Sıcaklık Stresi Oluşturulan Broylerlerde Antibakteriyal Etkili Bitki Ekstraktının (Herbromix®) Bazı Hematolojik Parametreler Üzerine Etkisi

Yıl 2008, Cilt: 3 Sayı: 1, 82 - 86, 27.03.2010

Nurcan Dönmez , Banu Atalay

Öz

Sıcaklık stresi altında yetiştirilen broyler rasyonlarına antibakteriyal etkili bitki ekstraktı
(Herbromix®) katkısının bazı hematolojik parametreler üzerine etkisinin belirlenmesi amacı ile yapılan
çalışmada 80 adet broyler civciv kullanıldı. Hayvanlar, kontrol (K), bitki ekstraktı (B), stres (S) ve stres+bitki
ekstraktı (SB) olmak üzere dört gruba ayrıldı. 45 gün süren çalışmanın ilk gününden itibaren B ve SB
gruplarına bitki ekstraktı uygulamasına başlandı. 15-30. günler arasında, ısıtıcılar yardımıyla ortam ısısı 38-
39 Cº olacak şekilde S ve SB gruplarına sıcaklık uygulandı. 30-45. günde ise sıcaklık stresine son verildi ve
bitki ekstraktı uygulamasına devam edildi. Çalışmanın 30. gününde belirlenen hematolojik parametrelerden
alyuvar sayısı, akyuvar sayısı, hematokrit değer ve hemoglobin düzeyleri bütün gruplarda kontrol (K)
grubuna göre artma eğilimi gösterirken trombosit sayısı açısından farklılık belirlenmedi. S ve SB gruplarında
heterofil (P < 0.05) ve bazofil sayısında artış, eozinofil sayısında ise azalma eğilimi belirlenirken, lenfosit
sayısında ise önemli bir azalma belirlendi (P < 0.05). Monosit yüzde oranında bir farklılık gözlenmezken, H/L
oranında kontrole göre bütün gruplarda bir artma eğilimi belirlense de, bu artış S grubunda oldukça belirgindi
(P < 0.05). Sonuç olarak bu çalışmada elde edilen veriler sıcaklık stresinin olumsuz etkilerini göz önüne
sermekle birlikte bitki ekstraktının önemli etkisinin olmadığını da ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sıcaklık stresi, broyler, bitki ekstraktı, hematolojik parametreler, H/L oranı

Kaynakça

• Alarslan ÖF., 2000. Kümes Hayvanlarının Beslenmesi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü. Ders Notu, Ankara, 188 s.
• Altan Ö., Altan A., Çabuk M., Bayraktar M., 2000a. Effects of Heat stres on some Blood Parameters in Broilers. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 24, 145-148.
• Altan Ö., Altan A., Oğuz I., Pabuccuoğlu A., Konyalıoğlu S., 2000b. Effects of heat stres on growth, some blood variables and lipid oxidation in broilers exposed to high temperature at an early age. Br. Poult. Sci. 41(4), 489-493.
• Altan Ö., Pabuccuoğlu A., Altan A., Konyalıoğlu S., Bayraktar H., 2003. Effect of Heat Stress on Oxidative Stress, Lipid Peroxidation on Some Stress Parameters in Broilers. Br. Poult. Sci. 44: 545-550.
• Andreasen CB., Frank DE., 1999. The effects of ascorbic acid on in vitro heterophil function. Avian Dis. 43, 656-663.
• Arslan A., Duru M., 2004. Kanatlılarda Sıcaklık Stresinin Açısından Alınacak Önlemler. MKU. Ziraat Fak. Derg. 9 (12), 93-100. Besleme
• Başpınar N., Baş AL., Haliloğlu S., Elmas M., Yazar E., 1998. The Effects of Intracellular Vitamin C Concentrations on Bovine Neutrophils Functions in vitro. Revue Med. Vet. 149, 931-938.
• Beuving G., Jones RB., Blokhuis HJ., 1989. Adrenocotical and heterophil/lymphocyte responses to challenge in hens showing short or long tonic immobility reactions. Br. Poult. Sci. 30: 175-184.
• Corzo A., Kıdd MT., Thaxton JP., Kerr BJ., 2005. Dietary Tryptophan Effects on Growth and Stress Responses of Male Broiler Chicks. Br. Poultry Sci. 46 (4): 478- 484.
• Çınar A., Belge F., Dönmez N., Taş A., Selçuk M., Tatar M., 2006. Effects of Stress Produced by Adrenocorticotropin (ACTH) on ECG and some Blood Parameters in Vitamin Chickens. Veterinarski Arhiv. 76 (3), 227- 235. and Non-treated
• Cravener TL., Roush WB., Mashaly MM., 1992. Broiler production under varying population densities. Poult. Sci. 71: 427-433.
• Dorman HJD., Dean SG., 2000. Antimicrobial agent from plants: antimicrobial activity of plant volatile oils. J. Appl. Microbiol. 88, 308-316.
• Dönmez HH, Yörük M., Çınar A., Dönmez N., 2007. Effects of Vitamin C on ANAE Positivity and Blood Cells in ACTH Induced Stress in Chicken. Ind. Vet. J. in press.
• Erganiş O., 2002. Kümes Hayvanlarında Bağışıklık ve Sıcak Stresi. Kanatlılarda Sıcaklık Stresine Karşı Önlemler. Kanatlı AR-GE yayınları, No. 6; Seminerler No. 5, 3-12.
• Gray HG., Paradis TJ., Chang PW., 1989. Research note: Physiological effects of adrenocorticotropic hydrocortisone in laying hens. Poult. Sci. 68, 1710-1713. hormone and
• Gross WB., Siegel HS., 1983. Evaluation of the heterophil/lymphocyte ratio as a measure of stres in chickens. Avian Disease. 27, 972- 979.
• Isolauri E., Sutas Y., Kankaanpaa P., Arvilommi H., Salminen S., 2001. Probiotics: Effects of immunity. Am. J. Clin. Nutr. 73: 444-450.
• Isolauri E., 2003. Probiotics in the treatment and prevention Kinderheilkd. (Suppl. 1) 151, 27-30. Monatschr.
• Jamroz D., Wertlecki TJ., Orda J., Willickiewicz A., Skorupinska J., 2003. Influence of photogenic extracts on gut microbial status in chickens. In: Proc. 14.th European Symp. Poultry Nutrition, August, Lillehammer, Norway. pp. 176.
• Keçeci T., Kocabatmaz M., 1995. Horozlarda Stres ve Askorbik Asidin bazı Kan Metabolitleri Üzerindeki Etkisi. Vet. Bil. Derg. 11(2): 29-33.
• Lesson S., 1986. Isı Stresi Altındaki Kümes Hayvanlarının Beslenmeleri. Roche- Damla, No:10.
• Logan, AC., Katzman M., 2005. Major depressive disorder: probiotics may be an adjuvant therapy. Medical Hypotheses, 64, 533–538.
• Mashaly MM., Hendricks GL., Kalama MA., Gehad AE., Abbas AO., Patterson PH., 2004. Effect of heat stress on production parameters commercial laying hens. Poult. Sci. 83: 889- 894. response of
• Orth A., 1985. Einfluss steigender Pektinzulagen in der Diät auf Futteraufnahme, Legeleistung und Verdaulichkeit der Rohnährstoffe bei Legehennen. Hannover, Tierärztl. Hochsch, Diss.
• Patterson PH., Siegel HS., 1998. Impact of cage density on pullet performance and blood parameters of stres. Poult. Sci. 77, 32-40.
• Pesti GM., Howarth B., 1983. Effects of population density on the growth, organ weights and plasma corticosterone of young broiler chicks. Poult.Sci. 62(6): 1080-1083.
• Puvaldopirod S., Thaxton JP., 2000. Model of physiological stres in chickens 2. Dosimetry of Adrenocorticotropin. Poult. Sci. 80, 1190- 1200.
• Siegel HS., 1971. Adrenals, stres and the environment. World’s Poult. Sci. 27, 327- 349.
• Spring P, Dawson KA, Newton KE, Wenk C., 1996. Effect of mannan oligosaccaride on different cecal parameters and on cecal concentration challenged broiler chicks. Poultry Science Association 85.th Annual Meeting, July 8– 12. bacteria in
• Varel VH., 2002. Livestock manure odor abatement with plant-derived oils and nitrogen conservation with urease inhibitors. A review. J. Anim. Sci. 80 (2): E1-E7.
• Zulkifli I., Che Norma MT., Chong CH., Loh TC., 2000. Heterophil to lymphocyte ratio and tonic immobility reactions to preslaughter handling in broiler chickens treated with ascorbic acid. Poult. Sci. 79(3), 402-406.
• Zulkifli I., Liew PK., Israf DA., Omar AR., Hair- Bejo M., 2003. Effects of early age feed restriction heterophil/ lymphocyte ratios, heat shock protein 70 expression and body temperature of heat- stressed broiler chickens. J. Thermal Biology. 28, 217-222. conditioning on