Aiolis’te Yeni Bir Arkaik Dönem Nekropolü Hakkında İlk Gözlemler: Tisna-Sarıkale Tepe Güney Yamacı

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 3, 1131 - 1157, 15.10.2019

Emre Erdan , Nihan Aydoğmuş

Öz

Aiolis sınırları içerisinde yer aldığı antik
metinler aracılığıyla bilinen ancak tam lokalizasyonu yapılamayan Tisna
hakkında ilk bilgiler Guichon’dan gelir. Guichon’u takip eden yıllarda A. Conze
başta olmak üzere çok sayıda bilim insanı tarafından kısa süreli araştırmalarla
incelenen kentte 2018 yılından bu yana E. Erdan başkanlığındaki bir ekip
tarafından yüzey araştırmaları gerçekleştirilmektedir. Henüz ikinci yılında
olmasına rağmen çalışmalar bölge arkeolojisi açısından önemli veriler
sunmuştur. Şimdiye kadar 13 kule ile desteklenen 2645 m’lik bir sur duvarı,
akropolde olasılıkla bir ana tanrıça tapınım alanı, çok sayıda tümülüs ve kaya
mezarının varlığı saptanan yerleşimde 2019 yılında gerçekleştirilen
araştırmalarda, farklı noktalardan ele geçen toplam 24 sikkenin %60’tan
fazlası, kentin İÖ 4. yy’da bastırdığı sikkelerdendir. Yüzey araştırması
projesinin şüphesiz en önemli keşiflerinden birisi, kentin asıl yerleşim
alanını oluşturan Sarıkale Tepe’nin güney yamacında saptanan büyük bir nekropol
alanıdır. Burada geçmiş yıllarda kaçak kazılarla tahrip olmuş toplam 321 mezar
tespit edilmiş, mezarların içinde ve çevresinde az sayıda İÖ 7-6. yüzyıl
seramiği bulunmuştur. Aiolis ve çevre bölgelerin ölü gömme gelenekleri hakkında
yeni bilgiler sunan nekropol alanının kentte ve sahada gerçekleştirilen
çalışmaların sunduğu bulgular neticesinde Arkaik Dönem’e ait olduğu
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tisna, Aiolis, Arkaik, Nekropol

Kaynakça

• Aydaş, Murat; Erdan, Emre. (2019). "Aiolis Bölgesi’nden Yeni Bir Yazıt ve Buluntu Yeri Üzerine". Phaselis: Disiplinler arası Akdeniz Araştırmaları Dergisi, V, s. 197-206.
• Aydoğmuş, Nihan. (2019). "Tisna-Sarıkale Tepe Kaya Mezarı". Aydın Erön, Emre Erdan (Ed.). Doğudan Batıya 70. Yaşında Serap Yaylalı'ya Sunulan Yazılar. (s. 421-438). Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Aydın, Metin. (2018). Börükçü Nekropolü Klasik Dönem Mezar Tipolojisi ve Ölü Gömme Gelenekleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Baughan, Elizabeth. (2010). "Lidya Gömü Gelenekleri/Lydian Burial Customs". Nicholas D. Cahill (Ed.). Lidyalılar ve Dünyaları/The Lydians and Their World. (s. 273-304). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Boehlau, Johannes; Schefold, Karl. (1942). Larisa am Hermos, Band III: Die Kleinfunde, Berlin: de Gruyter.
• Conze, Alexander. (1911). "Eine Griechische Stadt". Jahrbuch des Kaiserlich Deutschen Archäologischen Instituts, Band XXV, (s.1-8). Berlin: Druck und Verlag von Georg Reimer.
• Doksanaltı, Ertekin. (2006). Knidos Kap-Krio Kazı Alanı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Erdan, Emre. (2019). "Tisna Antik Kenti". Murat Çekilmez (Ed.). Aliağa ve Çevresindeki Antik Kentler. (s. 91-112). Ankara: Akare.
• Ersoy, Yaşar; Cevizoğlu, Hüseyin; Güngör, Ümit; Hasdağlı, İlkan; Ulusoy, Polat. (2009). "2007 Yılı Klazomenai Kazısı", KST, 30/3, 26-30 Mayıs 2008. (s. 233-254). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Gates, Charles. (1983). From Cremation to Inhumation: Burial Practices at Ialysos an Kamerios During the Mid-Archaic Period, ca. 625-525 BC. Los Angeles: University of California.
• Göğebakan Demir, Gülem. (2010). Börükçü Geometrik Dönem Yerleşimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• İren, Kaan. (1993). Gryneion Antik Nekropolü'ndeki Seramik Malzeme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İren, Kaan. (2003). Aiolische orientalisierende Keramik. İstanbul: Ege Yayınları.
• İren, Kaan. (2008). "The Necropolis of Kyme Unveiled: Some Observations on the New Finds", İnci Delemen, Sedef Çokay-Kepçe, Aşkım Özdizbay ve Özgür Turak (Ed.). Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu'na 65. Yaş Armağanı II. Cilt. (s. 613-638). Antalya: Suna- İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü.
• Kızıl, Abuzer; Doğan, Taylan. (2018). "Euromos Güney Nekropolis'te Ortaya Çıkarılan Geometrik ve Arkaik Dönem Mezarları", TÜBA-AR, 23, s. 137-155.
• Konak Tarakçı, Seval; Selçuk, Tayfun. (2012). "Batı Liman 1205 Parsel Kurtarma Kazısı 2011", Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, 21, 01-05 Nisan 2012. (s. 185-198). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Popham, Mervyn; Touloupa, E.; Sackett, L. H. (1982). "Further Excavation of the Toumba Cemetery at Lefkandi, 1981", BSA, 77, s. 213-248.
• Popham, Mervyn. (2004). "Precolonization: early Greek contact with the East". Gocha R. Tsetskhladze, Franco De Angelis (Ed.). The Archaeology of Greek Colonisation. Oxford: Oxfrord University School of Archaeology.
• Sparkes, Brian A.; Talcott, Lucy; Richter, Gisela. M. A. (1970/1). The Athenian Agora, Vol. 12, Black and Plain Pottery of the 6th, 5th and 4 th Centuries B.C. Part 1: Text, Princteon, New Jersey: American School of Classical Studies at Athens.
• Sparkes, Brian A.; Talcott, Lucy; Richter, Gisela. M. A. (1970/2). The Athenian Agora, Vol. 12, Black and Plain Pottery of the 6th, 5th and 4 th Centuries B.C. Part 2: Illustrations, Princteon, New Jersey: American School of Classical Studies at Athens.
• Ürkmez, Özden. (2014). "Aiolis Kymesi'nden Samurlu 877 Nekropolisi". Colloquium Anatolicum, 13, s. 337-381.
• Ürkmez, Özden. (2016). "Aiolis Kymesi'nden Samurlu 879 Nekropolisi". Colloquium Anatolicum, 15, s. 157-187.
• Ürkmez, Özden. (2018). "Kyme'den Urne Olarak Kullanılmış Dionysos- Silenus Kabartmalı Bronz Hydria". TÜBA-AR, 22, s. 183-201.
• Vardar, Serdar. (2018). "Sedimantolojik ve Mikropaleontolojik Verilerle Güzelhisar Çayı Kıyı Ovasının Holosen Paleocoğrafyası". Doğu Coğrafya Dergisi, Haziran-2018, Yıl: 23, Sayı: 39, s. 131-148.
• Verger, Stéphene; Pace, Rosella; Jolivet, Vincent. (2013). "La Fouille du Kelebek Tepe, un Grand Tumulus Tardo-Archaïque dans la Necropole Nord de Kyme d'eolide, Activités de la Mission archéologique française en Eolide en 2012". Anatolia Antiqua, XXI, s. 245-259.
• Yağız, Kahraman. (2012), Kuzeybatı Anadolu'da İ.Ö. 1. Bin'de Ölü Gömme Gelenekleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.