Erzurum İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Mali Risk Analizi

Yıl 2019, Cilt: 50 Sayı: 1, 40 - 56, 30.01.2019

Yavuz Topcu

https://doi.org/10.17097/ataunizfd.407159

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışmanın amacı, Erzurum ili süt sığırcılığı işletmelerinin 2013-2014 cari
dönem verilerine dayalı bilanço ve gelir-gider tablolarını oluşturularak,
işletmelerin dönem sonu performanslarına dayalı risk düzeylerini belirlemektir.
Bu amaç için Oltu, Narman, Pasinler ve Çat ilçelerinde 145 süt sığırcılığı işletmesi
ile yürütülen anketlerden elde edilen birincil veriler, araştırmanın ana
materyali oluşturmuştur. Bu verileri dikkate alarak, işletmelerin 2013-2014 üretim
periyodu için bilanço ve gelir-gider tabloları hazırlanmış ve daha sonra faaliyet
dönemi sonu için faaliyet ve karlılık oranları dikkate alan mali risk analizleri
yapılmıştır. Araştırma sonuçları; Narman ve Pasinler ilçelerinde süt
sığırcılığı işletmelerinin faaliyetlerin sürdürülebilirliği açısından daha
düşük ekonomik risklerle karşı karşıya olduğu, fakat sermaye devir oranının düşüklüğünden
dolayı potansiyel bir riske de işaret etmektedir. Ancak diğer ilçe işletmeleri
faaliyet ve sermaye devir oranları arasındaki etkileşimin bir sonucu olarak,
çok daha büyük risklerle karşı karşıyadır. Diğer taraftan süt sığırcılığı
işletmelerinin faaliyet sonu karlılık oranları bakımından Narman ilçesi
işletmeleri mutlak bir üstünlüğe sahip ve başarısının diğer ilçelerden çok
yüksek olduğuna işaret edilmiştir. Dolayısıyla bütün işletmeler öz sermaye
artırımı ile aktiflerde özellikle net işletme sermayesinde artış sağlayarak,
orta ve uzun vadede süt sığırcılığı faaliyetini karlı ve sürdürülebilir
kılabilirler.   

Anahtar Kelimeler

Faaliyet ve karlılık oranları, Gelir-gider analizi, Risk analizi, Süt sığırcılığı işletmeleri

Financial Risk Analysis of Dairy Farms in Erzurum Province

Öz

The
aim of this study is to determine the risk levels based on the performances of the
dairy farms by creating the income and costs account tables including their current
period data in Erzurum during 2013-2014. For this end, the primary data
obtained from a survey conducted on 145 dairy farms in Oltu, Narman, Pasinler
and Çat Districts were used for the main material of the study. The income and
costs account tables for 2013-2014 production period of the dairy farms was
created by taking into consideration these data, and then it were done
financial risk analyses related to some operating and profitability rates
associated with their management successes. The results of the study indicated
that the dairy farms in Narman and Pasinler Districts in terms of their
sustainable activities faced with lower economic risks, but pointed out a
potential risk due to low capital turnover. However, the dairy farms in other
districts faced with much greater risks as a result of the interaction between
the operating and capital turnover. On the other hand, it was highlighted that
the dairy farms in Narman District had an absolute advantage in view of the profitability
ratios at the end of their activity, and that their successes were much higher
than the others. All the dairy farms, therefore, could make it possible to
perform a profitable and sustainable activity at the medium and long terms by
increasing in their assets via their equities, especially net working capital.

Anahtar Kelimeler

Operating and profitability rates, Income-cost analysis, Risk analysis, Dairy farms

Kaynakça

• Anonim, 2013. Erzurum İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kayıtları, Erzurum.
• Anonim, 2017. Erzurum İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Hayvan ve Hayvansal Ürünler Kayıtları, Erzurum.
• Aral, S. 1989. İktisadi kalkınmamızda hayvansal üretim politikasının yeri ve önemi. Vet. Hek. Der. Derg., (3-4): 19-24.
• Aşkan, E., Dağdemir, V. 2016. TRA1 Düzey 2 destek ve teşvik alan süt sığırcılığı işletmelerinde sür üretim maliyeti ve karlılık durumu. TEAD, 2 (1): 1-12.
• Aşkan, E., Dağdemir, V. 2015. Devlet desteklemelerinden faydalanan süt sığırcılığı işletmelerinin üretim değerini etkileyen faktörlerin analizi: Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinin örneği. Tarım Ekon. Derg., 21 (2): 69-76.
• Aydın, R., Güler, O., Yanar, M., Diler, A., Koçyiğit, R., Avcı, M. 2016. Erzurum ili Hınıs ilçesi sığırcılık işletmelerinin barınak özellikleri üzerine bir araştırma. KSÜ Doğa Bil. Derg., 19(1): 37-42.
• Bolak, M. 2005. İşletme Finansı. Birsen Yayınevi, İstanbul.
• Çelik, Y., Bayramoğlu, Z., Gündüz, O. Karakayacı, Z. 2016. Konya İlinde farklı işletme tiplerinin yıllık faaliyet sonuçları ve karlı işletme tiplerinin tespiti. Türk Tarım ve Doğa Bilim. Derg., 3(2): 161-171.
• Çetin, B. 2008. Tarımsal Finansman. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Direk, M., Bayramoğlu, Z. 2007. Konya İlinde tarımsal kalkınma kooperatiflerinin ortaklığı olan süt sığırcılığı işletmelerinin ekonomik faaliyet sonuçları. Selçuk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 21(41): 1-10.
• Er, E. 2009. Basel-II Kriterlerini anlama yolunda mali tablolar ve finansal analizin önemi. Bursa Bilanço, 113(11): 52-60.
• FAOSTAT, 2017. Download and visualize data of livestock processed and primary product production. Ulaşılabilir web adresi: http://www.fao.org/faostat/ [Ulaşım: 27 Şubat 2017].
• Hazneci, E., Ceyhan, V. 2011. Amasya ili Merzifon ilçesinde süt sığırcılığı yapan tarım işletmelerinde risk analizi. Anadolu J. AARI, 18(1): 66-92.
• Ilgaz, B., 2017. Oran Analizleri. Ulaşılabilir web adresi: http://www.bilgaz.net/ [Ulaşım: 10 Mart 2017].
• İnan, İ.H. 2001. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği. Avcı Ofset, İstanbul, ISBN: 975-93281-0-0.
• Kıral, T., Kasnakoğlu, H., TAtlıdil, F., Fidan, H., Gündoğmuş, E. 1999. Tarımsal Ürünler için Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veri Tabanı Rehberi. TEAE, Aralık 1999, Ankara.
• Kızılay, H., Akçaöz, H. 2008. Antalya ilinde süt sığırı yetiştiricileri birliğine üye olan ve olmayan işletmelerde risk analizi. Akdeniz Üniv. Ziraat Fak. Derg., 24(2): 109-114.
• Koçyiğit, R., Aydın, R., Diler, A., Güler, O., Yanar, M. 2016. Erzurum ili Hınıs ilçesindeki sığırcılık işletmelerinin yapısal özellikleri: sağım yönetimi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Derg., 20(4): 322-329.
• Köseoğlu, M. 2017. Finansal Rapor Oran Analizleri. TUMSİAD, Ulaşılabilir web adresi: http://www.muratkoseoglu.com.tr/ [Ulaşım: 20 Mart 2017].
• Selvi, M.H., Yanar, M. 2016. Esmer sığırlarda süt verimine etkili çevre faktörleri ile fenotipik, genetik ve çevresel yönelimler ve bazı genetik parametrelerin belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Derg., 4(1): 41-47.
• TEPGE, 2014. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü, Süt ve süt ürünleri raporu. Ulaşılabilir web adresi: http://www.tepge.gov.tr [Ulaşım: 15 Haziran 2016].
• Terzi, S. 2011. Finansal rasyolar yardımıyla finansal başarısızlık tahmini. Gıda sektöründe ampirik bir çalışma. Çukurova Üniversitesi İİBF Derg., 15 (1): 1-18.
• Topcu, Y. 2004. A study on the meat cost and marketing margins of cattle fattening farms in Erzurum province. Turk J. Vet. Anim. Sci., 28 (6): 1007-1015.
• Topcu, Y. 2004a. Erzurum ili sığır besiciliği işletmelerinde girdi kullanımı ve üretim maliyeti üzerine bir araştırma. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 35(1-2): 65-73.
• Topcu, Y. 2008. Süt sığırcılığı işletmelerinde başarıyı etkileyen faktörlerin analizi. Erzurum İli Örneği. OMU Zir. Fak. Derg., 23 (1): 17-24.
• Topcu, Y. 2012. Uygulamalı Tarımsal Pazarlama Araştırma Teknikleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü (Basılmamış Ders Notları), Erzurum.
• Topcu, Y., Toparlak, M., Macit, M. 2016. Impacts of nutrition and feeding programs on farmers’ management decisions affecting the success of dairy farms with culture breed cattle. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Derg., 4(2): 66-72.
• TÜİK, 2017. Tarımsal ürünler istatistiği, İstatistiklerle Türkiye. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. Ulaşılabilir web adresi: http://www.tuik.gov.tr [Ulaşım: 15 Şubat 2017].