Türkiye’de Turizm Gelirleri ile İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi (1970-2016)

Yıl 2019, Cilt: 33 Sayı: 2, 467 - 478, 29.03.2019

Deniz Dilara Dereli , Elife Akiş

Öz

Dünya gayrisafi
hasılasının önemli bir kısmını oluşturan turizm, milli gelir artışına neden
olarak ülkelerin kalkınmasına hız kazandırmaktadır. Turizm sektörü, döviz
kazandırıcı ve istihdam yaratıcı özellikleri ile dış ticaret açığı, enflasyon
ve işsizlik gibi makroekonomik sorunların çözümünde ve iktisadi büyümenin
desteklenmesinde ülke ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır. Bu çalışmada
Türkiye’de 1970-2016 dönemi için turizm gelirleri ile iktisadi büyüme
arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu doğrultuda eşbütünleşme ve nedensellik
analizleri gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak turizm gelirleri ile iktisadi
büyüme arasında kısa dönemde bir nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir.
Ancak değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiş ve turizm
gelirlerinden iktisadi büyümeye doğru bir nedensellik ilişkisi saptanmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Turizm Gelirleri, Büyüme, Eşbütünleşme Analizi

Kaynakça

• Algan, N. ve Gencer, S. (2015), “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Testinden Bulgular”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (1), ss.31-44.
• Aslan, A. (2008), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz” Munich Personel Repec Archive Paper, 10611, Posted 19. [Çevrim-içi: https://mpra.ub.uni-muenchen.de/10611/1/MPRA_paper_10611.pdf], Erişim tarihi: 07.08.2018.
• Aykaç Alp, E. (2010), “Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, ss.28, 1-9.
• Bahar, O. (2006), “Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi,13 (2), ss.137-150.
• Bahar, O. ve K. Bozkurt, (2010), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analizi”, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 21,(2), (Güz), ss.255-265.
• Bozkurt, E. ve Topçuoğlu, Ö. (2013), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 7, ss.91-105.
• Çalışkan, Ş., Karabacak, M. ve Meçik, O. (2017), “Türkiye Ekonomisinde Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap Toda-Yamamoto Nedensellik Testi Yaklaşımı”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, ss.46-56.
• Çetintaş, H. ve Bektaş, Ç. (2008), “Türkiye’de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Kısa ve Uzun Dönemli İlişkiler”, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), ss.37-44.
• Çil Yavuz, N. (2006), “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2), ss.162-171.
• Çoban, O. ve Özcan, C.C. (2013), “Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi (1963-2010)”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), ss.243-261.
• Dilber, İ. (2007), “Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkisinin Girdi-Çıktı Tablosu Yardımıyla Değerlendirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), ss.205-220.
• Engle, R. F. ve Clive Granger, W.J. (1987), “Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing”, Econometrica, 55, ss.251–276.
• Esen, E. ve Özata, E. (2015), “Turizmin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Turizme Dayalı Büyüme Hipotezinin Türkiye İçin Geçerliğinin ARDL Modeli ile Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), ss.43-58.
• Gül, E. ve Ekinci A. (2006), “Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1984-2003”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, ss.91-106.
• Gündüz, L. ve Hatemi, A. (2005), “Is the Tourism-led Growth Hypothesis Valid for Turkey”, Applied Economics, 12(8), ss.499-504.
• Kamacı, A. ve Oğan, Y. (2014), “Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: Panel Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. International Conference on Eurasian Economies 2014. [Çevrim-içi: https://www.researchgate.net/publication/312054188/download], Erişim tarihi: 13.08.2018.
• Karaş, G. ve Karaş, E. (2017), “Reel Efektif Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişki: Türkiye Özelinde Ekonometrik Bir Değerlendirme”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, ss.27-46.
• Kırbaş Kasman, S. ve Kasman, A. (2004), “Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi”, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 220, ss.122-131.
• Kızılgöl, Ö. ve Erbaykal, E. (2008), “Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), ss.351-360.
• Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E. ve Karaçor, Z. (2016), “Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(1), ss.203-215.
• Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995), “Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes”, Journal of Econometrics, 66, ss.225-25.
• Turan Koyuncu, F. (2014), “Turizm Sektörünün Türkiye’nin Makroekonomik Performansına Katkısı: Ekonometrik Bir Çözümleme, Prag EconWorld 2014, CzechRepublic.[Çevrimiçi:http://prague2014.econworld.org/assets/koyuncu_turizm_sektorunun.pdf], Erişim tarihi: 07.08.2018.
• Ongan, S. ve Demiröz, D.M. (2005), “The Contribution of Tourism to the Long-Run Turkish Economic Growth”, Ekonomicky Casopis, 53(9), ss.880-894.Yamak, N., B.,Tanrıöver ve F.Güneysu, (2012), “Turizm –Ekonomik Büyüme İlişkisi: Sektör Bazında Bir İnceleme”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (29), ss.205-220.
• Yıldırım, J. ve Öcal, N. (2004), “Tourism and Economic Growth in Turkey”, Ekonomik Yaklaşım, 52-53, ss.131-141.