Practices for the Subject of Düvel-i Muhasama in the World War I

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 13, 297 - 312, 26.12.2017

Ercüment Topuz

Öz

The World War I is such a war that the conflicts not limited to
the front-line and battlefield, and the rear front is as important as the
fields that conflicts occur. Due to the characteristic of the war, Ottoman
Empire tried to coordinate the hinterland, which will finance the front with
material and moral elements, with the help of the extraordinary psychology of
war. The main purpose of that coordination process is to gain “common
prosperity” approach instead of “public salvation” which is a manifestation of
process of peace policy. In paralel with such an aims and objectives, Ottoman
Empire actualized its own political, economic and social initiatives, while
respecting the human sensitivity, to the people of the enemy within its limits
in spite of the extraordinary conditions of the war.

Anahtar Kelimeler

World War I, Ottoman Empire, Non-Muslims

I.Dünya Savaşında Düvel-i Muhasama Tebaasına Yönelik Uygulamalar

Öz

I.Dünya Savaşı, çatışmaların sadece cephe
ve savaş meydanları ile sınırlı olmadığı, en az çatışmanın vuku bulduğu sahalar
kadar cephe gerisinin de önem kazandığı “topyekûn” bir savaş olmuştur. Savaşın
bu niteliğinden dolayı, Devlet-i Ali Osmanî, cepheyi maddi ve manevi unsurlar
ile finanse etme adına cephe gerisini, savaşın olağanüstü psikolojisi ile
tanzim etmeye çalışmıştır. Bu tanzim sürecinin ana gayesi, sükûn süreci
politikalarının bir tezahürü olan “umumi saadet” anlayışı yerine, “umumi
selamet” olmuştur. Devlet-i Ali Osmanî, böyle bir gaye ve hedef paralelinde
kendi sınırları dâhilinde, savaşın paydaşlarına mensup kendinden olmayan
“Düvel-i Muhasama Tebaa”sına yönelik siyasi, iktisadi ve içtimai olarak idari
inisiyatifini savaş ortamının olağanüstü şartlarına rağmen insani
hassasiyetlere riayet ederek gerçekleştirmiştir.

Anahtar Kelimeler

I. Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti, Gayrimüslimler

Kaynakça

• A. ARŞİVLER
• BOA, İ.DUİT 77/36, 16 Cemaziyelevvel 1334.
• BOA, MV. 213/12, 17 Teşrin-i sani 1337.
• BOA, MV. 214/6, 30 Rebiülahir 1337.
• BOA, MV. 249/222, 4 Rebiülahir 1337.
• BOA, MV. 245/87, 1 Zilhicce 1334.
• BOA, MV. 195/32, 13 Muharrem 1333.
• BOA, MV. 195/151, 26 Safer 1333.
• BOA, MV. 195/32, 13 Muharrem 1333.
• BOA, MV. 203/37, 19 Zilkaade 1334.
• B. KİTAPLAR
• CİN, Halil- AKGÜNDÜZ, Ahmet, 1989, Türk Hukuk Tarihi, C.2, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya.
• ÇADIRCI, Musa, 1999, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinde Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Ankara.
• ELDEM, Edhem, 1999, Osmanlı Bankası Tarihi, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.
• ERYILMAZ, Bilal, 1990, Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Teb’anın Yönetimi, Risale Yayınları, İstanbul.
• İNALCIK, Halil, 1995, Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar, TTKY, Ankara.
• ORTAYLI, İlber, 2004, Osmanlı Barışı, Ufuk Kitapları, İstanbul.
• Tabiyet-i Osmaniye Kanunnamesi, 5 Kanun-ı evvel 1279, İBB Atatürk Kitaplığı Osmanlıca Kitaplar Kolleksiyonu, No:O.3261.
• TOPRAK, Zafer, 1982, Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918),Yurt Yayınları, Ankara.
• C. MAKALELER
• AYDIN, M. Akif, 1999, “Osmanlı’da Hukuk”, Osmanlı Devlet Tarihi, C.2, Ed: E. İhsanoğlu, IRCICA, İstanbul, s.375-441.
• FAYDA, Mustafa, 2013, “Zımmi”, DİA, C.44, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.428-434.
• KENANOĞLU, M. Macit, 2013, “Zımmi”, DİA, C.44, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.438-440.
• ORTAYLI İlber, 1994, “Levantenler”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.5, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, s.204-207.
• ÖZEL, Ahmet, 1996, “Gayrimüslim”, DİA, C.13, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.418-427.
• ______, 1997, “Harbi”, DİA, C.16, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.112-114.
• ______, 2006, “Müste’men”, DİA, C.32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İstanbul, s.140-143.