Modern Arap Şiirinin Yenilikçi ve Öncü İsmi Ahmed Zekî Ebû Şâdî

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: Özel Sayı, 176 - 193, 29.11.2021

Adem Keser

https://doi.org/10.53487/ataunisosbil.958155

Öz

Arap dünyası, Napolyon’un 1798’de Mısır’ı işgaliyle birlikte Batı kültürüyle ilk teması kurmuş, daha sonra bu kültürle etkileşim içine girmiştir. O zamana kadar durağan bir durumda olan Arap toplumu, bu temas neticesinde Batının çok gerisinde olduğunu fark etmiş ve devlet ricalinin de girişimleriyle her alanda bir kalkınma ve diriliş hareketi başlatmıştır. Bu hareket doğal olarak edebiyat ve şiire de yansımış ve şiirde klasik anlayış terkedilerek modern bir anlayış benimsenmiş ve bu bağlamda birtakım şiir ekolleri ortaya çıkmıştır. Bu ekollerden biri de romantizm akımının etkisinde kalan Apollo ekolüdür. Arap şiirine modernleşme yolunda önemli katkılar sunan ve bütün Arap dünyasında ses getiren bu ekolün en önemli siması Aḥmed Zekî Ebû Şâdî’dir.
Ülkemizde Ebû Şâdî’yle ilgili yapılan çalışmalara baktığımızda daha çok onun Apollo ekolüne olan katkısı, ekol içindeki yeri vb. meseleler üzerinde durulduğunu; ancak şiir örneklerine yeteri kadar yer verilmediğini görüyoruz. Bu çalışmamızda, Apollo ekolünün kurucusu, Arap şiirinin yenilikçi ve öncü ismi olan ve “serbest şiir” olarak bilinen şiir türünü Arap edebiyatına kazandıran Ahmed Zekî Ebû Şâdî’yi şiir örnekleri üzerinden ele alarak Arap edebiyatındaki yerini ve şiire olan katkısını ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Modern Arap şiiri, romantizm, Apollo ekolü, Ahmed Zekî Ebû Şâdî, serbest şiir.

Kaynakça

• Adalar, Derya. (2007). “Apollo Grubu: Bir Modern Arap Şiiri Ekolü”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 47(2). 61-81.
• Brugman, Jan. (1984). An Introduction to the History of Modern Arabic Literature in Egypt. Leiden.
• Ceylan, Zafer. (2015).“Modern Arap Edeiyatında İlk “Serbest Şiir” Deneyimleri”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 55(1). 185-206.
• Çakır, Mürüvvet Türken. (2013). Modern Arap Şiirinde Apollo Ekolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dâgır, Yûsuf Es‘ad. (1983). Meṣâdirü’d-Dirâseti’l-Edebiyye. Beyrut.
• Ḍayf, Şevkî. (1961). el-Edebu’l-ʻArabiyyu’l-Muʻaṣır fî Mıṣr. Mısır: Dâr’ul-Meʽârif.
• Ebû Şâdî, Aḥmed Zekî. (2013). el-Yenbûʻ. Kahire: Müessesetu Hindavî Lit-Taʻlîm ve’s̱-Seḳâfe.
• Ebû Şâdî, Aḥmed Zekî. (2013). Endâu’l-Fecr. Kahire: Müessesetu Hindavî Lit-Taʻlîm ve’s̱-Seḳâfe.
• Ebû Şâdî, Aḥmed Zekî. (2013). Eşiʻâ ve Ẓılâl. Kahire: Müessesetu Hindavî Lit-Taʻlîm ve’s̱-Seḳâfe.
• Ebû Şâdî, Aḥmed Zekî. (2013). eş-Şûʻle. Kahire: Müessesetu Hindavî Lit-Taʻlîm ve’s̱-Seḳâfe.
• Ebû Şâdî, Aḥmed Zekî. (2013). Fevḳa’l-ʻUbâb. Kahire: Müessesetu Hindavî Lit-Taʻlîm ve’s̱-Seḳâfe.
• Ebû Şâdî, Aḥmed Zekî. (2013). Min’es-Semâ. Kahire: Müessesetu Hindavî Lit-Taʻlîm ve’s̱-Seḳâfe.
• Ebû Şâdî, Aḥmed Zekî. (2017). Zeyneb. Windsor: En-Naşîr Müessesetu Hindavî Si ay si.
• el-Fâḫûrî, Ḥannâ. (1986). Târîḫu’l-Edebi’l-ʻArabî “el-Edebu’l-Ḥadîs̱”. Beyrut: Dâru’l-Cîl.
• el-Muʻavveş, Sâlim. (2011). el-Edebu’l-ʻArabiyyu’l-Ḥadîs̱. Beyrut: Dâru’l-Nahḍati’l-‘Arabiyye.
• Er, Rahmi. (2012). Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi. Ankara: Vadi Yayınları.
• ez-Zeyyât, Aḥmed Ḥasan. (Trz). Târîḫu’l-Edebi’l-ʻArabî. Kahire: Dâru Nahḍati Mıṣr.
• Ḫafâcî, Muḥammed ʻAbdu'l-munʻîm. (1992). Dirâsât fi’l-Edebi’l-ʿArabiyyi’l-Ḥadîs̱ ve medârisih. Beyrut.
• Halâvî, Yûsuf. (1997). el-Müʾes̱s̱irâtü’l-Ecnebiyye fi’ş-Şiʿri’l-ʿArabiyyi’l-Muʿâṣır. Beyrut.
• Heykel, Aḥmed. (1994). Taṭavvuru’l-Edebî’l-Ḥadîs̱ fî Mıṣr. Kahire: Dâru’l-ʻUlûm.
• Ḳabbiş, Aḥmed. (1971). Târîḫu’ş-Şiʻri’l-ʻArabiyyi’l-Ḥadîs̱. Beyrut: Dâru’l-Cîl.
• Khouri, Mounah A., Algar, Hamid. (1974). An Anthology of Modern Arabic Poetry. London: University of California Press.
• Savran, Ahmet. (1991). 19.Yüzyıl Osmanlı Döneminde Yeni Arap Edebiyatı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını.