Milli Elit Yetiştirme Problemimiz Üzerine İnceleme

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 1, 259 - 279, 20.03.2017

İsmail Çelik

Öz

 II. Meşrutiyet sonrası
memleketin kalkınmasındaki en önemli görevin eğitim sisteminde olduğu kanaati
hâkim olmuş, dönemin Maarif Nazırı olan Emrullah Efendi, Maarifle ilgili olarak
ıslahatların önemine değinmiş, ülkenin birliği, beraberliği ve kalkınabilmesi
için gerekli olan milli elitler yetiştirilmesi görüşünü ortaya atmıştır. “Tuba
Ağacı Nazariyesi” adı verilen bu görüşüyle Emrullah Efendi, ilmin yukarıdan
başladığını, eğitimde reformunda öncelikle Darülfünun’dan başlatılması
gerektiğini ifade etmiştir. “Bizler yüksek zihinlere muhtacız” diyerek
elitlerin ülke için önemini vurgulamış ve bu yönde çalışmalar yapmıştır.
Feridun Vecdi tarafından da desteklenen elit eğitimi akımı, daha sonraki
dönemlerde ise Ziya Gökalp ve Mümtaz Turhan tarafından savunulmuştur. Deha
seviyesinde olan insanların özellikle ülkenin kalkınması noktasında çok önemli
olduğunu ifade eden bu eğitimciler, üniversitelerin yeterlilikleri açısından
üstün bir medeniyet kurmak için batıda yerleşmiş olan ilim zihniyetinin
ülkemizde de yerleştirilmesinin gerekli olduğunu ifade etmişlerdir. Elit
yetiştirmek suretiyle kalkınmanın gerçekleşeceğini ileri süren bu düşünce,
eğitim tarihimiz açısından hâlen güncelliğini korumaktadır.

Anahtar Kelimeler

Elit, Eğitim, Emrullah Efendi, Ziya Gökalp

Kaynakça

• Adanalı, A.H. (2004). “Ziya Gökalp’ın Eğitim Felsefesi Ve Yüksek Eğitim Hakkındaki Görüşleri”. A.Ü.İ.F. Dergisi, 45 (1), 57-70.
• Akkutay, Ü. (1984). Enderun Mektebi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Akyüz, H. (2001). Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Milli Eğitim.
• Akyüz, Y. (1999). Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1999’a) (7. Baskı). İstanbul: Alfa.
• Alkan, C. (1987). “Eğitimci Ziya Gökalp”, A.Ü.E.B.F. Dergisi, 20 (1), 231-244.
• Arslan, A. (2007). Elit Sosyolojisi, Ankara: Phoenix.
• Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe Sözlük (10. Baskı). Ankara: TDK.
• Aydın, S. (1994). Eğitime Farklı Bir Bakış. İzmir: T.Ö.V.
• Aytaç, K. (1998). Avrupa Eğitim Tarihi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı.
• Bahadır, O. (Mayıs 2007). “1933 Üniversite Reformu Üzerine Düşünceler”. Tüba Günce, 36.
• Bakır, K. (Mayıs, Haziran, Temmuz 2008). “II. Meşrutiyet Döneminde Milli Seçkincilik Ve Eğitim: Emrullah Efendi Tuba Ağacı Nazariyesi”. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 45, 197-213.
• Başak, S. (2009). Mümtaz Turhan’dan Günümüze Üniversite Problemi Mevcut Durum ve Öneriler. Aramızdan Ayrılışının 40. Yılında Prof. Dr. Mümtaz Turhan Sempozyumu 02-03- Kasım 2009. Ankara: Gazi Üniversitesi Rektörlüğü. 146
• Bereday, Z. F. (1973, May). History Of Educational Thought İn Sociological Overview. Studium, IV, Http://Sunzi.Lib.Hku.Hk/ Hkjo/View/32/3200072.Pdf Adresinden 13 Kasım 2009 Tarihinde Alınmıştır.
• Bilgili, A. E. (2000). “Üstün Yetenekli Çocukların Eğitimi Sorunu, Sosyal Sorumluluk Yaklaşımı”. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, İstanbul.
• Binbaşıoğlu, C. (2005). Türk Eğitim Düşüncesi Tarihi “Araştırmalar”, Ankara: Anı.
• Bottomore, T B. (1997). Seçkinler ve Toplum. Erol Mutlu (Çev.). Ankara Gündoğan.
• Brezis, E. S. (2010, May). Globalization And The Emergence Of A Transnational Oligarchy. United Nations University World İnstitute For Development Economics Research, 1-25.
• Celkan, H. Y. (1990). Ziya Gökalp’ın Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Çelik, İ, (2011). Türk Eğitim Düşüncesinde Elit Eğitimi Akımı, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri/ Eğitim Programları Ve Öğretim Bilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• Dural, A. B. (Aralık 2006). “Nurettin Topçu’da Eğitim Düşüncesi”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 48-70. Duru, K. N. (1975). Ziya Gökalp. İstanbul: Milli Eğitim.
• Ekinci, A. (2003). “Üstün Yetenekli Çocukların Eğitimi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (6).
• Emrullah Efendi. (1326,[1910]). Tedrisat-I İbtidaiye. Mülkiye, 23, 43-64.
• Emrullah Efendi. (1326,[1910]). Terbiye ve Esasları. Sırat-ı Müstakim, 16, 248-250.
• Emrullah Efendi. (1328,[1912]). Dârü’l-Fünûn Nizamnamesi Esbâb-ı Mucibesi, İstanbul.
• Enç, M. (1973). Üstün Beyin Gücü. Ankara: Kalite.
• Enç, M. Çağlar, D. Özsoy, Y. (1981). Özel Eğitime Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Ergin, O. (1942). Türkiye Maarif Tarihi I-V. İstanbul: Osmanbey.
• Ergün, M. (1982). Emrullah Efendi Hayatı - Görüşleri – Çalışmaları. A.Ü.D.T.C.F. Dergisi, 30 (1-2), 7-35.
• Ergün, M. (1996). İkinci Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1913). Ankara: Ocak.
• Ergün, M. (2009). Bilgi Toplumunda Öğretmen Yetiştirme. Erişim Tarihi 14 Aralık 2009, http://www.egitim.aku.edu.tr/Ergun6.htm
• Feridun Vecdi. (11 Haziran 1912). Tedrisat Meselesi, Hak Gazetesi.
• Feridun Vecdi. (1338). Ne Yetiştirmek İstiyoruz? Anadolu Terbiye Mecmuası, 1 (6), 171-175.
• Feridun Vecdi. (16 Haziran 1912). Tedrisat Meselesi, Hak Gazetesi.
• Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı. (1987). Varna (1444), İkinci Kosova (1448) Meydan Muharebeleri ve II. Murat. İstanbul: Acar.
• Genelkurmay Başkanlığı. (1930). Türk Ordusunun Eski Seferlerinden İki İmha Muharebesi: “Çaldıran” ve “Ridaniye”. İstanbul: Askeri.
• Gökalp, Z. (1964). Milli Terbiye ve Maarif Meselesi. Ankara: Diyarbakır’ı Tanıtma ve Turizm Derneği.
• Gökalp, Z. (1973). Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri I. Rıza Kardaş (Haz.). İstanbul: Milli Eğitim.
• Gökalp, Z. (1976). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Tavıllı.
• Gökalp, Z. (1977a). Makaleler IV. Ferit Ragıp Tuncor (Haz.). Ankara: Gündüz. 149
• Gökalp, Z. (1977b). Malta Konferansları. Fahrettin Kırzıoğlu (Haz.). Ankara Kültür Bakanlığı.
• Gökalp, Z. (2003). Cemiyette Büyük Adamların Tesiri. Mehmet Kanar (Haz.). Sosyoloji Araştırma Merkezi İçtimâiyât Mecmuası, 1-6, 1917, İstanbul.
• Gömeç, S. (1996). Kagan ve Katun. A.Ü.D.T.C.F. Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 18 (29), 81-90.
• Hare, R. M. (2002). Düşüncenin Ustaları Platon. Işık Şimşek, Bediz Yılmaz (Çev.). İstanbul: Altın Kitaplar.
• Heyd, U. (1980). Ziya Gökalp, Türk Milliyetçiliğinin Temelleri. Cemil Meriç (Çev.). İstanbul: Sebil.
• İhsanoğlu, E. (1993). Dârû’l-Fünûn. T.D.V.İ.A.
• İnal, K. (1996). Eğitimde İdeolojik Boyut. Ankara: Doruk.
• İpşirli, M. (1995). Enderun. Diyanet İ.A. Cilt XI, (185-187). İstanbul: D.İ.A.
• Johnston, J. S. (1998, Winter). Nietzsche As Educator: A Reexamination. Educational Theory, 48 (10), University of Illinois Board of Trustees.
• Kanad, H. F. (1963). Pedagoji Tarihi I. İstanbul: Milli Eğitim.
• Kansu, N. A. (1932). Türkiye Maarif Tarihi Hakkında Bir Deneme II. Kitap. İstanbul.
• Karpat, K. H. (2009). Osmanlı’dan Günümüze Elitler Ve Din. İstanbul: Timaş.
• Kazıcı, Z. (1995). Emrullah Efendi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 11, Ankara.
• Kemal, N. (1968). Yavuz Sultan Selim. İstanbul: Ötüken.
• Koçer, H. A. (1974). Eğitim Sorunlarımız Üzerine İncelemeler ve Düşünceler. Ankara.
• Ligeti, L. (2008). Tarihte Türk Yurtları. İstanbul: Örgün.
• Mazlum, A. Gölbaşı, H. (2009). Türk Toplumunun Çağdaşlaşmasının Kavşak Noktasında İdealist Bir Dava Adamı Ziya Gökalp: Aydın Kavramı. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, 1, No: 1, 221-238.
• Miller, B. (1931). Beyond The Sublime Porte. New Haven: Yale University.
• Öymen, H. R. (1969). Doğulu Ve Batılı Yönü İle Eğitim Tarihi I. Ankara.
• Özakpınar, Y. (1998). Kültür ve Medeniyet Üzerine Denemeler. İstanbul: Ötüken.
• Öztürkmen, N. (1968). Kalkınan Türkiye’de Eğitim ve Gençlik: Anket-Röportaj; Yüze Yakın Öğretim Üyesi, Eğitimci, Politikacı, ve Gazeteci Yazarlarımızın Bu Konudaki Görüşleri. Ankara: Başnur.
• Özyılmaz, Ö. (1993). “Medreselerin Bozulma Sebepleri ve Bunların Islahı Yönünde Yapılan Çalışmalara Kısa Bir Bakış”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 5 (5), 133-150.
• Pareto, V. (2005). Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü, Merve Zeynep Doğan (Çev.). Ankara: Doğu Batı.
• Parla, T. (1989). Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm. İstanbul: İletişim.
• Platon, (2002). Devlet, Hüseyin Demirhan (Çev.). İstanbul: Sosyal.
• Polat, S. (2009). Türkiye’de Eğitim Politikalarının Fırsat Eşitsizliği Üzerindeki Etkileri. DPT-Uzmanlık Tezleri, Ankara.
• Sakaoğlu, N. (1993). Osmanlı Eğitim Tarihi. Ankara: İletişim.
• Schopenhauer, A. (2009). Seçkinlik ve Sıradanlık Üzerine. Ahmet Aydoğan (Çev.). İstanbul: Say. Sesli,
• Sönmez, S. (1999). Prof. Dr. Mümtaz Turhan ve Eğitimle İlgili Düşünceleri, Erzurum: Kâzımkarabekir Eğitim Fakültesi.
• Şenel, A. (1999). Siyasal Düşünceler Tarihi. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Tansel, S. (1969). Yavuz Sultan Selim. Ankara: Milli Eğitim.
• Taşdemirci, E. (2001). 1936 Yılında Sovyet Rusya’da Yüksek Öğretim Hakkında Hazırlanmış Bir Rapor ve Bu Raporun Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Tarihi Bakımından Önemi. E.Ü. S.B.E. Dergisi, 11, 1-37.
• Tekeli, İ. (Mayıs 2007). Türkiye’de Üniversite Anlayışının Gelişimi Cumhuriyet Öncesinde Üniversite Kavramının Ortaya Çıkış ve Gerçekleştirilmesinde Alınan Yol. Tüba Günce, (36),2
• Turhan, M. (1954). Maarifimizin Ana Davaları ve Bazı Hal Çareleri. İstanbul: Bedir.
• Turhan, M. (1959). Garblılaşmanın Neresindeyiz?. İstanbul: Türkiye.
• Turhan, M. (1965). Atatürk İlkeleri ve Kalkınma. İstanbul: Şehir.
• Turhan, M. (1967). Üniversite Problemi. İstanbul: Yağmur.
• Turhan, M. (1980). Bütün Eserleri 1: Garplılaşmanın Neresindeyiz?. İstanbul: Yağmur.
• Türkdoğan O. (1970). Ziya Gökalp Sosyolojisinde Bazı Kavramların Değerlendirilmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Türkdoğan O. (1998). Ziya Gökalp Sosyolojisinin Temel İlkeleri. İstanbul: M.Ü.İ.F.V.
• Türkdoğan O. (2005). Ulus-Devlet Düşünürü Ziya Gökalp. İstanbul: IQ.
• Uğur, A. (1989). Yavuz Sultan Selim. Kayseri: E.Ü.S.B.E. Yayınları.
• Ünder, H. (1993). Platon’un Devlet’inde Eğitim ve İnsan Doğası. A.Ü.E.B.F. Dergisi, 26 (1), 185-201. 154