Tarihî Biyografilere Psikolojik Yaklaşımların Uygulanmasında Doğal ve Kültürel Farklılıklar Meselesi

Yıl 2023, , 2035 - 2047, 23.01.2024

Hüseyin Hilmi Aladağ

https://doi.org/10.46868/atdd.2023.580

Öz

Tarihî biyografi çalışmaları, temelde bireylerin yaşamları ve toplumsal etkileşimlerinin kapsamlı bir şekilde birleşimini sunma amacı taşımaktadır. Ancak, bu tür incelemelerde karşılaşılan yaygın bir zorluk, bireylerin yaşamlarını etkileyen doğal ve kültürel faktörlerin eksiksiz bir şekilde anlaşılmasının karmaşıklığıdır. Bu bağlamda, tarihî biyografilere psikolojik yaklaşımların uygulanmasında, özellikle de doğal ve kültürel farklılıkların dikkate alınmasının ne denli önemli olduğu üzerine bir odaklanma gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Doğal farklılıklar, bireylerin genetik, biyolojik ve psikolojik çeşitlilikleriyle ilgilidir ve tarihî figürlerin yaşamlarını ve karar alma süreçlerini şekillendirme potansiyeline sahiptir. Bu çerçevede, tarihçiler ve araştırmacılar, bireylerin doğal yapısının tarihî bağlamda nasıl bir etki meydana getirdiğini anlamak adına psikolojik yaklaşımları uygulama ihtiyacını hissetmektedirler. Kültürel farklılıklar ise, bireylerin yaşadıkları toplumun tarihi, dili, inançları, değerleri ve sosyal normlarına dayanan dinamiklerini ifade eder. Tarihî biyografilere psikolojik bakış açıları getirilirken, kültürel bağlamın da aynı ölçüde önemli olduğu unutulmamalıdır. Bireylerin içsel dünyalarını ve karşılaştıkları kültürel etkileşimleri anlamak, tarihî figürlerin yaşamlarının tam bir portresini ortaya çıkarmak için kritik bir unsurdur. Bu makale, tarihî biyografilere psikolojik yaklaşımların uygulanmasında doğal ve kültürel farklılıkların dikkate alınmasının, geçmişi daha derinlemesine anlama çabalarına önemli bir katkı sağlayabileceği hususunun altını çizmektedir. Bu bağlamda, doğal ve kültürel faktörlerin etkileşimi üzerine bir analiz, tarihî biyografi çalışmalarında daha kapsamlı ve nüanslı bir metodolojinin geliştirilmesine olanak tanıyabilir.

Anahtar Kelimeler

Psikobiyografi, Tarih Metodolojisi, Tarihyazım, Doğal Farklılıklar, Kültürel Farklılıklar

The Problem of Natural and Cultural Differences in Applying Psychological Approaches to Historical Biographies

Öz

Historical biography studies fundamentally aim to provide a comprehensive synthesis of individuals' lives and their societal interactions. However, a prevalent challenge encountered in such examinations is the complexity of fully understanding the natural and cultural factors that impact individuals' lives. In this context, there emerges a necessity to focus on the application of psychological approaches to historical biographies, particularly emphasizing the importance of considering natural and cultural differences. Natural differences relate to individuals' genetic, biological, and psychological diversities, holding the potential to shape the lives and decision-making processes of historical figures. Within this framework, historians and researchers feel the need to apply psychological approaches to comprehend how individuals' natural characteristics have influenced historical contexts. Cultural differences, on the other hand, express the dynamics based on the history, language, beliefs, values, and social norms of the societies individuals inhabit. While incorporating psychological perspectives into historical biographies, it is crucial not to overlook the equal significance of the cultural context. Understanding individuals' inner worlds and the cultural interactions they encounter becomes a critical element in portraying a complete portrait of the lives of historical figures. This article will argue that considering natural and cultural differences in the application of psychological approaches to historical biographies can significantly contribute to a deeper understanding of the past. In this context, an analysis of the interaction between natural and cultural factors may pave the way for the development of a more comprehensive and nuanced methodology in historical biography studies.

Anahtar Kelimeler

Psychobiography, Historical Methodology, Historiography, Natural Differences, Cultural Differences

Kaynakça

• Agorastos, A., Demiralay, C., ve Huber, C. G. (2014). Influence of Religious Aspects and Personal Beliefs on Psychological Behavior: Focus on Anxiety Disorders. Psychology Research and Behavior Management, 7, 93–101.
• Alexander, I. E. (1988). Personality, Psychological Assessment and Psychobiography. Journal Of Personality, 56 (1), 265-294.
• Atari, M. ve Dehghani, M. (2022). Language Analysis in Moral Psychology. The Atlas of Language Analysis in Psychology. Guilford Press. 207-228.
• Ateş, Ö. F. ve Arık, Ş. (2022). Ontolojik ve Epistemolojik Açıdan Biyografi Yazıcılığına Teorik Bir Bakış. Kültür Araştırmaları Dergisi, (14), 318-343.
• Baysal, M. (2022). Positive Psychology and Spirituality: A Review Study. Spiritual Psychology and Counseling, 7 (3), 359-388.
• Carlson, R. (1988). Exemplary Lives: The Use of Psychobiography for Theory Development. Journal Of Personality, 56 (1), 105–138.
• Doherty, G.D. (2008), On Quality in Education. Quality Assurance in Education, 16 (3), 255-265.
• Gergen, Kenneth J. (1998). History and Psychology: Three Weddings and a Future. An Emotional History of the United States, 15-29.
• Greenfield, P. M. (2013). The Changing Psychology of Culture From 1800 through 2000. Psychological Science, 24, 1722–1731.
• Gronn, P. (1993). Psychobiography on The Couch: Character, Biography and The Comparative Study of Leaders. The Journal of Applied Behavioural Science, 29 (3), 343-358.
• Howe, M. (1997). Beyond Psychobiography: Towards More Effective Syntheses of Psychology and Biography. British Journal of Psychology, 88 (2), 235-248.
• Ibrahim, M. (2018). Religion and Well-Being: Differences by Identity and Practice. Psi Chi Journal Of Psychological Research, 23, 72-85.
• Manstead, A.S.R. (2018), The Psychology of Social Class: How Socioeconomic Status Impacts Thought, Feelings, and Behaviour. British J. Soc. Psychol, 57, 267-291.
• Mcadams, D. P. (1988). Biography, Narrative, and Lives: An İntroduction. Journal of Personality, 56 (1), 1-18.
• Moalem, Sharon, (2016). Genler Unutmaz (Çev. Ezgi Başer). NTV Yayınları.
• Muthukrishna, M., Henrich, J., ve Slingerland, E. (2021). Psychology as a Historical Science. Annual Review of Psychology, 72, 717-749.
• Ridley, Matt. (2009). Genler Çeviktir- Doğuştan Gelen Özellikler Mi Çevresel Etkenler Mi?. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Schützenberg, A. A. (2014). Psikosoybilim (Çev. Kağan Kahveci). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Watson, L.C. (1976). Understanding a Life History as a Subjective Document: Hermeneutical and Phenomenological Perspectives. Society for Psychological Anthropology, 4, 95-131.