbaden, Almanya. http://www.arendt-art.de/deutsch/PLASTIKEN/plastiken-kunst-24.htm
• Arendt, E. (1993). Büyüyen mercan/Corallium crescens [Seramik]. Galerie 2, Wiesbaden, Almanya. http://www.arendt-art.de/deutsch/LICHT-OBJEKTE/seite45.htm
• Atalayer, F. (1994). Temel sanat öğeleri. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
• Ayla Sarnıç, K. Ö. (2016). İçimde saklı [Seramik]. https://www.haberler.com/fotogaleri/kamuran-ozlem-sarnic-in-icimde-sakli-sergisi/
• Göker, M. (2010). Mimari yapılarda saydamlık ve mekân tasarımında ışık kontrolü. Tasarım Kuram Dergisi, 6(9-10), 82-92. https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php?lng=1&recid=12062&pdf= 0012052&journalnu=
• Hançerlioğlu, O. (2015). Felsefe sözlüğü. Remzi Kitapevi
• Keyvanklı, D. D. (2011). Yüzyıldan günümüze sanatta boşluk kavramı ile üç boyut ilişkisi (Tez No. 294626) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi). Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Lecaut, L. (2011). Kırık/Cracked [Seramik]. https://www.lizlescault.com/home
• Lecaut, L. (2011). Köz/Embers [Seramik]. Artists and Makers Studios, Maryland, Arizona, Amerika. https://artistsandmakersstudios.com/liz-lescault/
• Liz Lescault. (t.y.). Liz Lescault biomorphic sculpture. https://www.lizlescault.com/links.php?384108
• Lutz, G. (t.y.). Porselen form (lutz-tonkunst) [Seramik]. http://www.lutz-tonkunst.de/keramik/galerie.htm
• Mazanti, L. (t.y.). The skeleton of existence: Barbro Åberg's ceramic oeuvre [Yorum]. http://www.barbroaberg. com/Articles_Reviews/
• McCurdy, J. (2018). Magritte'nin kelebek gemisi/Magrittes butterfly vessel [Seramik]. https://dmglass. com/artists/jennifer-mccurdy/
• McCurdy, J. (2018). Mercan gemisi/Coral vessel [Seramik]. https://dmglass.com/artists/jennifer-mccurdy/
• Özer, Y. (2009) Konstrüktivist heykelde boşluk kavramı (Tez No. 280163) [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Özkanlı, N. N. (2017). Hapsoluş [Seramik]. Nilüfer Nazende Özkanlı kişisel arşivi.
• Özkanlı, N. N. (2018). İki yerde var olabilme [Seramik]. Nilüfer Nazende Özkanlı kişisel arşivi.
• Pacini, T. (2014). Gönüllüler, Volunteers [Seramik]. https://tpacini.com/artwork/sculpture/
• Sözen, M., & Tanyeli, U. (1994). Sanat kavram ve terimleri sözlüğü. Remzi Kitapevi.
• Şamlıoğlu, T., & Kuloğlu, N. (2011). Formdaki boşluğu tasarlama sürecinde “Kavramlar”. 23. Uluslararası Yapı Yaşam Kongresi: Meslek Ortamı (s. 189-197) içinde. Bursa, Türkiye.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2019a). Boşluk. Türk Dil Kurumu Sözlüğü içinde. https://sozluk.gov.tr/
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2019b). Saydam. Türk Dil Kurumu Sözlüğü içinde. https://sozluk.gov.tr/
• Vinkovic, A. (2005). Fraktal manzara/Fractal landscape [Seramik]. http://andrea-ceramics.blogspot.com/p/ andrea-vinkovic-biography-andrea.html
• Vinkovic, A. (t.y.). Andrea Vinkovic ceramics. Andrea Ceramics. http://andrea-ceramics.blogspot.com/p/andrea-vinkovic-biography-andrea.html
• Yılmaz, S. (2014). Hayat ağacı [Seramik]. Galeri Soyut, Ankara, Türkiye. https://www.galerisoyut.com.tr/ seyhan-yilmaz-2017/
• Yılmaz, S. (2008). Doğal nesnelerdeki gözeneklilik özelliğinin seramik form ve yüzeylere yansıması (Tez No. 257547) [Sanatta Yeterlik Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi.