İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Sayı: 43, 506 - 525, 29.12.2021

Alper Kaşkaya , İhsan Ünlü , Feyza Çavuşoğlu

https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.884931

Cited By: 1

Öz

Çizgi filmlerin çocuklar üzerinde bıraktığı etkileri ortaya koyacak çalışmaların alanyazında sınırlı olduğu görülmektedir. Özellikle geçerliği ve güvenirliği ispatlanmış ölçek çalışmaları sınırlı sayıdadır. Bu eksikliğin giderilmesi bağlamında, araştırmanın amacı; çizgi filmlerin çocuklar üzerindeki etkilerini belirlemeyi amaçlayan bir ölçek geliştirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu Erzincan ili ilkokullarında öğrenim görmekte olan 473 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Ölçek geliştirme sürecinde madde geçerliliğini sağlamak için madde korelasyon analizleri yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini belirlemek için açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Güvenirlik ölçümleri amacıyla Cronbach Alpha testi uygulanmış, ölçeğin her bir faktöründe ve ölçeğin tamamında güvenilirlik katsayılarının yeterli olduğu ispatlanmıştır. Araştırma sonucunda 6 faktörden ve 23 maddeden oluşan ölçekten elde edilen verilerin geçerli ve güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ölçeğin benzer evren ve örneklem gruplarında da geçerli ve güvenilir sonuçlar vermesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

çizgi film, geçerlik, güvenirlik, ölçek

Destekleyen Kurum

.

Proje Numarası

.

Teşekkür

.

Kaynakça

• Adak Özdemir. A., & Ramazan, O. (2012). Oyuncağa çocuk, anne ve öğretmen bakış açısı. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-16.
• Akça, F., & Çilekçiler, N. K. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların en çok etkilendiği çizgi film karakterleri ve bu karakterlerle özdeşleşmelerinin yol açabileceği dijital tehlikeler. Addıcta: The Turkısh Journal On Addıctıons, 6(2), 403-433.
• Akçalı, S. İ. (2015).Kamusal alanda çocuk hakları ve haber değeri: Türk basılı yayını üzerine bir değerlendirme. GT Erdoğan, H Kurt. Çocuk ve Medya, 83-106.
• American Academy of Pediatrics. (2016). Council on communications and media. media use in school-aged children and adolescents. Pediatrics, 138(5), e20162592. DOI: https://doi.org/10.1542/peds.2016-2592.
• Aral, N., & Doğan Keskin, A. (2018). Ebeveyn bakış açısıyla 0-6 yaş döneminde teknolojik alet kullanımının incelenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(2), 317-348.
• Arıkan, A., & Taraf, H. U. (2010). Contextualizing young learners’ English lessons with cartoons: Focus on grammar and vocabulary. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5212-5215.
• Aşçı, E. (2006). Televizyondaki çizgi ve animasyon karakterlerin farklı yerleşim yerlerinde yaşayan çocukların tüketici davranışlarına etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Bahar, M. A., & Peçenek, D. (2019). ikinci dil edinimi sürecinde çizgi filmlerin rolü: eleştirel bir bakış. Milli Eğitim Dergisi, 48(223), 245-266.
• Buckingham, D. (2013). After the death of childhood. John Wiley & Sons.
• Büyükbaykal, G. (2007). Televizyonun çocuklar üzerindeki etkileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi| Istanbul University Faculty of Communication Journal, (28).
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Ankara: Pegem.
• Bryman, A., & Cramer, D. (1999). Quantitative data analysis with SPSS release 8 for Windows: a guide for social scientists. Taylor & Francis US.
• Calvert, S. L., & Kotler, J. A. (2003). Lessons from children's television: The impact of the Children's Television Act on children's learning. Journal of Applied Developmental Psychology, 24(3), 275-335.
• Cesur, S., & Paker, O. (2007). Televizyon ve çocuk: Çocukların TV programlarına ilişkin tercihleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19), 106-125.
• Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297-334.
• Çaplı, B. (2002). Medya ve etik, (1. Baskı). Ankara. İmge Kitabevi Yayınları,
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (Vol. 2). Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, A., & Göker, G. (2012). Tematik televizyon ve çocuk: ilköğretim öğrencilerinin televizyon izleme alışkanlıkları. Milli Eğitim Dergisi, 42(194), 5-30.
• Ersoy, Ö., Avcı, N., & Turla, A. (2007). Çocuklar için erken uyarıcı çevre oyuncak televizyon bilgisayar ve kitap, (3. Baskı) İstanbul. Morpa Yayınları.
• Eşitti, Ş. (2016). Çizgi filmlerde küresel ve yerel kültürün inşası: Caillou ve Pepee örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (32), 125-144.
• Feshbach, S.. & Singer, R. D. (1971). Television and aggression. San Francisco: Jossey Bass.
• Friedrich, L. K., & Stein, A. H. (1973). Aggressive and prosocial television programs and the natural behavior of preschool children. Monographs of the Society for Research in Child Development, 1-64.
• Ghilzai, S. A., Alam, R., Ahmad, Z., Shaukat, A., & Noor, S. S. (2017). Impact of cartoon programs on children’s language and behavior. Insights in Language Society Culture (2), 104-126.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2005). Multivariate analysis of data. Porto Alegre: Bookman, 89-127.
• Huesmann, L. R., Moise-Titus, J., Podolski, C. L., & Eron, L. D. (2003). Longitudinal relations between children's exposure to TV violence and their aggressive and violent behavior in young adulthood: 1977-1992. Developmental psychology, 39(2), 201.
• İlhan, V., & Çetinkaya, F. Ç. , (2013). İlkokul öğrencilerinin tematik çocuk kanallarındaki çizgi filmleri izleme alışkanlıkları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 34(1), 317-326.
• İşliyen, M., (2020). Çocuk, televizyon ve cinsellik: çizgi filmler üzerine bir inceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(1), 443-477.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
• Kaşka, O., & Erem, N. H. Ö. (2018). Çizgi filmlerde aile kurumu üzerinden verilen iletilerin değerlendirilmesi. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 1(1), 59-80.
• Kline, P. (1994). A general description of factor analysis. An Easy Guide to Factor Analysis.
• Kline, T. J. (2005). Psychological testing: A practical approach to design and evaluation. Sage Publications.
• Koçak, Ö. (2016). Üç boyutlu çizgi filmlerin okul öncesi öğrencilerin mekânda konum ile ilgili kavramları öğrenmelerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Erzurum, Atatürk Üniversitesi.
• Koçak, Ö., & Göktaş, Y. (2018). Televizyon ve çizgi film: Okul öncesi çocukların ve ebeveynlerinin izleme alışkanlıkları. 27. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi, Antalya. Erişim adresi: https://www. pegem. net/dosyalar/dokuman/ICES-UEBK-TamMetin. pdf.
• Lemish, D. (2015). Childrenandmedia: A global perspective. John Wiley&Sons.
• Linebarger, D. L., & Walker, D. (2005). Infants’ and toddlers’ television viewing and language outcomes. American behavioral scientist, 48(5), 624-645.
• MEB (2006). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB Basımevi.
• Myers, S. S., & Pianta, R. C. (2008). Developmental commentary: Individual and contextual influences on student–teacher relationships and children's early problem behaviors. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 37(3), 600-608.
• Mukherjee, S. B., Gupta, Y., & Aneja, S. (2014). Study of television viewing habits in children. The Indian Journal of Pediatrics, 81(11), 1221-1224.
• Öçal, I. (1997). Televizyonda çocuk programları (Doktora tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdamar, K. (1999). SPSS ile biyoistatistik: tıp, biyoloji, eczacılık ve diş hekimliği öğrencileri için. Kaan kitabevi.
• Özen, Ö. (2015). Televizyondaki Şiddetin Çizgi Filmler Yolu İle Okul Öncesi Çocuklara Etkisi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Film Tasarımı Anasanat Dalı Doktora Tezi.
• Özsevgeç, L. C., & Arzu, S. (2016). Çocukların izledikleri çizgi filmler ve bu tercihlerinin karakterleri ile ilişkisi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 725-734.
• Parke, R. D., Berkowitz, L., Leyens, J., West, S., & Sebastian, R. (1972). The effects of repeated exposure to movie violence on aggressive behavior in juvenile delinquent boys: A Field Experimental Approach.
• Pedhazur, E. J., & Pedhazur Schmelkin, L. (1991). Exploratory factor analysis. Measurement, design and analysis: An integrated approach, 590-630.
• Pembecioğlu, N. (2006). İletişim ve çocuk, (2. Baskı) Ankara: Ebabil Yayıncılık.
• Postman, N. (1994). Televizyon öldüren eğlence. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Rai, S., Waskel, B., Sakalle, S., Dixit, S., & Mahore, R. (2017). Effects of cartoon programs on behavioural, habitual and communicative changes in children. International Journal of Community Medicine and Public Health, 3(6), 1375-1378.
• Rideout, V. J., Vandewater, E. A., & Wartella, E. A. (2003). Zero to six: Electronic media in the lives of infants, Toddlers and Preschoolers.
• Singer, D. G., & Singer, J. L. (1998). Developing critical viewing skills and media literacy in children. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 557(1), 164-179.
• Sultana, S. (2014). Role Of Cartoon: A brief discussion on how cartoon put an impact on children. ENH Community Journal, 1(1), 73-80.
• Sümer, N. (2000). Yapisal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları.
• Şengönül, T. (2017). Negative effects of media on children and youth'socialization process: a study on violent and aggressive behaviors. Cukurova University Faculty of Education Journal, 46(2).
• Şirin, M. R. (2006). Gösteri çağı çocukları. İstanbul: İz Yayıncılık.
• TELEVİZYON, Ü. K. (2006). Televizyon izleme eğilimleri araştırması raporu. Ankara.
• TELEVİZYON, Ü. K. (2013). Türkiye’de çocukların medya kullanma alışkanlığı araştırması. Ankara
• Tripathi, P., Singh, A., & Singh, A. (2016). The effect of cartoon on children. Asian J. Home Sci., 11 (2): 400-403.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Allyn and Bacon. Needham Heights, MA.
• TÜİK. (2013). 06-15 Yaş grubu çocuklarda bilişim teknolojileri kullanımı ve medya, 2013. 17 Temmuz 2020 tarihinde https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15866 adresinden erişildi.
• Treske, L. G. (2006). Medya okur-yazarlığı: Neden gerekli, I. Uluslararası Medya Okuryazarlığı Konferansı Bildirileri, İstanbul. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Uysal, İ., & Sarıça, S. (2018). Çizgi filmlerin ilkokul öğrencilerinin duyuşsal özelliklerine etkisine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Elementary Education Online, 17(3).
• Yaşar, Ekici, F.,, Çizgi filmlerin çocuklar üzerindeki etkilerine ilişkin çok boyutlu bir değerlendirme. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2(5),70-84.
• Yavuzer, H.(1998). Çocuk ve suç. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yetim, G., & Sarıçam, H. (2016). Çizgi film programlarının çocuklara etkisi konusunda ailelerin bilgi ve farkındalık düzeylerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 341-364.
• Yazıcı, E. (2011). Televizyon yayınlarının olumsuz etkilerinden çocukların korunmasına yönelik düzenlemeler. Radyo Televizyon Üst Kurulu Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Yazıcı, E., Baydar, I. Y., & Kandır, A. Çizgi film ve çocuk: ebeveyn görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 10-19.
• Yılmaz, O. ve Özdemir Erem, N. H. (2018). Çizgi filmler ne anlatır? Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 104-105, 542-552.
• Wells, W. D. (1973). Television and aggression: Replication of an experimental field study. Unpublished manuscript, Graduate School of Business, University of Chicago.
• Wood, W., Wong, F. Y., & Chachere, J. G. (1991). Effects of media violence on viewers' aggression in unconstrained social interaction. Psychological bulletin, 109(3), 371.