THE EFFECT OF TRAINING FOR BREAST CANCER AND SELF-BREAST EXAMINATION ON UNIVERSITY STUDENTS ANXIETY LEVEL AND HEALTH BELIEFS

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 2, 259 - 266, 30.06.2020

Yadigar Çevik Durmaz , Runida Doğan , Hilal Türkben Polat Ela Uzun Hüseyin Şakar Eylem Yalçınkaya Önder

https://doi.org/10.17049/ataunihem.550674

Cited By: 2

Öz

Aim: The aim of this study was to investigate the effect of training for breast cancer and self-breast examination on university students’ anxiety level and health belief model.
Methods: This study is a quasi-experimental study with one group pretest-posttest design. The sample of the study was selected by convenience sampling method. The target population of this study was the female students attending at a public university from eastern Anatolia region of Turkey and the sample was composed of those who accepted to participate in the study. 126 students in total participated in the study on a voluntary basis. “Personal Information Form”, and “Champion's Health Belief Model Scale” and “Hamilton Anxiety Rating Scale” were used as data collection tools.
Results: It was determined that 84.1% of the students evaluated their health as good and 93.7% of them did not have a breast cancer history in their family. After training, it was determined that students’ health beliefs were improved, and their anxiety levels was decreased. When the subscale total scores of the health belief model scale were examined, it was observed that the perceived susceptibility and perceived confidence sub-dimension scores increased significantly after the training, and the perceived barrier score decreased significantly (p<0.05).
Conclusion: As a result of the study, it was determined that breast cancer and breast self-examination training had an effect on students’ anxiety level and health beliefs. After the training, while students’ anxiety level decreased, their health beliefs was improved.

Anahtar Kelimeler

Nursing, Anxiety, Breast self-examination, Health blief model

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNE VERİLEN MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİNE YÖNELİK EĞİTİMİN ÖĞRENCİLERİN KAYGI DÜZEYİNE VE SAĞLIK İNANÇLARINA ETKİSİ

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi eğitiminin öğrencilerin kaygı seviyesi ve sağlık inançları üzerine etkisini incelemektir.
Yöntem: Bu çalışma tek grup öntest-sontest desenli, yarı deneysel türde bir çalışmadır. Örneklem seçiminde kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan bir devlet üniversitesinin kız öğrencileri, örneklemini ise bu öğrencilerden araştırmaya katılmayı kabul edenler oluşturmuştur. Çalışmaya gönüllülük esasıyla toplamda 126 öğrenci katılmıştır. Veri toplama araçları olarak; “Kişisel Bilgi Formu”, “Champion’un Sağlık İnanç Modeli Ölçeği” ve “Hamilton Anksiyete Derecelendirme Ölçeği” kullanılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin % 84.1’inin kendi sağlığını iyi olarak değerlendirdiği, % 93.7’sinin ailesinde meme kanseri olmadığı belirlenmiştir. Eğitim sonrasında, öğrencilerin sağlık inançlarında gelişme görülürken, kaygı düzeylerinde azalma tespit edilmiştir. Sağlık İnanç Modeli Ölçeğinin alt boyut toplam puanları incelendiğinde, eğitim sonrasında, algılanan duyarlılık ve algılanan güven alt boyut puanlarının istatistiksel olarak anlamlı düzeyde arttığı, algılanan engel puanının istatistiksel olarak anlamlı düzeyde azaldığı görülmüştür (p˂0.05).
Sonuç: Meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi eğitiminin öğrencilerin kaygı düzeyi ve sağlık inançları üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Eğitim sonrasında öğrencilerin kaygı düzeyinde düşme gözlenirken, sağlık inançlarının geliştiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Kaygı, Kendi kendine meme muayenesi, Sağlık inanç modeli

Kaynakça

• 1. Bayçelebi G, Aydın F, Gökosmanoğlu F, Tat TS, Varım C. Trabzon’da Kanser Tarama Testleri Farkındalığı. Journal of Human Rhythm 2015;1(3):90-94.
• 2. Akarsu RH, Alsaç SY. Hemşirelik Öğrencilerinin Kendi Kendine Meme Muayenesini Bilme ve Uygulama Durumlarının Belirlenmesi. Bozok Tıp Dergisi 2019;9(3):115-121.
• 3. Subramanian P, Oranye NO, Masri AM, Taib NA, Nora A. Breast Cancer Knowledge and Screening Behavior among Women with a Positive Family History. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention 2013; 14(11): 6783-6790.
• 4. Açıkgöz A, Çehreli R, Ellidokuz H. Determination of Knowledge and Behavior of Women Working at a Hospital on Breast Cancer Early Detection Methods, and Investigation of Efficiency of Planned Education. The Journal of Breast Health 2015;11(1):31.
• 5. Alkhasawneh, I. Knowledge and Practice of Breast Cancer Screening among Jordanian Nurses. Oncology Nursing Forum 2007;34(6):1211-17.
• 6. Şimşekoğlu N, Mayda AS. Bir Üniversite Hastanesinde Görevli Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Sağlık Kaygısı Düzeyleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016;6(1):19-29.
• 7. Velioğlu P. Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. 1. Baskı. İstanbul: Alaş Ofset; 1999. s.78-92
• 8. Erblich J, Bovbjerg DH, Valdimarsdottir HB. Psychological Distress, Health Beliefs, and Frequency of Breast Self-Examination. Journal of Behavioral Medicine 2000;23(3):277-92.
• 9. Posluszny DM, McFeeley S, Hall L, Baum A. Stress, Breast Cancer Risk, and Breast Self-Examination: Chronic Effects of Risk and Worry 1. Journal of Applied Biobehavioral Research 2004;9(2):91-105.
• 10. Karapıçak ÖK, Aslan S, Utku Ç. Panik bozukluğu, Somatizasyon Bozukluğu ve Hipokondriyaziste Sağlık Kaygısı. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2012;1(1):43-51.
• 11. Turgut GE, Yüksel BC, Polat E, Yıldız Y, Berkem H, Özel H, Hengirmen S. Meme Yakınması ile Baivuran Kadınlardaki Kaygıyı (Anksiyeteyi) Etkileyen Faktörler. Meme Sağlığı Dergisi 2009;5(2):92-7.
• 12. Kartal A, İnci FH, Koştu N, Çınar İÖ. Kadınlara Ev Ortamında Verilen Bireysel Eğitimin Kendi Kendine Meme Muayenesi Uygulamasına Yönelik Sağlık İnançlarına Etkisi. Pamukkale Tıp Dergisi 2017;(1):7-13.
• 13. Çidem F, Ersin F. Kadınların Sosyal Destek ve Öz Etkililik Algılarının Meme Kanseri Erken Tanı Davranışlarına Etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2019;16(3):183-190.
• 14. Karasu F, Göllüce A, Güvenç E, Polat F, Delibaş L, Bayır B, Gökdoğan Ü. Bir Vakıf Üniversitesindeki Öğrencilere Meme Kanseri Hakkında Verilen Eğitiminin Etkinliği. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2017;10(1):14-24.
• 15. Altunkan H, Akin B, Emel E. 20-60 Yaş Arası Kadınların Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM) Uygulama Davranişlari ve Farkındalık Düzeyleri. Meme Sağlığı Dergisi 2008;4(2):84-91.
• 16. Altıntaş M, Kesebir S, İnanç L. Güneydoğu'da Bir İlçe Devlet Hastanesine Başvuran Erken ve Erişkin Yaştaki Gebeliklerin Anksiyete, Depresyon ve Bağlanma Açısından Karşılaştırılması. Yeni Symposium 2016; 54(1):19-24.
• 17. Yazıcı MK, Demir B, Tanrıverdi N, Karaoğlu E, Yolaç P. Hamilton Anksiyete Değerlendirme Ölçeği, Değerlendiriciler Arası Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 1998;9:114-17.
• 18. Maier W, Buller R, Philipp M, Heuser I. The Hamilton Anxiety Scale: Reliability, Validity and Sensitivity to Change in Anxiety and Depressive Disorders. Journal of Affective Disorders 1988;14(1):61-8.
• 19. Champion VL. Instrument Refinement for Breast Cancer Screening Behaviors. Nursing Research 1993;42(3):139-43.
• 20. Karayurt O, Dramalı A. Adaptation of Champion's Health Belief Model Scale for Turkish Women and Evaluation of the Selected Variables Associated with Breast Self-Examination. Cancer Nursing 2007;30(1):69-77.
• 21. Sullivan R, Peppercorn J, Sikora K, Zalcberg J, Meropol NJ, Amir E, et al. Delivering Affordable Cancer Care in High- Income Countries. The Lancet Oncology 2011;12(10):933-80.
• 22. Bondy ML, Vogel VG, Halabi S, Lustbader ED. Identification of Women at Increased Risk for Breast Cancer in a Population-Based Screening Program. Cancer Epidemiology and Prevention Biomarkers 1992;1(2):143-7.
• 23. Lindberg NM, Wellisch D. Anxiety and Compliance among Women at High Risk for Breast Cancer. Annals of Behavioral Medicine 2001;23(4):298-303.
• 24. Karayurt Ö, Coşkun A, Cerit K. Hemşirelerin Meme Kanseri ve Kendi Kendine Meme Muayenesine İlişkin İnançları ve Uygulama Durumu. Meme Sağlığı Dergisi 2008;4(1):15-20.
• 25. Lee EH. Breast Self-Examination Performance among Koreannurses. Journal for Nurses in Professional Development 2003;19(2):81-7.
• 26. Gördes-Aydoğdu N, Bahar Z. Yoksul Kadınlarda Sağlık İnanç Modeli ve Sağlığı Geliştirme Modeli Kullanımının Meme ve Serviks Kanseri Erken Tanı Davranışlarındaki Değişime Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2011; 4(1): 34-40.
• 27. Gürsoy AA, Yiğitbaş Ç, Yılmaz F, Erdal H, Bulut HK, Mumcu HK, Nural N. The Effects of Peer Education on University Students' Knowledge of Breast Self-Examination and Health Beliefs. Meme Sağlığı Dergisi 2009; 5(3):135-40.
• 28. Secginli, Selda, and Nursen O. Nahcivan. Factors Associated With Breast Cancer Screening Behaviours in A Sample of Turkish Women: A Questionnaire Survey. International Journal Of Nursing Studies 2006;(43)2:161-171.
• 29. Friedman LC, Nelson DV, Webb JA, Hoffman LP, Baer PE. Dispositional Optimism, Self-Efficacy, and Health Beliefs as Predictors of Breast Self-Examination. American Journal of Preventive Medicine 1994;10(3):130-5.
• 30. Veena KS, Kollipaka R, Rekha R. The Knowledge and Attitude of Breast Self-Examination and Mammography among Rural Women. International Journal of Reproduction, Contraception, Obstetrics and Gynecology 2015;4(5):1511-16.
• 31. Foxall M, Barron CR, Houfek J. Ethnic Differences in Breast Self-Examination Practice and Health Beliefs. Journal of Advanced Nursing 1998;27:419–428.
• 32. Uncu F, Bilgin N. Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Ebe ve Hemşirelerin Meme Kanseri Erken Tanı Uygulamaları Konusunda Bilgi, Tutum ve Davranışları. The Journal of Breast Health 2011;7(3):167-175.
• 33. Dündar PE, Özmen D, Öztürk B, Haspolat G, Akyıldız F, Çoban S, Çakıroğlu G. The Knowledge and Attitudes of Breast Self-Examination and Mammography in a Group of Women in a Rural Area in Western Turkey. BMC Cancer 2006; 6(1):43.