Ziya Osman Saba’nın Şiirlerinde Duygu ve Düşünce Dünyası

Year 2021, Volume: 25 Issue: 4, 1552 - 1572, 28.12.2021

Mahfuz Zariç

https://doi.org/10.53487/ataunisosbil.971231

Abstract

Cumhuriyet dönemi şair ve yazarlarından Ziya Osman Saba, aynı zamanda edebiyat tarihinde adları Yedi Meşaleciler olarak anılan topluluğun bir üyesidir. Saba’nın Sebil ve Güvercinler (1943), Geçen Zaman (1947) ve Nefes Almak (1957), Cümlemiz-Bütün Şiirleri (2014) adlı şiir kitaplarında toplamda yüz elli üç şiir bulunmaktadır.
Ziya Osman Saba’nın şiirlerine yansıyan özlem ve arzular tematik açıdan hatıralar ve hayallerle ilişkilidir. Şairin duygu ve düşünce dünyasında “çocukluk ve gençlik yıllarına duyulan özlem, muhayyel belde özlemi; tabiat, şehir, ev ve aile; Allah, teslimiyet, kendini bilme; hayat, ölüm ve öte âlem” gibi konular izleklere dönüştürülmüştür. Sanat anlayışı öz-saf şiire dayanan Saba, hayata ve insanlara merhamet duygusu ve iyimserlikle yaklaşmıştır. Şiirlerinde mutlu aile tabloları çizmiştir. Sükûta ve beyaz renge şiirlerinde ayrı bir önem veren Saba, şiirlerinde yeşillikler ve denizle iç içe ‘o belde’lere yer vermiştir. Şair için birer kaçış yeri de olan ‘o belde’ler, öte hayata geçmiş tanıdıkların, anne-baba, eş ve çocuklardan oluşan aile bireylerinin de içinde mutlulukla yer alacağı mekânlardır. Saba, ölümü kaçınılmaz bir son, ölülere kavuşturan bir köprü, yeniden diriliş durağı, Tanrı çağrısı olarak şiirleştirmiştir. Tabiata ve insanlığa karşı her zaman iyiliği salık veren Saba, II. Dünya Savaşı yıllarında kaleme alınmış şiirlerinde ise savaş ve militarizm eleştirisinde bulunmuştur.

Keywords

Ziya Osman Saba, şiir, şiir, duygu, düşünce, hatıra, hayal, hayat

References

• Akbulut, S. (2008). Ziya Osman Saba’nın Şiiri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Uygur, S. (2005). Türlerarası İlişkiler Açısından Ziya Osman Saba’nın Şiir ve Öyküleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Bek, K. (2004). Şiirden Eleştiriye, İstanbul: Bordo Siyah.
• Çetin, N. (2001). Türk Şiirinde Anlam Sorunu, Hece, Türk Şiiri Özel Sayısı 53, 54, 55, 247-262.
• Çetin, N. (2009). Şiir Çözümleme Yöntemi, Ankara: Öncü Kitap.
• Demirel, S. (2007). Ziya Osman Saba’nın Şiirinde Ev. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• Enginün, İ. (2001). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• İleri, S. (1992). Milliyet Gazetesi, 8.5.1992.
• Kaplan, M. (2008). Şiir Tahlilleri 2 Cumhuriyet Devri Türk Şiiri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kırcı, M. (1991). Ziya Osman Saba Hayatı-Eserleri-Sanatı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Doktora Tezi, Samsun
• Korkmaz, R.; ÖZCAN, T. (2005). Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kudret, İ.; İNCİ, H. (1995). Cevdet Kudret’e Mektuplar, Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Kurdakul, Ş. (1973). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Kurdakul, Ş. (2000). Çağdaş Türk Edebiyatı 3, İstanbul: Evrensel Basım Yayım.
• Kürüm, E. (2018). Yazarın Niyeti Işığında Bir Bağlam Çözümlemesi: ‘Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi’, Erdem S. 74, 63-78.
• Miyasoğlu, M. (1999). Ziya Osman Saba, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Necatigil, B. (1985). Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Necatigil, B. (1985). Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Saba, Z. O. (2014). Cümlemiz - Bütün Şiirleri, İstanbul: Can Yayınları.
• Sakallı, F. (2011). Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi’nden, Değişen İstanbul’a Ziya Osman Saba’nın Hikâyeleri ve Hikâyeciliği, Erdem S. 59, 145-168.
• Tarancı, C. S. (2016). Ziya’ya Mektuplar, İstanbul: Can Yayınları.
• Tek, Z. (2013). Ziya Osman Saba’nın Şiirlerinin Kronotop Bağlamında İncelenmesi, Turkish Studies, 8(1), 2583-2604.
• Toklu, O. (2003). Şiir Dili ve Çevirisi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tuna, H. B. (2020). Ziya Osman Saba, Behçet Necatigil, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Orhan Veli Kanık, Necip Fazıl Kısakürek ve Attilâ İlhan’ın Şiirlerinde Şehir. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Uygur, S. (2005). Türlerarası İlişkiler Açısından Ziya Osman Saba’nın Şiir ve Öyküleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Uysal, S. S. (2004). Eşlerine Göre Ediplerimiz, İstanbul: LM Yayıncılık.
• Ünlü, M.; ÖZCAN, Ö. (1988). 20. Yüzyıl Türk Edebiyatı 2, İstanbul: İnkilâp Kitabevi.