Tip 2 Diyabetli Bireylerin Öz-Yeterlilik Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 19 Sayı: 3, 0 - 0, 05.10.2016

Özgül Erol , Yıldız Tekin Yanık

https://doi.org/10.17049/ahsbd.22818

Cited By: 6

Öz

Amaç: Bu araştırma tip 2 diyabetli bireylerin öz-yeterlilik düzeylerini ve etkileyen faktörleri değerlendirmek amacıyla planlandı.

Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel türde planlanan bu çalışma, örnekleme alınma kriterlerine uygun 230 diyabetli birey ile gerçekleştirildi. Veri toplama araçları olarak diyabet tanısı alan bireylerin sosyodemografik ve klinik bilgilerinin yer aldığı hasta bilgi formu ve diyabete ilişkin öz-yeterlilik düzeylerini değerlendiren Tip 2 Diyabet Öz-Etkililik Ölçeği kullanıldı. Ölçeğin Cronbach alfa katsayısı 0.90 olarak saptandı. Verilerin istatistiksel analizinde yüzde hesaplama, ortalama, student t test, tek yönlü ANOVA testleri ve değişkenler arası ilişkilerin incelenmesinde Spearman korelasyon analizi kullanıldı. p<0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

Bulgular: Grubun yaş ortalaması 59.28±8.66 idi. Çalışmaya katılanların %65.2’sinin kadın, %87,8’inin evli, %58,7’sinin ilk-ortaöğretim mezunu ve %46,1’inin ekonomik durumunun kötü olduğu belirlendi. Sağlık kontrollerini düzenli yaptıran, diyabet hakkında yeterli eğitim aldığını bildiren, tanı süresi uzun olan, son 1 yıllık bireysel sağlık durumunu algılama ve yaşıtlarına göre sağlık durumunu algılama puanı yüksek olan diyabetlilerin diyabete yönelik öz-yeterlilik düzeylerinin daha yüksek olduğu saptandı.

Sonuç: Diyabetlilerin sağlık kontrollerini düzenli yaptırma, yeterli diyabet eğitimi alma, yaşıtlarına göre sağlık durumlarını algılama durumları öz-yeterlilik düzeylerini etkilemektedir. Hemşireler,  diyabetlilere bakım verirken bireylerin kişisel ve diyabetle ilişkili özelliklerinin öz-yeterlilik düzeylerini etkileyebildiğini göz önünde bulundurmalıdır.

 Anahtar Kelimeler: Tip 2 diyabet; öz yeterlilik;öz bakım; hemşire

ABSTRACT

Evaluation of Self-Efficacy Levels of Indıvıduals wıth Type 2 Diabetes

Objective: Sözlük Ayrıntılı sözlüğü görüntüleThis study was designed in order to assess self-efficacy levels of patients with type 2 diabetes and the factors affecting self-efficacy.

Method: The descriptive, cross-sectional study was carried out with 230 individuals with type 2 diabetes who were suitable for the inclusion criterias. Data were collected using patient information form which includes  sociodemographic and clinical characteristics and Self-Efficacy Scale for evaluating diabetes-related self-efficacy levels of patients. The Cronbach alpha coefficient of the scale was 0.90. Data were analysed by using percent, mean, student t test, one-way ANOVA test and Spearman correlation analysis was used to examine the relations between variables. p<0.05 value was considered as statistically significant.

Results:  The mean age of the group was 59.28±8.66. It was determined that %65.2  of the study group was female, %87.8 were married, %58.7 had primary-secondary school graduates and %46.1 of them had bad economic status. Patients who had regular health checks, who stated that they had adequate education about diabetes, who had long diagnosis period, who had higher health  perception score for last one year and who had higher health perception score than their peers had also higher diabetes self-efficacy levels.

Conclusions: Characteristics like continuing regular health checks,having adequate knowledge about diabetes, perceiving health status according to peers, affect self-efficacy levels of  individuals with diabetes.  Nurses should take into consideration that patients’ both personal and diabetes-related  characteristics could affect self-efficacy levels during care process.

Key Words: Type 2 diabetes; self-efficacy; self-care; nurse