AİLENİN TEKİNSİZLİĞİ VE RUTİNİN GÜVENSİZLİĞİ KOŞULLARINDA MODERN BİREYİN BİLİNCİNİN YIKICILIĞI ÜZERİNE: MİCHAEL HANEKE’NİN “YEDİNCİ KITA” FİLMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 20, 29 - 52, 23.12.2020

Esra Dudu Karaman

https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.747543

Öz

Modern insanın sorgulamasız bir itaatle sürdürdüğü rutin yaşamı, modern kentin birbirine değmeden sürdürülmesi gereken kaotik ortamında cam fanus işlevi görmektedir. Rutin yaşamın bürokratik doğasının bireyin tüm yaşam evrenini işgal etmesinin bir uzantısı olarak iş yaşamının gerekliliklerine göre düzenlenen aile yaşamı, yüzeysel ilişkilerin, onaylanan çıkarların, görev bilincinin tüm gerçekliği kuşattığı bir ‘kurum’a dönüşmüştür. Bu rutin çerçevelem, gündelik yaşamı aile yaşamını da içine alarak bürokratik mekanikliğin odağında kesinlik, verimlilik, standardizasyon gibi kavramlar üzerinden teknik bir bakışa hapsetmiştir. Ne var ki, modern insanın iş ve boş yaşam arasındaki sınırı ihlal eden rutin yaşamı, Michael Haneke için modern insanın bunalımını, nevrotik gerginliğini ya da zorunluluklarla güdümlenen, anlamını yitirmiş hayatını anlamada temel izleklerden biri konumundadır. Buna göre çalışmada Michael Haneke’nin Yedinci Kıta filmi üzerinden modern
bireyin yaşamı kavrayışındaki bozulmanın, her gün deneyimlediği rutin yaşam formlarıyla ve ailenin meşruiyetinin kayboluşuyla olan ilişkisi betimsel analiz yöntemiyle ortaya konulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Modernite, Michael Haneke, yabancılaşma, varoluşsal güvensizlik, kentleşme

Kaynakça

• ADORNO, Thedor ve HORKHEIMER, Max (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği. (Çev.: Nihat Ülner, Elif Öztarhan Karadoğan). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• ALATLI, Alev (2016). Batıya Yön Veren Metinler-III (2. Baskı). İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• ASSHEUER, Thomas (2013). Yakın Plan Haneke. (Çev.: Nazlı Pakkan). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• BAUDART, Anne, Dagognet, Bourgeois, Bernard, Farago, France Goyard, Simone, Alexis, Philoneneko. Russ, Jacqueline (2013). Modern Dünyanın Yaratılması. (Çev.: İsmail Yerguz). İstanbul: İletişim Yayınları.
• BAUDRILLARD, Jean (2013). Tüketim Toplumu (6. Baskı). (Çev.: Hazal Deliceçaylı/Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BAUMAN, Zygmunt (1996). Yasa Koyucular İle Yorumcular. (Çev.: Kemal Atakay). İstanbul: Metis Yayınları.
• BAUMAN, Zygmunt (2003). Modernlik ve Müphemlik. (Çev.: İsmail Türkmen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BELL, Daniel (2013). İdeolojinin Sonu. (Çev.: Volkan Hacıoğlu). Ankara: Sentez Yayıncılık.
• BERGER, Peter ve KELLNER, Hansfried (2000). Modernleşme ve Bilinç. (Çev.: Cevdet Cerit). İstanbul: Pınar Yayınları.
• BERGER, Peter, Robert, Wut, Çiftçi, Adil (2002). Din ve Modernlik. (Çev.: Adil Çiftçi). Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• BERMAN, Marshall (2010). Katı Olan Herşey Buharlaşıyor. (Çev.: Ümit Altuğ ve Bülent Peker). İstanbul: İletişim Yayınları.
• BOCOCK, Robert (1997). Tüketim. (Çev.: İrem Kulluk). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• BURKE, Peter (2000). Rönesans. (Çev.: Özkan Akpınar). İstanbul: Babil Yayınları.
• CEVİZCİ, Ahmet (2002). Aydınlanma Felsefesi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• CHEVIRON, T. Nilgün, vd. (2014). “Michael Haneke Üzerine”. Nilgün Tutal Cheviron (Ed.), Haneke Huzursuz Seyirler Diler (s.s. 7-20) içinde. İstanbul: Ekslibris Yayıncılık.
• DEBORD, Guy (1996). Gösteri Toplumu. (Çev. Ayşen Ekmekçi-Okşan Taşkent). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• DEMİREL, İdris (2012). “Dünyanın Kapitalist Dünyalaşması ve Avrupa Merkezci Sosyal Bilimler”. Hiyerarşi Bilim Kültürel ve Sanat Dergisi, 1(12), 27-34.
• DİKEN, Bülent ve LAUSTSEN, B. Carsten (2011). Filmlerle Sosyoloji. (Çev.: Sona Ertekin). Metis Yayınları.
• ERTAYLAN, Arzu (2018). “Fromm’un Yabancılaşma Kuramı Perspektifinden Haneke Sinemasındaki Yabancılaşmış Karakterlerin Analizi: 7. Kıta”. The Journal of Academic Social Science, 77(3), 123-141.
• FREUD, Sigmund (2000). Uygarlık ve Hoşnutsuzlukları. (Çev.: Aziz Yardımlı-Deniz Canefe). İstanbul: İdea Yayınları.
• FRISBY, David (2010). Modernlik Fragmanları. (Çev.: Akın Terzi). İstanbul: Metis Yayınları.
• GEÇTAN, Engin (2003). Hayat (4. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• GIDDENS, Anthony (1998). Modernliğin Sonuçları (2. Baskı). (Çev.: Ersin Kuşdil). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• HARARİ, N. Yuval (2016). Homo Deus: Yarının Kısa Bir Tarihi (2. Baskı). (Çev.: Poyzan Nur Taneli). İstanbul: Kolektif Yayınları.
• HARVEY, David (1997). Postmodernliğin Durumu. (Çev. Sungur Savran). İstanbul: Metis Yayınları.
• HORKHEIMER, Max (2005). Geleneksel ve Eleştirel Kuram. (Çev.: Mustafa Tüzel). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• HUIZINGA, Johan (2016). Homo Ludens (2. Baskı). (Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• JUNG. G. Carl (1999). Keşfedilmemiş Benlik. (Çev.: Canan Ener Sılay). İstanbul: İlhan Yayıncılık.
• JUNG. G. Carl (2005). Dört Arketip (2. Baskı). (Çev.: M. Bilgin Saydam). İstanbul: Metis Yayınları.
• KILINÇ, Barış (2014). Michael Haneke Filmleri: Modern Uygarlığın Hayal Kırıklıkları. Konya: Literatürk Academia Yayınları.
• KRACAUER, Siegfried (2011). Kitle Süsü. (Çev.: Orhan Kılıç). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• KÜÇÜK, Mehmet (2000). Modernite versus Postmodernite (3. Baskı). Ankara: Vadi Yayınları.
• LEFEBVRE, Henri (1996). Marx’ın Sosyolojisi (3. Baskı). (Çev.: Selahattin Hilav). İstanbul: Sorun Yayınları.
• MARCUSE, Herbert (1998). Eros ve Uygarlık (3. Baskı). (Çev.: Aziz Yardımlı). Ankara: İdea Yayınevi.
• MARX, Karl ve ENGELS, Friedrich (2013). Alman İdeolojisi. (Çev.: Tonguç Ok-Olcay Geridönmez). İstanbul: Doğa Basın Yayınları.
• MELUCCI, Alberto (2013). Oyuncu Benlik. çev. Başak Kır. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• OUTRAM, Dorinda (2007). Aydınlanma. (Çev.: Hamit Çalışkan, Sevda Çalışkan). Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• PIERSON, Christopher (2014). Modern Devlet (2. Baskı). (Çev.: Neşet Kutluğ, Burcu Erdoğan). İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi.
• SAYAR, Kemal (2013). Özgürlüğün Baş Dönmesi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• SIMMEL, Georg (2003). Bireysellik ve Kültür. (Çev.: Tuncay Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.
• SIMMEL, Georg (2009). Modern Kültürde Çatışma. (Çev.: Tanıl Bora, Utku Özmakas, Nazile Kalaycı, Elçin Gen). İstanbul: İletişim Yayınları.
• SÖZEN, Edibe (1999). Demir Kafesten Plastiğe Kimliklerimiz. İstanbul: Birey Yayınları.
• SWINGEWOOD, Alan. (1998). Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi. (Çev.: Osman Akınhay). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• TOURAINE, Alain (2016). Modernliğin Eleştirisi. (Çev.: Hülya Uğur Tanrıöver). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TURNER, S. Bryan (2014). Klasik Sosyoloji. (Çev.: İdil Çetin). İstanbul: İletişim Yayınları.
• VASSAF, Gündüz (1997). Cehenneme Övgü (3. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• WAGNER, Paul (2005). Modernliğin Sosyolojisi. (Çev.: Mehmet Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• ZIJDERVELD, C. Anton (1985). Soyut Toplum. (Çev.: Cevdet Cerit). İstanbul: Pınar Yayınları.