KOLOREKTAL KANSER AMELİYATI GEÇİREN HASTALARIN AMELİYAT ÖNCESİ VE AMELİYAT SONRASI DÖNEMDE YAŞADIKLARI DENEYİMLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Cilt: 17 Sayı: 2, 90 - 96, 19.06.2014

Selda Karaveli , Selda Karaveli , Türkan Özbayır , Kevser Karacabay Kevser Karacabay

Öz

Amaç: Bu çalışma kolorektal kanser ameliyatı geçiren hastaların ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası
dönemdeki deneyimlerini incelemek amacı ile yapılmıştır.
Yöntem: Araştırmanın örneklemini, bir üniversite hastanesinde kolorektal kanser ameliyatı geçirmiş ve
araştırmaya katılmayı kabul eden 8 hasta oluşturmuştur. Hastalara araştırmanın amacı, yapılacak olan
görüşmenin ses kayıt cihazıyla kaydedileceği açıklanarak kendilerinden yazılı izin alınmıştır. Araştırmanın
verileri 15 Mayıs – 15 Haziran 2010 tarihleri arasında derinlemesine görüşme yöntemi ile toplanmıştır.
Verilerin toplanmasında Sosyo-Demografik Özellikler Soru Formu ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formları
kullanılmıştır. Her bir görüşme ses kayıt cihazıyla kayıt edilmiş ve not tutularak desteklenmiştir. Ses kayıtları
araştırmacılar tarafından tekrar tekrar dinlenmiş ve yazılı hale getirilmiştir. Araştırmacılar hastaların
ifadelerinin yansıttığı anlama odaklanmışlardır. Araştırmacılar yaşanılan deneyimlerin arkasındaki anlamı
yakalamaya çalışmışlardır. Sosyo demografik verilerin sayı ve yüzde değerleri hesaplanmıştır.
Bulgular: Araştırma kapsamına alınan hastaların yaş ortalamasının 52.12±17.97(min:36 max: 85)
olduğu, 5’inin (%62.5) erkek, 4 (%50)’ünün evli olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda kolorektal cerrahi
öncesi ve sonrası dönemde hastaların “inanamama, korku, bağımlılık, utanma ve pişmanlık” duydukları
saptanmıştır. Bütün hastalar hastalık, tanı ve tedavi süresinde yorucu bir dönem yaşamışlardır.
Sonuç : Bulgular farklı sosyo kültürel toplumlarda yaşayan hastaların sonuçlarına benzer
bulunmuştur. Hastaların yaşadıkları güçlüklerin bilinmesinin, hastalara sunulacak bakımın kalitesini arttıracağı
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kolorektal  Kanser,  Ameliyat  Öncesi  ve  Sonrası  Deneyim,  Derinlemesine  Görüşme

Kaynakça

• Altuntaş   YE, Kement M, Gezen C, Eker HH, Aydın   H,   Şahin   F   ve   ark.   The Role of Group Education on Quality of Life in Patients with a Stoma. EJCC 2012;21(6):776-81.
• Ayaz S. Stomalı  Bireylerde  Hemşirenin  Rolü.  Türkiye Klinikleri J Med Sci 2007;21(1):86-90.
• Baykara   ZG,   Leventoğlu   S,   Menteş   B. Stoması   Kapatılan   Bireylerin   İlk   Barsak     Boşaltımına   İlişkin   Duygu   ve   Düşünceleri   Bir   Pilot   Çalışma.   Kolon Rektum Hast Derg 2007;17(2):6-81.
• Brown H, Randle J. Living with a Stoma: A Review of the Literature. J Clin Nurs 2005;14 (1):74-81.
• Büyükalpelli  R. Lokalize Prostat Kanserinin Cerrahi Tedavisi   Sonrası   1.   Yılda Yaşam   Kalitesi,   Cinsel   Fonksiyon ve   Karardan   Pişmanlık.   Üroonkoloji   Bülteni  2007;;10  (3):36-9.
• Cunningham C, Lindsey I. Colorectal Cancer: Management. Medicine 2007;35 (6):306–10.
• Dabirian A, Yaghmaei F, Rassouli M, Tafreshi MZ. Quality of Life in Ostomy Patients: A Qualitative Study. Patient Preference and Adherence 2011;21(5): 1–5.
• De  la  Quintana  Jiménez  P,  Pastor  Juan  C,  Prados   Herrero  I,  Pérez  López  C,  González  Fuentes  M,  De Mena Casaseca C et al. A Prospective, Longitudinal, Multicenter, Cohort Quality-Of-Life Evaluation of an Intensive Follow-Up Program for Patients with a Stoma. OWM 2010; 56(5):44-52.
• Demirtaş   A,     Akbayrak     N. Tip 2 Diyabetes Mellitus’lu   Hastaların,   Hastalıklarına   Uyum   ve Kabullenme Kriterlerinin Belirlenmesi. Anatol J Clin Investig 2009;3(1):10-8.
• Emiroğlu   ON. Niteliksel   Araştırma   Tasarımları.   Erefe   İ,  editör.  Hemşirelikte   Araştırma  İlke  Süreç   ve Yöntemleri  Niteliksel  Araştırma  Tasarımları.  3.  Baskı.   Ankara: Odak Ofset; 2004. p:103-10.
• Erkoçak   EU,   Alabaz   Ö,   Karadağ   A. Stoma İndikasyonları,   Yapılış   Şekilleri,   Apereyler,   Bakım   Komplikasyonları. Alemdaroğlu K,   Akçal   T,   Buğra   D, editör. Kolon  Rektum  ve   Anal  Bölge  Hastalıkları. I.Baskı.  Tasarım  Ofset;; 2003. p:309-32.
• Ferlay J, Autier P, Boniol M, Heanue M, Colombet M, Boyle P. Estimates of the Cancer Incidence and Mortality in Europe in 2006. Ann Oncol 2007;18(3):581–92.
• Grant M, Ferrell B, Dean G, Uman G, Chu D, Krouse R. Revision and Psychometric Testing of the City of HOPE Quality of Life-Ostomy Questionnaire. Qual Life Res 2004;13(8):1445-57.
• Haydaroğlu   A,   Bölükbaşı   Y,     Özsaran   Z.     Ege Üniversitesi’nde   Kanser   Kayıt   Analizleri: 34134
• Olgunun Değerlendirmesi.   Türk   Onkoloji   Dergisi     2007;22(1):22-8.
• Jenks JM, Morin KH, Tomaselli N. The Influence of Ostomy Surgery on Body Image in Patients with Cancer. Appl Nurs Res 1997;10(4):174-80.
• Jlala H.A, French JL, Foxall GL, Hardman JG, Bedforth NM. Effect of Preoperative Multimedia Information on Perioperative Anxiety in Patients Undergoing Procedures Under Regional Anaesthesia. Br J Anaesth 2010;104(3):369-74.
• Karadağ   A,   Menteş   B,   Üner   A. Impact of Stomatherapy on Quality of Life in Patients with Permanent Colostomies or Ileostomies. Int J Colorectal Dis 2003;18(3):234-8.
• Karadağ   A. Barsak   Stoması   Açılan   Hastalarda   Hemşirelik   Bakımı.   Kolon Rektum Hast Derg 2004;14 (1):26-31.
• Korkmaz   FD,   Okgün   A,   Engin   Ç,   Yağdı   T,   Özbaran   M. Donör   Kalbi   Bekleyen   Hastaların   Yaşam   Deneyimlerinin   Belirlenmesi.   Turkiye   Klinikleri J Cardiovasc Sci 2009;21(2):171-7.
• Ma N, Harvey J, Stewart J, Andrews L, Hill AG. The Effect of Age on The Quality of Life of Patients Living with Stomas: A Pilot Study. ANZ J Surg 2007;77(10):883–5.
• Ohlsson-Nevo E, Andershed B, Nilsson U, Anderze´n-Carlsson A. Life is Back To Normal And Yet Not – Partners’  and  Patient’s  Experiences  of  Life of the First Year After Colorectal Cancer Surgery. JCN 2012;21(3-4):555-63 .
• Piwonka MA, Merino JM. Factors which Determine the Psychological Adjustment to Permanent Colostomies. An Empirical Study in Santiago. Chile Rev Med Chil 1999;127(6):675-83.
• Ramsay MA. A Survey of Pre-operative fear. Anaesthesia 1972;27:396-402.
• Simmons KL, Smith JA, Bobb KA, Liles LL. Adjustment to Colostomy: Stoma Acceptance, Stoma Care Self-Efficacy and Interpersonal Relationships. JAN 2007;60(6):627-35.
• Szczepkowski M. Do We Still Need a Permanent Colostomy in XXI-st Century?. Acta Chir Iugosl 2002;49 (2):45-55.
• Şekerci   S,   Akpek   E,   Göktuğ   A,   Çetinsoy   BC,   Karabıyık  L.  Erdemli  Ö  ve  ark.  Hasta  Ve  Yakınları   ile Toplumun Farklı     Kesimlerinin   Anestezi   ve Uygulamaları   Konusundaki   Bilgi ve     Davranışları. Anestezi Dergisi 2001;9:48-51.
• Telford K, Kralik D, Koch T. Acceptance and Denial: Implications for People Adapting to Chronicillness. JAN 2006;55 (4): 457-64.
• Worster B, Holmes S. A Phenomenological Study of the Postoperative Experiences of Patients Undergoing Surgery for Colorectal Cancer, EJON 2009;13 (5):315–22.
• Worster B, Holmes S. The Preoperative Experiences of Patients Undergoing Surgery for Colorectal Cancer: A Phenomenological Study. EJON 2008; 12 (5):418–24.
• Yaşan   A,   Ünal   S, Gedik E, Girgin S. Kalıcı   ve   Geçici  Ostomi  Yapılmış  Kişilerde  Yaşam  Kalitesinde   Değişim  Depresyon  ve  Anksiyete. Anadolu Psikiyatri Derg 2008;9 (3):162-8.
• Zhang JE, Wong FKY, You LM, Zheng MC. A Qualitative Study Exploring The Nurse Telephone Follow-Up of Patients Returning Home with a Colostomy. JCN 2011;21(9-10): 1407–15.