From Past to Today Socio-Cultural Life of Yörük’s in the Region of Bilecik

Yıl 2018, Sayı: 63, 591 - 616, 30.09.2018

Seda Yılmaz Vurgun

https://doi.org/10.14222/Turkiyat3917

Öz

This region was
of importance, because it became the heart during the foundation of Ottoman
Empire. Bilecik, which was a township subject to Eskişehir, was attached to the
sancak of Ertuğrul after 1885. The Yörüks that live in the region of Bilecik,
are the members of Karakeçili tribe belonged to Kayı. Besides the Yörüks living
in that region dispersedly, they live intensely in 15 villages. In our days,
Yörük people are exposed to the transformation in every area as a result of
rapidly changing conditions.

In this study it aims to examine the general features
of Yörük culture and the transformation taken place from past to today. Here,
some observations have been made by visiting the Yörük villages in Bilecik and,
the interviews have been realized with Yörük elders. The results obtained has
been tried to be analyzed in the context of newspaper, archival material and
secondary sources. This study may become important as to carry into future the
values of Yörüks living in Bilecik, which fall into oblivion.

Anahtar Kelimeler

Bilecik, Yörük, Karakechili, Culture

Dünden Bugüne Bilecik Bölgesinde Yaşayan Yörükler'de Sosyokültürel Hayat

Öz

Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde merkez olması ile bölge ayrı bir öneme sahip olmuştur. Eskişehir'e bağlı bir kaza olan Bilecik, 1885 yılından itibaren Ertuğrul sancağına dâhil edilmiştir. Bilecik bölgesinde yaşayan Yörükler, Kayı boyuna mensup Karakeçili aşiretine bağlıdırlar. Bölgede dağınık hâlde bulunmalarının yanında Yörük nüfusu 15 köyde daha yoğundur. Günümüz de hızla değişen yaşam koşulları Yörük insanı da etkilemiş köyler birkaç hanenin yaşadığı ısız yerler haline gelmiştir.

 Bu çalışmada Bilecik'teki Yörük kültürünün genel özelikleri ve geçmişten günümüze gerçekleşmiş olan değişim ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmada Bilecik'te bulunan Yörük köylerine gidilerek yerinde gözlem yapılmış, yaşları 70 ile 95 arasında değişen tarihe tanıklık etmiş Yörük büyükleri ile görüşülmüştür. Elde edilen bulgular gazeteler, arşiv belgeleri ve araştırma eserleri doğrultusunda analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışma Bilecik'te yaşayan Yörüklerin kaybolmaya yüz tutmuş değerlerinin geleceğe taşınması adına önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilecik, Yörük, Karakeçili, Kültür

Kaynakça

• Araştırma Eserleri Aksoy, Erdal. (2008). "Konar-Göçer Yörük Alt Kültüründe Kadın Kimliği". Osmanlıdan Cumhuriyete Yörükler ve Türkmenler. Ankara. Aktan, Oğuz "Antalya Çevresinde ve Güney Anadolu'da Depreşen ve Dinen Konar-Göçer Asabiyeti". I. Akdeniz Yöresi Türk Toplulukları Sosyo-Kültürel Yapısı- Yörükler- Sempozyumu Bildirileri. Antalya: Kültür Bakanlığı Yayınları. Altınsapan, Erol. (2003). Anadolu'da Tarikat Yapılarına Bakış Bilecik Orhangazi İmareti Kazı Sonuçları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. Artun, Erman. (1994). "Çukurova Yörüklerinin Gelenek ve Görenekleri". I. Akdeniz Yöresi Türk Toplulukları Sosyo-Kültürel Yapısı Sempozyum Bildirileri. Antalya: Kültür Bakanlığı Yayınları. Aşan, Muhammed Beşir. (2003). "Karakeçili Şenlikleri Üzerine Bazı Düşünceler". Oğuz Geleneği Çevresinde Tarihten Günümüze Karakeçililer. Kırıkkale: Ofset Matbaacılık. Ataman, Sadi Yaver. (1992). Eski Türk Düğünleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Ayhan, Aydun, (1999). Balıkesir ve Çevresinde Yörükler, Çepniler ve Muhacirler. Balıkesir: Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı Genel Yayınları. Aytaç, Pakize. (2002). "Yörüklerde Aile ve Kadın Kıyafetleri". Yörük Türkmenlerinde Günlük Hayat Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Yörük Türkmen Vakfı Yayınları. Başçetinçelik, Ayşe. (2009). Adana Halk Kültüründe Doğum, Evlenme, Ölüm. Adana: Altın Koza Yayınları. Baykurt, Şerif. (1994). "Türk Kültüründe Oyunlar ve Danslar". I. Akdeniz Yöresi Türk Toplulukları Sosyo-Kültürel Yapısı Sempozyum Bildirileri. Antalya: Kültür Bakanlığı Yayınları. Bilgin, Taner. (2015). Milli Mücadele Döneminde Bilecik, Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Yayınları. Bulduk, Üçler. "Karakeçili Aşireti Adlı Risale ve İç-Batı Anadolu'daki Yaşayış ve Yerleşmeler ile Karakeçililer. Oğuz Geleneği Çerçevesinde Tarihten Günümüze Karakeçililer. Kırıkkale: Çetin Ofset, Çakmakoğlu, Lev. (1992). "Karakeçili Oymağı Halıları". Geçmişten Günümüze Osmanlı Sempozyumu Bildirileri. VII. Söğüt: Söğüt Kaymakamlığı Ertuğrul Gaziyi Anma ve Söğüt Şenlikleri Vakfı Başkanlığı Yayınları. Çelikli, Ali. (2002). "Çepnilerde ve Diğer Türkmenlerde Doğumla İlgili Adet ve İnanmalar". Yörük Türkmenlerinde Günlük Hayat Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Yörük Türkmen Vakfı Yayınları. Demiryürek, Halim. (2015). Ertuğrul Sancağı (1900-1918). Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Yayınları. Dulkadir, Hilmi. (1997). İçel'de Son Yörükler Sarıkeçeliler. Mersin: Mersin Halk Eğitim Merkezi Yayınları. Durul, Yusuf. (1997).Yörük Kilimleri. İstanbul: Ak Yayınları. Egawa Higari- Şahin İlhan. (2007). Bir Yörük Grubu ve Hayat Tarzı: Yağcı Bedir Yörükleri. İstanbul: Eren Yayınları. Eker, Gülin Öğüt. (1999). "Karakeçili Aşiretinde Eski Türk İnançlarının İzleri". Türk Kültüründe Karakeçililer Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri. Şanlıurfa: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. Erden, Atilla. (1994). "Günümüz Toros Yörüklerinden İzlenimler". I. Akdeniz Yöresi Türk Toplulukları Sosyo-Kültürel Yapısı Sempozyum Bildirileri. Antalya:Kültür Bakanlığı Yayınları. Eröz, Mehmet. (1991). Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları. Gülten, Sadullah. (1992). "XVI. yüzyılda Söğüt Yörükleri". Geçmişten Günümüze Osmanlı Sempozyumları, VII. Osmanlı Sempozyumu Bildirileri. Söğüt: Söğüt Kaymakamlığı Ertuğrul Gaziyi Anma ve Söğüt Şenlikleri Vakfı Başkanlığı Yayınları. Johansen, Ulla. (2005). 50 Yıl Önce Türkiye'de Yörüklerin Yayla Hayatı. Ankara: Kültürü ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Kahraman Nurfeddin-Arıkan Refik. (2015). "Orta Asya'dan Bilecik'e Hıdırellez". Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. Kargın, A. Metin. (2015). "Mersin'de Yaşayan, Son Yörükler Olan Sarıkeçililer’in Yaşantıları". Kültürel Özellikleri ve Yörük Müziği Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. Sa: 35. Erzurum. Matubara, Masatake. (2012). Göçebeliğin Dünyası, Çev: Kilyotaka Sugihara. Ankara. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. Meydan, Ali. (2016). Dünden Bugüne Sebil Yörükleri. Ankara: Pegen Yayınları. Oğuz, Zeki. (2004).Yaylaların Özgür Çocukları Yörükler. Konya:Fidan Yayınları. Ögel, Bahaeddin. (1987). Türk Kültür Tarihine Giriş. C.1, Ankara:Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Özçelik, İsmail. (2003). "Anadolu'da Karakeçililer". Oğuz Geleneği Çevresinde Tarihten Günümüze Karakeçililer. Kırıkkale: Ofset Matbaacılık. Özer, Metin. (2006). Sancaklı Yörükleri. İzmir: Umay Yayınları. Seyirci, Musa. (2003). Ege Yörükleri. İstanbul: Derin Yayınları. Sümer, Faruk. (2013). "Yörükler". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C.43. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Tanyıldız, Ali. (1990). Honamlı Yörükleri; Orta Asya'da Gedikli Köyüne, Isparta:Tokoğlu Ofset. Turgut, Vedat. (2015). Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Coğrafyasında Vakıflar ve Şehirleşme:16. yy. Bilecik ve Çevresi. Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Yayınları. Tuztaş, Ayşe Hilal. (2005). Günümüzde Isparta'da Yaşayan Yörüklerin Siyasi ve Kültür Tarihleri. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Kaynak Kişiler K.K., Arzu Alan, 80 yaşında, Delielmacık Köyü. K.K., Aysel Yılmaz, 76 yaşında, Dübekli Köyü. K.K., Ayşe Loka, 70 yaşında, Küçük Elmalı Köyü. K.K., Ayşe Özcan, 80 yaşında, Aksutekke Köyü. K.K., Ayşe Ülker, 70 yaşında, Muratdere Köyü K.K., Ayşe Yaşar, 43 yaşında, Bahçecik Köyü.