ÇANAKKALE’DE YAŞAYAN ROMANLARIN PURNELL’İN KÜLTÜREL YETERLİLİK MODELİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2012, Cilt: 15 Sayı: 4, 244 - 253, 23.01.2012

Gulbu Tanriverdi , Rebiye Ünüvar Melike Yalçın , Pelin Acar Bagnu Yaman Emine Akçay Aylin Hacıoğlu Melek Sürer Özlem Hastürk

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, Romanların kültürel özelliklerini Purnell’in Kültürel Yeterlilik Modeli
ile değerlendirmektir.
Yöntem: Kalitatif türde olan bu araştırmanın evrenini, Romanların yoğun olarak yaşadıkları Fevzi
Paşa Mahallesinde yaşayan 15 yaş ve üzeri toplam 1241 roman oluşturdu. Evrenden örneklem seçimi, kartopu
ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle yapıldı. Çalışma grubunu 15-70 yaş arasında farklı demografik
özelliklere sahip 30 roman oluşturdu. Çalışmaya başlamadan önce Araştırma ve Uygulama Hastanesi Etik
Kurulundan, Sağlık Müdürlüğünden ve çalışmaya katılan Romanlardan yazılı izin alındı. Veriler, araştırmacılar
tarafından Purnell’in kültürel yeterlilik modeli esas alınarak oluşturulan yarı-yapılandırılmış görüşme formu ile
toplandı. Odak grup görüşmeleri Şubat-Mart 2009 tarihleri arasında yapıldı. Veriler, ses kaydı ve kayıt
tutularak toplandı.
Bulgular: Veriler betimsel analiz yöntemi ile değerlendirildi. Yapılan görüşmelerde, Romanlar
arasında erken yaşta evliliklerin, adölesan gebeliklerin, aile içi şiddetin, fakirliğin ve işsizliğin yaygın olduğu
ifade edildi. Bununla birlikte sağlıksız beslenme, olumsuz çevre koşulları, ikinci ve üçüncü basamak sağlık
hizmetlerinden yeterli yararlanamama, toplumdan dışlanma ve damgalanma gibi sorunları deneyimledikleri
belirtildi.
Sonuç: Çalışma bulgularına göre en yaygın sorun damgalanmadır. Sorunların çözümlerine yönelik,
kurumlar arası yaklaşımla yürütülecek projeler üretilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Roman, Purnell’in Kültürel Yeterlilik Modeli, sağlık, kültür

Kaynakça

• Anderson G, Tighe B. Gypsy culture and health care. American Journal of Nursing 1973;73(2):282-5. Arayıcı A. Avrupa’nın Vatansızları: Çingeneler. Birinci Basım. İstanbul. Kalkedon yayınları. 2008. p.34, 238, 40-5.
• Berberoğlu U, Eskiocak M, Ekukulu G, Saltık A. Edirne ili Muradiye sağlık ocağı bölgesinde romanlar ve öbürlerinin ilk basamak sağlık hizmeti kullanımı. Toplum ve Hekim 2001;16(6):470-5.
• Campayo JG, Alda M. Illness behaviors and cultural characteristics of the gypsy population in spain. Actas Espanolas Psiquiatria 2007;35(1):59-66.
• Ceyhan S. A case study of gypsy/Roma identity construction in Edirne. A thesis submitted to the graduate school of scial sciences of middle east technical university. In Partıal Fulfıllment of The Requırements For The Degree of Master of Scıences In The Department of Socıology 2003;147-54.
• Cleemput PV, Parry G, Thomas K, Peters J, Cooper C. Health-related beliefs and experiences of Gypsies and Travellers: a qualitative study. Journal of Epidemiology and Comunity Health 2007;61(3):20510.
• Cleemput PV, Parry G. Health status of Gypsy travellers. Journal of Public Health Medicine 2001;23(2):129-34.
• Dion X. Gypsies and travellers: cultural influences on health. Community Practitioners 2008;81(6):31-4.
• Ginter E, Krajcovicova-Kudlackova M, Kacala O, Kovacic V, Valachovicova M. Health status of Romanies (Gypsies) in the Slovak Republic and in the neighbouring countries. Bratislavske Lekarske Listy 2001;102(10):479-84.
• Kabakchieva E, Amirkhanian YA, Kelly JA, McAuliffe TL, Vassileva S. High levels of sexual HIV/STD risk behaviors among Roma (Gypsy) men in Bulgaria: pattern and predictors of risk in a representative community sample. International Journal of STD & AIDS 2002;13(3):184-91.
• Kelly JA, Amirkhanian YA, Kabakchieva E, Csepe P, Seal DW, Antonova R, Mihayiov A, Gyukits G. Gender roles and HIV sexual risk vulnerability of Roma (gypsies) men nd woman in Bulgaria and Hungary; an etnographic study. AIDS Care 2004;16(2):231-45.
• Kolukırık S. Sosyolojik perspektiften Türkiye Çingeneleri: İzmir Çingeneleri üzerine bir araştırma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2006;3(1):1-24.
• Kolukırık S. The Perception of Gypsies in Turkish Society. Roma Rights Quarterly 2007;3:31-6.
• Martin E, Gamella JF. Marriage practices and ethnic differentiation: The case of Spanish Gypsies (1870-2000). The History of Family 2005;10(1):4563.
• Molnár Á, Balazs A, Antova T, Bosak L, Dimitrov P, Mileva H, Pekarcikova J et al. Health impact assessment of Roma housing policies in Central and Eastern Europe: a comparative analysis. Environmental İmpact Assesment Review 2012;33(1):7-14.
• Oprişan A, Yılmaz H. Türkiye'de Romanların sosyal ve hukuki durumu üzerine. Mazlumder 2004.http://mazlumder.org/yayinlar/detay/makaleler/ 8/turkiyede-romanlarin-sosyal-ve-hukuki-durumuuzerine/910. Erişim tarihi: 10.10.2011
• Özkan AR. Marriage among the Gypsies of Turkey. The Social Science Journal 2006;43(3):461-70. Özyazıcıoğlu N, Öncel S. Çocuk bakımında kültürel yaklaşımlar. Kültürlerarası Hemşirelik. Birinci Baskı. İstanbul. İstanbul Medikal. 2011:203-39.
• Popov I, Khristova I, Stoikov S. Sex behavior and contraception amanog the population of Romany origin. Akusherstivo i Ginekologiia 1999;38(4):25-7.
• Purnell L. Transcultural diversty and health care. In: Purnell L, Paulkanca BJ, eds. Transcultural health care: A culturally competent approach. 3 st ed. Philadelphia: F.A. Davis Company; 2008. p. 19-55.
• Seviğ Ü, Tanrıverdi G. Kültürlerarası hemşireliğin tanımı, amacı önemi ve tarihsel gelişimi. Sağlık ve kültür. Kültürlerarası Hemşirelik. Birinci Baskı. İstanbul. İstanbul Medikal. 2011:109-15.
• Sutherland A. Cross-cultural medicine. A decade later. Gypsies and health care. West J Med 1992;157(3):276-80.
• Tanrıverdi G, Seviğ Ü, Bayat M, Birkök MC. Hemşirelik bakımında kültürel özellikleri tanılama rehberi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009;6(1):793-806.
• Tortumluoglu G. Transkültürel hemşirelik ve kültürel bakım örnekleri. CÜ Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005;8(2):47-57.
• Uçan Çubukçu S. Mekanın izdüşümünde toplumsal cinsiyet Sulukule Mahallesi ve Romanlar. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 2011;44(1):83-106.
• Vivian C, Dundes L. The crossroads of culture and health among the Roma (gypsies). JNS 2004;36(1):86-91.