ÖĞRENİLMİŞ GÜÇLÜLÜK: MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2014, Cilt: 28 Sayı: 2, 17 - 38, 15.04.2014

Fatih Sobacı , Sema Polatcı

Öz

Bu çalışmanın amacı, Meslek Yüksek Okulları’nda eğitim gören
öğrencilerin öğrenilmiş güçlülük seviyelerini belirlemek ve bu seviyenin
demografik değişkenlerle ilişkisini ortaya koymaktır. Araştırmada, bu okullarda
eğitim gören 340 öğrenciye kolayda örnekleme yöntemi ile ve gönüllülük
esasına göre anket uygulanmış, analizler 329 anket üzerinden yürütülmüştür.
Araştırma sonuçlarına göre, öğrencilerin öğrenilmiş güçlülük düzeyleri yaş,
sınıf ve eğitime göre farklılık göstermezken, cinsiyet ve okula göre farklılık
göstermektedir. Ayrıca bu değişkenler açısından öğrenilmiş güçlülüğün on iki
boyutu irdelenmiş ve yedi boyutta anlamlı farklılıklar bulunmuştur.
Araştırmanın meslek yüksekokulu öğrencilerinin öğrenilmiş güçlülükleri
konusuna dikkat çekmesi ve Türkçe literatüre katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenilmiş Güçlülük, Meslek Yüksekokulu Öğrencileri, Stresle Başa Çıkma

Kaynakça

• Akgün, S. (2004), “The Effects of Situation and Learned Resourcefulness on Coping Responses”, Social Behavior And Personality, 32(5), ss. 441 4
• Aslan, Ş. (2007), “Örgütsel Ortamda Bireysel Stresle Başa Çıkma Tutumlarının Araştırılması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, ss. 67 84.
• Cenkseven, F. (2001), “Sigara İçme Durumlarına Göre Üniversite Öğrencilerinin Kontrol Odağı ve Öğrenilmiş Güçlülük Düzeylerinin Karşılaştırılması”, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(21), ss. 8 16.
• Coşkun, Y. (2009), “Ortaöğretim Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük Düzeyleri ve Aile İçi İlişkileri”, Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), ss. 104 118.
• Çakır, Ö. (2009), “Çalışma Yaşamında Öğrenilmiş Güçlülük ve İş Stresi ile Başa Çıkmada Rolünü Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Eskişehir, ss. 21 23.
• Dağ, İ. (1990), “Kontrol Odağı, Stresle Başa Çıkma Stratejileri ve Psikolojik Belirti Gösterme İlişkileri”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dağ, İ. (1991), “Rosenbaum’un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeğinin Üniversite Öğrencileri İçin Güvenilirlik ve Geçerliği”, Türk Psikiyatri Dergisi 2(4), ss. 269 274.
• Dönmez, B. ve Genç G. (2006), “Genel Liselerdeki Okul Yöneticisi ve Öğretmenlerin Öğrenilmiş Güçlülük Düzeylerine İlişkin Algıları”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(12), ss. 41 60.
• Durna, U. (2006), “Üniversite Öğrencilerinin Stres Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), ss. 319 343.
• Edwards, D. ve Riordan S. (1994), “Learned Resourcefulness in Black and White South African University Students”, The Journal of Social Psychology, 134(5), ss. 665 675.
• Ekin, N. (1997), Küresel Bilgi Çağında Eğitim - Verimlilik İstihdam, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Folkman, S. (1984), “Personel Control and Stress and Coping Pocess: A Therotical Analizis”, Journal of Personality and Social Psychologh, 46, ss. 939 952.
• Folkman S. ve Moscowitz JT (2004), “Coping: Pitfalls and Promise”, Annual Review of Pschology, 55, ss. 745 774.
• Güloğlu, B. ve Aydın, G. (2007), “İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük ve Otomatik Düşünce Biçimi Arasındaki İlişki”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, ss. 157 168.
• Güney, S. (2001), Yönetim ve Organizasyon, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Ginter, G., West, J. D. ve Zarski, J. J. (1988), “Learned Resourcefulness and Situation-Specific Coping with Stress”, The Journal of Psychology, 123(3), ss. 295 304.
• İnanç, N., Savaş, H. A., Tutkun, H., Herken, H. ve Savaş, E. (2004), “Gaziantep Üniversitesi Mediko-Sosyal Merkezi’nde Psikiyatrik Açıdan İncelenen Öğrencilerin Klinik ve Sosyo-Demografik Özellikleri”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5(4), ss. 222 230.
• Kennett, D. J. (1994), “Academic Self-management Counselling: Preliminary Evidence for the Importance of Learned Resourcefulness on Program Success”, Studies on Higher Education, 19(3), ss. 295 307.
• Kennett, D. J. ve Keefer, K. (2006), “Impact of Learned Resourcefulness and Theories of Intelligence on Academic Achievement of University Students: An Integrated Approach”, Educational Pschology, 26(3), ss. 441 4
• Lazarus, S. R. ve Folkman, S. (1984), Stress, Appraisal and Coping, Springer Publishing Company, New York.
• Levis, D. (1995), Bir Dakikada Stres Yönetimi, Çev. Nedime Harmandağlı, Birinci Baskı, Arda's Yayınları, İzmir.
• Maraşlı, M. (2005), “Bazı Özelliklerine ve Öğrenilmiş Güçlülük Düzeylerine Göre Lise Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz-Ağustos-Eylül, ss. 27
• Marsland, A. L., Bachen, E. A., Cohen, S., Rabin, B. ve Manuck, S. B. (2002), “Stress, Immune Reactivity and Susceptibility to Infectious Disease”, Phychology and Behavior, 77(4-5), ss. 711 716.
• McWhirter, B.T. (1997), “Loneliness, Learned Resourcefulness, and SelfEsteem in College Students”, Journal of Counseling and Development, 75, ss. 460 469.
• Mizrahi, S.M. (1993), “A Study of the Effects of Trait Anxiety, Health Locus of Control Orientation, Commitment Level, Pain Duration and Severity on Learned Resourcefulness”, Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Organ, W.D. ve Hamner, W.C. (1982), “Organizational Behavior An Applied Psychological Approach”, Business Publication, Inc., Plano Texas.
• Özgür, G., Dülgerler, Ş. ve Neslihan A. (2007), “Hemşire Eğitimcilerinin Stresle Baş Etme Düzeylerinin İncelenmesi”, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 23 (2), ss. 51 68.
• Polatcı, S. ve Boyraz, E. (2010), “Öğretmenlerin Öğrenilmiş Güçlülüklerinin Kaynak ve Sonuçlarına İlişkin Bir Model Önerisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), ss. 137 154.
• Rosenbaum, M. (1980), “A Schedule for Assessing Self-Control Behaviors: Preliminary Findings”, Behavioral Therapy, 11, ss. 109 121.
• Rosenbaum, M. (1983), Learned Reosucefullness as a Behavioral Repertiore for the SelfRegulation of Internel Events: Issıues and Speculations (Eds) In M. Rosenbaum, C. M. Franks, L. Jaff, Perpectives on Behavior Therapy in the Eighties, New York, Springer, ss. 54 73.
• Rosenbaum, M. (1990), The Role of Learned Resourcefulness in the Selfcontrol of Health Behavior. In M. Rosenbaum (Eds.), Learned Resourcefulness: On Coping Skills, Self-control, and Adaptive Behavior, New York, Springer, ss.3 30.
• Rosenbaum, M. ve Ben-Ari, K. (1985), “Learned Helplessness and Learned Resourcefulness: Effects of non-Contingent Success and Failure on İndividuals Differing in Self-control Skills”, Journal of Personality and Social Psychology, 48, ss. 198 215.
• Rosenbaum, M. ve Jaffe, Y. (1983), “Learned Helplessness: The Role of İndividual Differences in Learned Resourcefulness”, British Journal of Social Psychology, 22, ss. 215 225.
• Rosenbaum, M., ve Palmon, N. (1984), “Helplessness and Resourcefulness in Coping with Epilepsy”, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 52, ss. 244 253.
• Sarı, T. (2005), “Üniversite Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Marmara Üniversitesi, İstanbul. ss. 186 187.
• Sarıcı, S. (1999), “Üniversite Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük Düzeyleri, Ben Durumları ve Sosyo-Ekonomik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler”, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Seligman, M. E. ve Maier, S. F. (1967), “Failure to Escape Traumatic Schock”, Journal of Experimental Psychology, 74(1), ss. 1 9.
• Senemoğlu, N. (2004), Gelişim, Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya, Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Siva, A. ve Dağ, İ. (1997), Rosenbaum'un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği (Kendini Denetle me Ölçeği) (RÖGÖ) , İçinde Bilişsel Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler, Ed: Işık Savaşır, Nesrin Hisli Şahin, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 9, Ankara.
• Sürük, N. (1994), “Üniversite Öğrencilerinin Stresle Basa Çıkma Stratejilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi,” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Türküm, A. S., Kızıltaş, A., Bıyık, N. ve Yemenici, B. (2005), “Üniversite Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük Düzeyleri ile Sorunlar Karşısında Gösterdikleri Tepkiler: Anadolu Üniversitesi’nde Bir Araştırma”, Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 13 (4), ss. 267 273.
• Vurgun, L. (2009), “Bilgi Toplumu Açısından Türkiye’deki Meslek Yüksekokullarının Örgütlenme Problemleri ve Çözüm Önerileri”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 4(2), ss. 99 116.
• Yıldırım, A. ve Ekinci M. (2005), “Eğitimi Hemşirelik Olan ve Olmayan Üniversite Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkma Düzeylerinin Karşılaştırılması”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(3), ss. 19 29.
• Yürür, S. ve Keser, A. (2010), “Öğrenilmiş Güçlülüğün Demografik Değişkenlere Bağlı Olarak İncelenmesi: Öğretmenler Üzerine Bir Uygulama”, Çalışma İlişkileri Dergisi, 1(1), ss. 59 70.
• Zauszniewski, J. A., Chung, C., Chang, H. ve Krafcik, K. (2002), “Predictors of Resourcefulness in School-Aged Children”, Issues in Mental Health Nursing, 23, ss. 385 401.
• Zauszniewski, J.A. ve Martin, M.H. (1999), “Developmental Task Achievement and Learned Resourcefulness in Healthy Older Adults”, Archives of Psychiatric Nursing, 13(1), ss. 41 47.