TÜRKİYE’DE BİRİNCİL ENERJİ KULLANIMI VE EKONOMİK BÜYÜME

Yıl 2014, Cilt: 28 Sayı: 2, 253 - 269, 24.02.2014

Yilmaz Bayar , Yılmaz Bayar

Öz

Sanayi devriminden itibaren dünyada hızla artan sanayi üretimine
artışına paralel olarak enerji talebi de önemli derecede artmıştır. Artan enerji
talebi büyük ölçüde birincil enerji kaynaklarından karşılanmaktadır. Bu
çalışmada 1961-2012 döneminde dağıtılmış gecikmeli otoregresif sınır testine
dayalı eşbütünleşme testi ve Todo-Yamamoto nedensellik testi kullanılarak
Türkiye’de ekonomik büyüme ile birincil enerji kullanımı arasındaki ilişki
incelenmiştir. Çalışma sonucunda ekonomik büyüme ile enerji kullanımı
arasında uzun dönemli ilişki olduğu, birincil enerji kullanımının kısa dönemde
ekonomik büyüme üzerinde olumlu etkiye, uzun dönemde ise olumsuz etkiye
sahip olduğu belirlenmiştir, Ayrıca nedensellik testi sonucunda enerji kullanımı
ve ekonomik büyüme arasında iki yönlü nedensellik olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Birincil Enerji Kullanımı, Ekonomik Büyüme, ARDL Sınır Testi

Kaynakça

• Adhikari, D. ve Chen, Y. (2012) “Energy Consumption and Economic Growth: A Panel Cointegration Analysis for Developing Countries”, Review of Economics & Finance, 3(2), ss.68-80.
• Akan, Y., Doğan, E.M., Işık, C. (2010) “The Causality Relationship Between Energy Consumption and Economic Growth: The Case of Turkey”, Enerji, Piyasa ve Düzenleme, 1(1), ss.101-120.
• Akpolat, A.G. ve Altıntaş, N. (2013) “Enerji Tüketimi ile Reel GSYİH arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: 1961-2010 Dönemi”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 7, ss.115-127.
• Aqeel, A. ve Butt, M.S. (2001) “The Relationship between Energy Consumption and Economic Growth in Pakistan”, Asia-Pacific Development Journal, 8(2), ss.101-110.
• Aydın, F.H. (2010) “Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, ss.3173
• Cheng, B.S. (1999) “Causality Between Energy Consumption and Economic Growth in India: An Application ofCointegration and ErrorCorrection Modeling”, Indian Economic Review, 34(1), ss.39-49.
• Çetin, M. ve Şeker, F. (2012) “Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), ss.85-106.
• Dickey, D.A. ve Fuller, W.A. (1981) “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, 49, ss.1057-1072.
• Erol, U. ve Yu, E.S.H. (1987), “On the Relationship between Energy and Income for Industrialized Counties”, Journal of Energy and Employment, 13(1), ss.113-122.
• Hou, Q. (2009) “The Relationship between Energy Consumption Growths and Economic Growth in China”, International Journal of Economics and Finance, 1(2), ss.232-237.
• Hwang, J-H ve Yoo S-H. (2014) “Energy Consumption, Emissions and Economic Growth: Evidence from Indonesia”, Qual Quant, 48, 63-73. Kaplan, M., Ozturk, I. ve Kalyoncu, H. (2011), “Energy Consumption and Economic Growth in Turkey: Cointegration and Causality Analysis”, Romanian Journal of Economic Forecasting, 2, ss.31-41.
• Karagöl, E., Erbaykal, E. ve Ertuğrul, H.M. (2007), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (1), ss.72-80
• Karhan, G., Silinir, M., Çayın, M. ve Aydeniz, N. (2012) “Enerji ve Ekonomik Büyüme Örneği: Türkiye Örneği”, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 2(1), ss.80-87.
• Korkmaz, S. ve Yılgör, M. (2011) “Enerji Tüketimi-İktisadi Büyüme İlişkisi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, ss.1111
• Korkmaz, Ö. ve Develi, A. (2012) “Türkiye’de Biri ncil Enerji Kullanımı, Üretimi ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Arasındaki İlişki”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), ss.1-25.
• Kraft, J. ve Kraft, A. (1978) “On the Relationship Between Energy and GNP”, Journal of Energy and Development, 3(2), ss.401-403.
• Mosconi, R. ve Giannini, C. (1992) “Non-causality in Cointegrated Systems: Representation, Estimation and Testing”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 54(3), ss.399-417.
• Narayan, P.K, Smyth, R. (2006) “Higher Education, Real Income and Real Investment in China: Evidence from Granger Causality Tests”, Education Economics, 14, ss.107-125.
• Özata, E. (2010) “Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, ss.101-113.
• Öztürk, İ. ve Acaravcı, A. (2010) “ Emissions, Energy Consumption and Economic Growth in Turkey”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14, ss.3220-3225.
• Öztürk, İ. ve Uddin, G.S. (2012) “Causality among Carbon Emissions, Energy Consumption and Growth in India”, Economic Research, 25(3), ss.752-775.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. and Smith, R. (2001) “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, ss.289-326.
• Phillips, P.C.B. ve Perron, P. (1988) “Testing for Unit Roots in Time Series Regression”, Biometrika, 75, ss.335-346.
• Saatçi, M. ve Dumrul, Y. (2013) “The Relationship Between Energy Consumption and Economic Growth: Evidence From A Structural Break Analysis For Turkey”, International Journal of Energy Economics and Policy, 3(1), ss. 20-29.
• Sims, C. A., Stock, J. H. ve Watson, M. W. (1990) “Inference in Linear TimeSeries Models with Some Unit Roots”,Econometrica, 58(1), 113–144. Soytas, U., Sari, R., ve Ozdemir, O. (2001) “Energy Consumption and GDP Relations in Turkey: A Cointegration and Vector Error Correction Analysis", Economies and Business in Transition: Facilitating Competitiveness and Change in the Global Environment Proceedings, ss.838-844.
• Soytas, U. ve Sari, R. (2003) "Energy Consumption and GDP: Causality Relationship in G-7 Countries and Emerging Markets", Energy Economics, 25(1), ss.33-37.
• Şengül, S. ve Tuncer, İ. (2006) “Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: 1960-2000”, İktisat İşletme ve Finans, 21, ss.69-80.
• Şimşek M. ve Kadılar C. (2005) “Türkiye’de Sabit Sermaye Yatırımlarının Verimliliği:Sınır Testi İle Ekonometrik Bir Yaklaşım, 1963-2002”, D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, 20, 1, ss.87-102.
• Toda, H.Y. ve Phillips, P.C.B. (1993) “Vector Autoregression and Causality”, Econometrica, 59, 229-255.
• Toda, H.Y. ve Yamamoto, T. (1995) “Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes”, Journal of Econometrics, 66, 225-250.
• TÜİK (2014) “Ulusal Hesaplar”, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do? metod= kategorist (10.01.2014)
• Türkiye Makina Mühendisleri Odası Birliği (2012) Türkiye’nin Enerji Görünümü, Genişletilmiş 2. baskı, Ankara: MRK Baskı ve Tanıtım Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.
• U.S. Energy Information Administration (2013) “World Energy Demand and Economic Outlook”, http://www.eia.gov/forecasts/ieo/world.cfm (02014)
• Uzunöz, M. ve Akçay, Y. (2012) “Türkiye’de Büyüme ve Enerji Tüketimi arasındaki Nedensellik İlişkisi:1970-2010”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), ss.1-16
• World Bank (2013a) “Energy use (kt of oil equivalent)”, http://data.worldbank.org/indicator/EG.USE.COMM.KT.OE/countries /1W?display=graph (10.01.2014)
• World Bank (2013b) “GDP per capita growth (annual %)”, http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.KD.ZG (02014)
• Yanar, R. ve Kerimoğlu, G. (2011) “Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi,3(2), ss.191-201.
• Yu, E.S.H. ve Choi, J.Y., (1985) “The Causal Relationship between Energy and GNP: An International Comparison”, Journal of Energy and Development, 10(2), ss.249–272.