Edebiyat Tarihçiliği Açısından Ahmet Kabaklı’nın Türk Edebiyatı Adlı Eseri

Yıl 2021, Sayı: 71, 215 - 240, 15.05.2021

Muhammet Nuri Ceylan

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4446

Öz

Başlangıçtan bugüne Türk edebiyatının geçirdiği safhalara, Türk milletinin düşünce dünyasının bir yansıması olan eserlere ve devirlere damga vuran şahsiyetlere, kısaca Türk milletinin kültürel hafızası olan dil ve edebiyat birikimlerine ilgi her daim büyük olmuştur. Tüm bu değerleri çeşitli tür ve tarzlarda kayıt altına alma ve gelecek kuşaklara bu vesikaları aktarma hususunda Divan Edebiyatı şairlerinin meydana getirdiği tezkireler önem taşımaktadır. 20. yüzyılın başlarında Türk edebiyatı tarihi yazma hususunda yapılan çalışmalarla birlikte, gerçek manada bir edebiyat tarihi oluşturmanın temelleri atılmıştır. Türkiye’de modern tarzda edebiyat tarihçiliği Mehmet Fuad Köprülü’nün çalışmalarıyla büyük bir ivme kazanmıştır. Modern tarzda hazırlanan ve Türk edebiyat tarihçiliği açısından kıymetli çalışmalardan biri de Ahmet Kabaklı’nın Türk Edebiyatı eseridir. Yapılan bu çalışmada Ahmet Kabaklı’nın edebiyat tarihçiliğine yaklaşımı etrafında Türk edebiyatı tarihleri oluşturulurken hangi sorunlarla karşılaşıldığı, meydana getirilen eserlerde dikkat edilmesi gereken hususlar, benimsenen yöntem ve tarzların uygulanabilirliği ve Kabaklı’nın Türk Edebiyatı adlı eserinin edebiyat tarihi ve edebiyat tarihçiliği açısından önemine değinilecektir. Ayrıca Kabaklı’nın devirlere, siyasi görüşlere, şair ve yazarlara yaklaşımına yer verilerek, benimsediği üslup ve tarzın eserinde kendine nasıl yer bulduğu değerlendirilecektir. Bu dikkatler etrafında çalışmanın merkezini oluşturan Türk Edebiyatı eseri bağlamında Ahmet Kabaklı’nın, edebiyat tarihi disiplini hakkındaki düşünceleri ve mezkûr eserin mahiyeti ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Fuad Köprülü, Edebiyat tarihi, Ahmet Kabaklı, Türk edebiyatı

From The Perspective of Literary Historiography Ahmet Kabaklı’s Turkish Literatüre

Öz

From the beginning to the present, there has always been a great interest in the stages of Turkish literature, in the works that are a reflection of the world of thought of the Turkish nation and the personalities that marked the periods, in short, the cultural memory of the Turkish nation, language and literature accumulations. The biographies created by the poets of Divan Literature are important in recording all these values in various genres and styles and transferring these documents to future generations. At the beginning of the 20th century, the foundations of creating a literary history in the real sense were laid with the studies on writing the history of Turkish literature. modern style in literary history has gained great momentum in Turkey with Mehmet Fuad Köprülü work. One of the valuable works in terms of Turkish literature history, which is prepared in a modern style, is Ahmet Kabaklı's work on Turkish Literature. In this study, the problems encountered while forming the history of Turkish literature around Ahmet Kabaklı's approach to literary historiography, the points to be considered in the works created, the applicability of the adopted methods and styles, and the importance of Kabaklı's work titled Turkish Literature in terms of literary history and literary history will be discussed. In addition, it will be evaluated how Kabaklı's approach to eras, political views, poets and writers found place in his work. Ahmet Kabaklı's thoughts on the discipline of the history of literature and the nature of the aforementioned work will be revealed in the context of the work of Turkish Literature, which is the center of the study, around these attentions.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Fuad Köprülü, Literary history, Ahmet Kabaklı, Turkish literature

Kaynakça

• Akar, Ali (2010). Türk Dili Tarihi (4. bs.), İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Akün, Ömer Faruk (2006). “Bir Türk Edebiyatı Tarihi Yazmak Mümkün müdür?” TÜBAR-XIX-Bahar, 107-116.
• Aydın, Ferit (2019). Ahmet Kabaklı’nın Türk Edebiyatı Hakkındaki Eserleri Üzerine Bir İnceleme. Çankırı: Çankırı Karatekin Üniversitesi\Yüksek Lisans tezi
• Ayvazoğlu, Beşir (2006). “Ahmet Kabaklı”. Türkiyat Araştırmaları Literatür Dergisi. 4 (8), 549-558
• Çetişli, İsmail (2011). Edebiyat Sanatı ve Bilimi, Ankara: Akçağ Yay.
• Çetin, Nurullah (2012). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kadar Bizde Türk Edebiyatı Tarihleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Dağ, Mustafa (2012). Ahmet Kabaklı’nın Edebiyat Tarihçiliği. Ankara: Gazi Üniversitesi\ Yüksek Lisans Tezi.
• Emil, Birol (2001). “Ahmet Kabaklı”, Türk Edebiyatı Dergisi/Ahmet Kabaklı Özel Sayısı, 329-330, 17-21.
• İnan, Abdülkadir (1961). Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe Tercümeleri Üzerinde Bir İnceleme. Ankara: DİB Yayınları.
• Kabaklı, Ahmet (2002/1). Türk Edebiyatı. (10. bs.). İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kabaklı, Ahmet (2002/2). Türk Edebiyatı. (10. bs.). İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kabaklı, Ahmet (2002/3). Türk Edebiyatı. (10. bs.). İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kabaklı, Ahmet (2002/4). Türk Edebiyatı. (10. bs.). İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kabaklı, Ahmet (2002/5). Türk Edebiyatı. (10. bs.). İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kaplan, Mehmet (1975). “Bir Türk Edebiyatı Tarihi Yazabilmek İçin”, Hisar, 15 (143). 3-5.
• Kılıç, Filiz (2007) “Edebiyat Tarihimizin Vazgeçilmez Kaynakları: Şair Tezkireleri”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. 5 (10), 543-564.
• Kocakaplan, İsa (2019). Kabaklı Hoca. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kocatürk, Vasfi Mahir (1970). Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Edebiyat Yayınevi.
• Köprülü, Mehmet Fuad (1980). Türk Edebiyatı Tarihi. (2. bs.). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Köprülü, Mehmet Fuad (2012). Edebiyat Araştırmaları-1 (5. bs.). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Lanson, Gustave (2017). Edebiyat Tarihinde Usûl -Edebî Metin ve İnsan- (Çev. Yusuf Şerif Kılıçel). İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• Levend, Agâh Sırrı. (2015). Türk Edebiyatı Tarihi, (2. bs.), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Metin, Ali K (2008). “Türk Edebiyatı Tarihi’ne Hariçten Bir Derkenar”, Hece Dergisi, 12 (135), 105-113.
• Okay, M. Orhan (2006). “Abdülhalim Memduh’tan Ahmet Hamdi Tanpınar’a Edebiyat Tarihlerinde Yenileşmenin Sınırları”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4, (8), 9-21.
• Okay, M. Orhan (1994). “Edebiyat Tarihi”, İslam Ansiklopedisi, c.10, s.403-405.
• Önal, Mehmet (2007) “Yeni Türk Edebiyatı” Teriminin Tanımı İçin Bazı Ölçütler”, Türkbilig, 13, s. 85-114.
• Önal, Mehmet (2010). En Uzun Asrın Edebiyatına Teorik Bir Yaklaşım-1 (4. bs.). Ankara: Akçağ Yay.
• Sağlık, Şaban (2008) “Edebiyat Tarihi Edebiyat Ansiklopedisi Edebiyat Antolojisi: Ahmet Kabaklı'nın Türk Edebiyatı”, Hece, 135, Mart, 101.
• Sayar, Sait (2014). “Son Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, Türk Edebiyatı, Türk Edebiyatı Tarihi Adlı Eserlerin Edebi Türleri Ele Alışları Bakımından İncelenmesi”. Studies of The Ottoman Domain. 4 (7), 12-17.
• Şimşek, Yaşar (2019). “Türkçe İlk Kur’an Tercümelerinden Meşhed Nüshasının (293 No.) Türk Dili Tarihindeki Yeri ve Önemi” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 67, 87-152.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (1988). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. (7. bs.). İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi/ Devirler/İsimler/Eserler/Terimler c.8 (1998). “Türk Edebiyatı”. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Yıldırım, Dursun (2001). “Türk Edebiyatının Yüzyılları: Türk Edebiyatına Yeni Bir Yaklaşım Denemesi” Kök Araştırmalar Dergisi, III (1). 75-122.