ERGEN SAĞLIĞI İÇİN SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ ÖNEMİ

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 3, 211 - 216, 02.10.2019

Funda Özdemir

Öz

ÖZET

Ergenlik dönemi 10 ile 19 yaşlar arasındaki dönem
olarak tanımlanır ve çocukluktan yetişkinliğe geçiş evresidir. Bu dönemde
sosyal yapılarla birlikte hormonların rol aldığı fiziksel, psikolojik ve
davranışsal değişiklikler meydana gelir. Ergenlerin sağlığı ve aldığı kararlar
hem ergenlik döneminde hem de hayatının geri kalanı için esenliğini
etkileyecektir. Ergen yaş grubunda risk alma faaliyetlerinden ve sağlık
açısından zararlı davranışlardan kaçınmak sağlığın geliştirilmesi için
önemlidir. Bu nedenle, bir bireyin hayatındaki bu eşsiz değişim dönemine
odaklanmak çok önemlidir. Ergenlerin sağlıklı kalması; sağlığını koruması ve
geliştirmesi için temel sağlık bilgilerini anlaması, yorumlaması ve uygun
davranışlar geliştirmesi ile gerçekleşebilir. Bu kapsamda ergen sağlığının
korunması ve geliştirilmesinde sağlık okuryazarlığının önemli bir rolü olduğu
düşünülerek bu derleme hazırlanmıştır.

Anahtar
Kelimeler: Ergen; riskli davranışlar; sağlık okuryazarlığı

ABSTRACT

The Importance of Health Literacy for Adolescent
Health

Adolescence is defined as
the period between the ages of 10 and 19 and is the transition phase from
childhood to adulthood. In this period, physical, psychological, and behavioral
changes are experienced in which hormones come into play with social
constructs. Adolescents’ health and their decisions will affect their
well-being both in adolescence and for the rest of their lives. Avoiding
risk-taking activities and behaviors harmful to health in adolescence is
important for lifelong health. For this reason, it is very important to focus
on this unique period of transition. It is possible to remain healthy through
understanding, interpreting basic health information and developing appropriate
behaviors for the protection and improvement of health. This review was prepared
with the consideration that health literacy plays an important role in the
protection and improvement of adolescent health. 

Keywords: Adolescent; risky behaviors; health
literacy

Anahtar Kelimeler

ergen, sağlık okuryazarlığı, riskli davranışlar

Kaynakça

• Aktaş Özakgül A, Atabek Aştı T, Ataç M, Mercan K. Lise Son Sınıf Öğrencileri Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına Sahipler mi? F.N. Hem. Derg, 2016; 24(1):16-23.
• Alikaşifoğlu M. Ergenlerde Davranışsal Sorunlar. Adolesan Sağlığı II. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi No:63, 2008;55-9.
• Aslan E, Bektaş H, Başgöl Ş, Demir S, Irmak Vural P. Üniversite Öğrencilerinin Cinsel Sağlık Konusundaki Bilgi Düzeyleri ve Davranışları. Sted 2014;23(5): 174-82.
• Bucaktepe Erten G. Adolesan Bireye Yaklaşım. İçinde, Haspolat YK ve Aktar F (editörler). Adolesan Sağlığı ve Hastalıkları. Cinius Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2016, s:13-31.
• Cady J. Young Women’s Health. In Ingran Fogel C and Fugate Woods N (eds). Women Health Care in Advanced Practice Nursing, Springer Publishing Company, New York, 2008, p: 97.
• Chang CL. Health Literacy, Self-Reported Status and Health Promoting Behaviours for Adolescents in Taiwan. Journal of Clinical Nursing 2010;20:190-6.
• Cromer B. Ergen Fiziksel ve Sosyal Gelişim (Çev. Çelebi Bitkin E ve Ketenci Gencer F.), Nelson Textbook of Pediatrics, Kliegman RM ve ark.(editörler). Nelson Pediatri, (Çev ed. Akçay T.). Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 2015, s:649.
• Dağ H, Dönmez S, Şirin A, Kavlak O. Akran Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin Cinsel Sağlık Konusundaki Bilgi Düzeylerine Etkisi. Anadolu Hemşirelik Ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012; 15(1):10-7.
• Dinçer A, Kurşun Ş. Üniversite Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi. Sted. 2017;26(1):20-6.
• Durusu-Tanrıöver M, Yıldırım HH, Demiray-Ready FN, Çakır B ve Akalın HE. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması, Birinci Baskı, Sağlık-Sen Yayınları, Ankara, 2014. s:64.
• Ergün S. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinde Sağlık Okuryazarlığı. Kocaeli Medical J. 2017; 6(3):1-6.
• Fleary SA, Joseph P, Pappagianopoulos JE. Adolescent Health Literacy And Health Behaviors: A Systematic Review. Journal of Adolescence 2018;62:116–27.
• Geckil E, Yıldız S. Adölesanın Sağlık Davranışları ve Sorunları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2006;26-34.
• Karadamar M, Yiğit R, Sungur MA. Ergenlerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2014;17(3):131-9.
• Karayağız Muslu G ve Aygün Ö. Ergenlerin Riskli Sağlık Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. DEUHFED 2017;10(4):242-50.
• Kendir C, Akkaya K, Arslantaş İ, Kartal M. Health Literacy of Students who applied to Medical and Nursing Faculty in Dokuz Eylul University. TJFMPC, 2017;11(3): 144-51.
• Kolnik T Š, Hozjan D, Babnik K. Health Literacy and Health Related Lifestyle among Nursing Students. Pielęgniarstwo XXI wieku / Nursing in the 21st Century 2017;16(2):42-6.
• Nutbeam D. Health Literacy as a Public Health Goal: A Challenge for Contemporary Health Education and Communication Strategies into The 21st Century. Health Promotion International 2000;15(3):259–67.
• Osei Asibey B, Agyemang S, & Boakye Dankwah A. The Internet Use for Health Information Seeking among Ghanaian University Students: A Cross-Sectional Study. International Journal of Telemedicine and Applications, 2017; 1756473. p:1-9.
• Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü. Bakanlık Yayın No: 814, 1. Baskı (Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi tarafından Health Promotion Gloassary adı ile 1998 yılında yayınlanmıştır.), Nisan 2011, Ankara, s:10.
• Sümen A, Öncel S. Türkiye’de Lise Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarını Etkileyen Faktörler: Sistematik Derleme Eur J Ther 2017;23:74-82.
• Şengül H, Çınar F, Çapar H, Bulut A, Çakmak C. Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerin E-Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri Ve İnternet Kullanımına Yönelik Tutumları: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 2017;4(5):1277-87.
• Tözün M, Sözmen MK. Halk Sağlığı Bakışı ile Sağlık Okuryazarlığı. Smyrna Tıp Dergisi 2015;(2):48-54.
• Tuncer Ö, Saltık D, Tekgül N. Importance Of Sexual Health Education For Approving Adolescents’ Responsibility About Their Health. Tepecik Eğit Hast Derg. 2014; 24(3): 179-85.
• Tümer A, Şahin S. Ergenlerin Riskli Sağlık Davranışları. Sağlık ve Toplum 2011;21(1):32-8.
• Türkiye Ergen Profili Araştırması. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü 2013, s:31-5.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. 2017.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. 2017.
• Wong DL, Perry SE, Hockenberry MJ, Lowdermilk DL, Wilson D. Maternal Child Nursing Care. Third Edition, Mosby Elsevier USA, 2006, p:1181-217.
• World Health Organization (WHO), Health Promotion Glossary. 1998, p:10.
• World Health Organization (WHO), Health Topics Adolescent Health. 2018.
• World Health Organization (WHO), Infographics on Adolescent Health. 2018.
• World Health Organization (WHO). Mental health status of adolescents in South-East Asia: Evidence for action. New Delhi:, Regional Office for South-East Asia; 2017. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO p:1
• Yalaki Z, Çetin F, Dallar Bilge Y. Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesine Başvuran Adelosanlardaki Riskli Davranışların Değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi. 2015;54(3):127-33.
• Yıldırım HH. Sağlıklı Yaşam ve Sağlık Okuryazarlığı: Kavramsal Bir Çerçeve, Sağlık ve Siyaset Yazıları (www.saglikvesiyaset.com, 25.04.2015) 2015, s:1.
• Yiğitalp G. Adolesanlara Yönelik Koruyucu Sağlık Hizmetlerinde Hemşirenin Rolü. İçinde: Haspolat YH, Aktar F. Adolesan Sağlığı ve Hastalıkları. Cinius Yayınları. Birinci Basım. 2016, s:87.
• Yolal M, Kozak R. Bilgiye Erişim Aracı Olarak Öğrencilerin İnternete Yaklaşımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2008;(20):115-28.