Öz
The word ‘lâyiha’ is originally ‘lâiha’ in Arabic and it has passed as ‘lâyiha’ in Turkish. Those are the documents which were prepared by especially Ottoman statesmen, who went to Europe in the last periods of Ottoman, about development causes and country issues in Europe and which contain their detections and solutions. Though it isn’t known who submitted the ‘lâyiha’ we discuss, it is most likely to be submitted by Mehmed Sait Paşa , who was the grand vizier of Abdülhamid II and who led to the opening of several new schools and educational innovations, to Abdülhamid II. One of the solutions decided in education according to the related ‘lâyiha’ was building primary schools and increasing and rehabilitating public schools, and it was stated that education would develop by means of building primary schools, supplying the salaries of teachers and yearly costs of schools, ensuring the children’s’ school attendance, and keeping the schooling under supervision
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahmed Cevdet Paşa. (1991). Tezakir 1-12. Ankara.
- Akkutay, Ü. (1984). Enderun mektebi. Ankara.
- Akyüz, Y. (2007). Türk eğitim tarihi M.Ö. 1000, M.S. 2007. Ankara.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Evrak Esası, (BOA. YEE), Nr. 14-117-126-7.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Perakende Maârif Nezareti Maruzatı, (BOA. Y.PRK.MF.), 4/63 (1320 L 19).
- Bilim, C. Y. (2002). Türkiye’de çağdaş eğitim tarihi (1734-1876). Eskişehir.
- Cihan, A. (2004). Reform çağında Osmanlı ilmiye sınıfı. İstanbul.
- Ergin, O. (1977). Türk maarif tarihi. İstanbul.
- Fortna, B. C. (2005). Mekteb-i Hümayun-Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde İslâm, devlet ve eğitim. İstanbul.
- Kazıcı, Z. (2003). Osmanlı vakıf medeniyeti. İstanbul.
- Kodaman, B. (1991). Abdülhamid devri eğitim sistemi. Ankara.
- Kodaman, B., Saydam, A. (1992). Tanzimat devri eğitim sistemi. 150. Yılında Tanzimat. Ankara.
- Kütükoğlu, M. (2003). Lâyiha. TDVİA, 27, Ankara.
- Mahmud Cevad İbnü’ş Şeyh Nafi. (2002). Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihçe-i Teşkilat ve İcraatı. (Yayına hazırlayan: M. Ergün, T. Duman, S. Arıbaş, H. Dilaver). Ankara.
- Öztürk, C., Nurdoğan, A. M. (2011). II. Mahmud döneminde Osmanlı eğitimi: modern Türkiye’nin eğitimsel temelleri. Prof. Dr. Yahya Akyüz’e Armağan-Türk Eğitim Tarihi Araştırmaları, Eğitim ve Kültür Yazıları. Ankara.
- Sakaoğlu, N. (1993). Osmanlı eğitim tarihi. İstanbul.
- Somel, S. A. (2010). Osmanlı’da eğitimin modernleşmesi (1839-1908) İslamlaşma, Oookrasi ve disiplin-The modernization of public education in the Ottoman Empire 1839-1908 İslamization, autocracy and discipline. (çev.: O. Yener). İstanbul.
- Unat, F. R. (1964). Türkiye’de eğitim sisteminin gelişmesine tarihi bir bakış. Ankara.
OSMANLI MEMLEKETLERİNDE İLKOKULLAR VE UMUMİ MEKTEPLER AÇILARAK BU MEKTEPLERİN ÇOĞALTILMALARI VE ISLAH EDİLMELERİNE DAİR II. ABDÜLHAMİD’E SUNULAN BİR LAYİHA
Öz
Lâyiha kelimesinin aslı Arapça lâiha olup, Türkçe’ye lâyiha olarak geçmiştir. Özellikle Osmanlının son dönemlerinde Avrupa’ya giden devlet adamlarının oraların gelişme sebepleri hakkında ve ülke meseleleri ile ilgili olarak hazırlayıp, tespit ve çözümler ifade edip, padişaha sundukları belgelerdir. Ele aldığımız lâyihanın kim tarafından sunulduğu bilinmemekle birlikte II. Abdülhamid’e yedi defa sadrazamlık yapmış ve eğitim yenilikleriyle ülkeye yaygın olarak çok sayıda yeni okul açılmasına vesile olmuş Mehmed Sait Paşa (1838-1914) tarafından II. Abdülhamid’e sunulmuş olması kuvvetle muhtemeldir. İlgili layihaya göre eğitim alanında alınması kararlaştırılan tedbirlerden birisi de ibtidai mektepler inşası ve umumi mekteplerin artırılıp ıslah edilmesi olup, ibtidai mekteplerin inşası sureti ve öğretmenlerin maaş ve mekteplerin senelik masrafının tedarik edilmesi ve çocukların mekteplere devam zorunluluğunun sağlanması, tedrisatın teftiş altında bulundurulmasıyla eğitimin gelişeceği ifade edilmekteydi.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahmed Cevdet Paşa. (1991). Tezakir 1-12. Ankara.
- Akkutay, Ü. (1984). Enderun mektebi. Ankara.
- Akyüz, Y. (2007). Türk eğitim tarihi M.Ö. 1000, M.S. 2007. Ankara.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Evrak Esası, (BOA. YEE), Nr. 14-117-126-7.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Perakende Maârif Nezareti Maruzatı, (BOA. Y.PRK.MF.), 4/63 (1320 L 19).
- Bilim, C. Y. (2002). Türkiye’de çağdaş eğitim tarihi (1734-1876). Eskişehir.
- Cihan, A. (2004). Reform çağında Osmanlı ilmiye sınıfı. İstanbul.
- Ergin, O. (1977). Türk maarif tarihi. İstanbul.
- Fortna, B. C. (2005). Mekteb-i Hümayun-Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde İslâm, devlet ve eğitim. İstanbul.
- Kazıcı, Z. (2003). Osmanlı vakıf medeniyeti. İstanbul.
- Kodaman, B. (1991). Abdülhamid devri eğitim sistemi. Ankara.
- Kodaman, B., Saydam, A. (1992). Tanzimat devri eğitim sistemi. 150. Yılında Tanzimat. Ankara.
- Kütükoğlu, M. (2003). Lâyiha. TDVİA, 27, Ankara.
- Mahmud Cevad İbnü’ş Şeyh Nafi. (2002). Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihçe-i Teşkilat ve İcraatı. (Yayına hazırlayan: M. Ergün, T. Duman, S. Arıbaş, H. Dilaver). Ankara.
- Öztürk, C., Nurdoğan, A. M. (2011). II. Mahmud döneminde Osmanlı eğitimi: modern Türkiye’nin eğitimsel temelleri. Prof. Dr. Yahya Akyüz’e Armağan-Türk Eğitim Tarihi Araştırmaları, Eğitim ve Kültür Yazıları. Ankara.
- Sakaoğlu, N. (1993). Osmanlı eğitim tarihi. İstanbul.
- Somel, S. A. (2010). Osmanlı’da eğitimin modernleşmesi (1839-1908) İslamlaşma, Oookrasi ve disiplin-The modernization of public education in the Ottoman Empire 1839-1908 İslamization, autocracy and discipline. (çev.: O. Yener). İstanbul.
- Unat, F. R. (1964). Türkiye’de eğitim sisteminin gelişmesine tarihi bir bakış. Ankara.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 4 Ağustos 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Sayı: 54 |
- Makale Dosyaları