Literary Evaluation of Halide Nusret Zorlutuna’s Poems Through the “Love” Theme

Yıl 2019, Sayı: 64, 213 - 231, 31.01.2019

Pelin Aslan Ayar

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4049

Öz

Halide Nusret Zorlutuna writes many poems from 1918 to 1960’s but her poems are generally evaluated negatively, she is seen as an incompetent poet in the literary history and criticism field. These evaluations are largely because of her insistence on the stable structure and comprehension of her poetry. Although she is a witness to, mainly, Servet-i Fünun’s poetry aesthetics, the occupational years’ poetry, poetry which opens to Anatolia after the establishment of the Turkish Republic, discussions of free verse, the “Garip” movement, “İkinci Yeni” poetry, she is not affected by the big changes in Turkish poetry. She keeps her own poetic understanding. Her poems are void of image construction, the daily language is generally not turned into poetic language in her poems and her poems are formed by the same themes. Love, which can be divided into three categories; human love, love for the nation and divine love, this is the most widespread theme in her poems. This article aims to argue why some of her poems are “good” and some not according to critics, using the criteria of poetry aesthetics and the literary evaluation through focusing on her poems, which contains the love theme.

Anahtar Kelimeler

Halide Nusret Zorlutuna, human love, love for the nation, divine love, poetic expression.

“Aşk” Teması Üzerinden Halide Nusret Zorlutuna’nın Şiirlerinin Yazınsal Değeri

Öz

1918’lerden 1960’lara dek çok sayıda şiir yazmış olan Halide Nusret Zorlutuna’nın şiirleri için edebiyat tarihi ve eleştirilerinde yapılan yorumlar genelde olumsuzdur; onun yetkin bir şair olmadığı düşünülür. Bu değerlendirmeler, büyük oranda, Zorlutuna’nın sabit bir şiir anlayışında ısrar etmesinden kaynaklanır. Başlıca, Servet-i Fünun şiir estetiğinin hâlâ etkili olduğu yıllardan itibaren işgal yıllarının şiirine, Cumhuriyet’in ilanıyla Anadolu’ya yönelen şiire, serbest nazım tartışmalarına, Garip hareketine ve İkinci Yeni şiirine tanık olan Zorlutuna, tüm bu süre zarfında şiirde meydana gelen büyük değişikliklerden fazla etkilenmiş görünmez. Onun kendine has bir şiir anlayışı vardır; şiiri imgeye açık bir şiir olmaktan çoğu zaman uzaktır, şiirlerinde gündelik dil şiir diline çoğu zaman dönüşmez ve şiirleri aynı temalar etrafında şekillenir. Zorlutuna, en çok aşk temasını işler. Beşerî aşk, vatani aşk ve ilahî aşkı şairin başlıca temalarıdır. Bu makale, şairin aşk temalı şiirlerini odağına alır; bu tema üzerinden eleştirmeler tarafından bazı şiirlerin daha “iyi” bulunup bazı şiirlerinse “yeterince” iyi bulunmamasının olası nedenlerini şiir estetiğinin ölçütleri doğrultusunda tartışır ve Halide Nusret Zorlutuna’nın şiirlerinin yazınsal değerini ortaya koymayı amaçlar. 

Anahtar Kelimeler

Halide Nusret Zorlutuna, beşeri aşk, vatani aşk, ilahî aşk, şiirsel ifade.

Kaynakça

• Adıgüzel, Ahmet. (2013). “Yaşamların Özü Olan Mevsimsel Bahâr Zemininde Ulusal Bahâr”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/8, 1575-1586. Bardakçı, Mehmet Necmeddin. (2015). “Tasavvuf ve Aşk”. Doğuştan Günümüze Tasavvuf ve Tarikatlar. İstanbul: Rağbet Yayınları. Coşkun, Betül. (2011). Ümmü’l Muharrirât: Halide Nusret Zorlutuna. İstanbul: Kitabevi. Cöntürk, Hüseyin. (2006). Çağının Eleştirisi. İstanbul: YKY. Dayanç, Muharrem. (2011). “Üç Şairden / Şiirden Hareketle Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Yunus Emre’den Himmet Umma”. X. Uluslar Arası Yunus Emre Sevgi Bilgi Şöleni Bildirileri (06-08 Mayıs 2010). (Haz. Prof. Dr. Erdoğan Boz). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları. Doğan, Mehmet H. (2000). Yüzyılın Türk Şiiri Antolojisi. İstanbul: YKY. Eagleton, Terry. (2007). Şiir Nasıl Okunur? (Çev. Kaya Genç). İstanbul: Ayrıntı. Enginün, İnci. (1998). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergâh. Ercilasun, Bilge. (1984). “Halide Nusret Zorlutuna’nın Şiir Dünyası”. Töre, 158, 12-16. İnce, Özdemir. (2011). Şiir ve Gerçeklik. İstanbul: İmgekitabevi. Kahyaoğlu, Orhan. (2015). Modern Türkçe Şiiri Antolojisi. İstanbul: Ayrıntı. Özcan, Tarık. (2003). “Şiir Sanatında İmajın Yeri-Önemi ve Bunun Cemal Süreya’nın Şiir Dünyasına Uygulaması”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13/1, 115-136. Pala, İskender. (1989). Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları. Schimmel, Annemarie. (2004). İslamın Mistik Boyutları. (Çev. Ergun Kocabıyık). İstanbul: Kabalcı Timuçin, Afşar. (2005). Aşkın Diyalektiği. İstanbul: Bulut Yayınları. Tural, Sadık. (1984).“Halide Nusret Zorlutuna”. Töre, 158, 4-9. Tynyanov, Yury. (1995). “Yazınsal Evrim Üstüne”, Yazın Kuramı: Rus Biçimcilerinin Yapıtları. (Der ve çev. Tzvetan Todorov, Fransızcadan çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat). İstanbul: YKY. Zorlutuna, Halide Nusret. (2008). Bütün Şiirleri. (yay. haz. Betül Coşkun). İstanbul: Timaş Yayınları.