Ziya’ya Mektuplar’dan Hareketle Cahit Sıtkı Tarancı’nın Şiirde Form Üzerine Görüşleri

Yıl 2022, Sayı: 73, 46 - 56, 30.01.2022

Taner Turan , Cengiz Gökşen

https://doi.org/10.54614/JTRI.2022.4540

Öz

Türk edebiyatında mektup özellikle Cumhuriyet’ten sonra edebiyat bağlamında önemli bir noktaya gelmiştir. Edebî bir metin olup olmadığı bugün bile tartışmalı olan mektup, özellikle yazar ve şairlerin elinde yazınsal niteliğe ulaşır. Çünkü yayımlanmış olan yazar ve şair mektupları yalnızca bu yazar ve şairlerin özel hayatlarını gözler önüne sermez. Bu yazar ve şair mektupları hem edebi bir değer taşıması hem de kişilerin sanat ve edebiyat hakkındaki görüşlerini barındırması bakımından son derece önemlidir. Cahit Sıtkı’nın Ziya’ya Mektuplar’ı da bunun önemli örneklerinden biridir. Çünkü bu mektuplar, yalnızca Cahit Sıtkı Tarancı ve Ziya Osman Saba’nın kişisel hayatını açığa çıkarmaz. Bu mektuplar büyük oranda Cahit Sıtkı’nın şiir anlayışını ortaya koyar ve bu mektuplarda şair, daha çok form/biçem meselesine odaklanır. Form bağlamında daha çok serbest şiir, form-içerik ilişkisi ve ses ve kelime hassasiyeti üzerinde durur. Bu yüzden bu çalışmada Ziya’ya Mektuplar bağlamında Cahit Sıtkı’nın şiir anlayışının üzerinde çalışmanın sınırları dahilinde durulmuştur. Bununla şairin serbest şiiri nasıl algıladığı, form-içerik ilişkisine verdiği önem ve ses ve kelime hassasiyeti üzerinde durulmuştur. Cahit Sıtkı’nın form üzerindeki görüşleri özellikle daha çok dilbilime ait olan kaynaklardan yararlanılarak bir düzleme oturtulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cahit Sıtkı Tarancı, Ziya’ya Mektuplar, Mektup Edebiyatı, Şiir ve Mektup

Cahit Sıtkı Tarancı's Views on Form in Poetry Based on Ziya'ya Mektuplar

Öz

In Turkish literature, the letter has reached an important point in the context of literature, especially after the Republic. The letter, which is still controversial whether it is a literary text, reaches another point, especially in the hands of writers and poets. Because published writer and poet letters do not only reveal the private lives of these writers and poets. These writer and poet letters are extremely important in terms of both having a literary value and containing people's views on art and literature. Cahit Sıtkı's Ziya’ya Mektuplar is one of the most beautiful and important examples of this. Because these letters do not reveal only the personal lives of Cahit Sıtkı Tarancı and Ziya Osman Saba. These letters mostly reveal Cahit Sıtkı's understanding of poetry, and in these letters, the poet focuses more on the issue of form/style. In the context of form, it focuses more on free poetry, form-content relationship, and sound and word sensitivity. Therefore, in this study, it is focused on within the limits of working on Cahit Sıtkı's understanding of poetry in the context of Ziya’ya Mektuplar. With this, how the poet perceives verse libre, the importance he attaches to the form-content relationship, and the sensitivity of sound and word are emphasized. Cahit Sıtkı's views on the form have been settled on a plane, especially by using sources belonging to more linguistics.

Anahtar Kelimeler

Cahit Sıtkı Tarancı, Ziya’ya Mektuplar, Letter Literature, Poetry and Letter

Kaynakça

• Aristoteles. Retorik, çev. M. H. Doğan. 2012, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Platon. Kratylos. 2018, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aksan, D. (2016). Şiir Dili Ve Türk Şiir Dili. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Altuğ, T. (2007). Kant Estetiği. İstanbul: Payel.
• Barthes, R. (2016). Göstergebilimsel Serüven. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Boileau, N. (2003). Şiir Sanatı, çev. M. Durak, İstanbul: Multilingual.
• Çakır, Ö. (2005). Türk Edebiyatında Mektup (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demiray, K. (1974). Tanzimat’tan Günümüze Değin Mektup. Türk Dili, 274, 88-96.
• Eroğlu, E. (2006). Cumhuriyet Döneminde Mektup. Hece, 114/115/116, 67-72.
• Eyhenbaum, B. (2016). "Biçimsel Yöntem"in Kuramı. Yazın Kuramı, ed. T. Todorov. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 49-90
• Güçlü, A., Uzun, E., Uzun, S., & Yolsal, H. (2008). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Joubert, J.L. (1993). Şiir Nedir?, çev. E. Korkut. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Kahraman, A. (2006). Mektup. Hece, 114/115/116, (s. 127-128).
• Kant, I. (2019). Arı Usun Eleştirisi, çev. A. Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi.
• Kant, I. (2016). Yargı Yetisinin Eleştirisi. çev. A. Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.
• Kula, O. (2012). Kant, Schiller, Heidegger Estetik ve Edebiyat. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Korkmaz, R. (2014). İkaros'un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Leech, G. (1991). A Linguistic Guide to English Poetry. New York: Longman.
• Leech, G. N., ve Short, M. (2007). Style in Fiction. Londra: Longman.
• Mert, N. (2006). Mektup Nerede Biter? Edebiyat Nerede Naşlar. Hece, 114/115/116, 129-134.
• Okay, O. (2006). Mektuba, Mektuplaşmaya Ve Kartpostala Dair. Hece, 114/115/116, 30-36.
• Sağlık, Ş. (2006). Şiire Düşen ‘Mektup İmgesi: Modern Türk Edebiyatında Mektup Şiir İlişkisi. Hece, 114/115/116, 230-247.
• Saussure, F. (1985). Genel Dilbilim Dersleri, çev. B. Vardar. Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• Seber, C. S. (1992). Folklor Şiire Düşman. İstanbul: Can Yayınları.
• Sontag, Susan. (2018). Sanatçı: Örnek Bir Çilekeş, haz. Y. Salman- M. G. Sökmen. İstanbul: Metis Yayınları.
• Tarancı, C. S. (2016). Evime Ve Nihal'e Mektuplar. haz. İ. Enginün, İstanbul: Can Yayınları.
• Tarancı, C. S. (2018). Ziya’ya Mektuplar. İstanbul: Can Yayınları.
• Wellek, R., Varren, A. (1993). Edebiyat Teorisi, çev. Ö. F. Huyugüzel. İzmir: Akademi Kitabevi.