نویسندگان زن در ادبیات کودکان و نوجوانان ایران

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 15, 1 - 26, 25.07.2018

Berna Karagözoğlu

Öz

آثار
ادبي نه تنها در ایران بلکه در جهان قرن‌ها
توسط نویسندگان و شاعران مرد به
وجود آمده اند و صداي زنان آنچنان که باید شنيده شود
نشده است. اما در سال‌هاي
اخير روز به روز ما شاهد رشد حيرت آور زنان نويسنده در ايران بوده ایم. آثار نوشته
شده توسط زنان نويسنده در ایران مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته و با بحث‌های
علمی جایگاه آن‌ها
برجسته شده است. اکنون صدای زنان نویسنده ایرانی همانند صدای نویسندگان مرد در حال
شنیده شدن است.

در
گسترة  آثار ادبی، ادبیات کودک و نوجوان
جایگاه چشم‌گیری
دارد و در این زمینه هم زنان نویسنده با آثار زیادی که به وجود آورده اند در حال
درخشیدن هستند. اینطور کودکان نه تنها آثار مردان نویسنده را می‌خوانند
بلکه آثار زنان نویسنده را نیز می‌خوانند
و مثل لذتی که از داستان و قصه‌های
مادر می‌برندند،
از آثاری را که با احساس زنانه به وجود آمده اند بهره‌مند
می‌شوند.

در
این مقاله کوشش بر آن شده است اسامی تعدادی از زنان نویسنده کودکان و نوجوانان را
که در مورد زندگی‌نامه
آن‌ها اطلاعی در دست است با
آثار شان معرفی کنیم. زنان نویسندة  ایرانی
که تعداد آن‌ها
رو به گسترش است و در مقالة  ما گنجانده
نشده است می‌تواند
یک پژوهش جدا گانه را به خود اختصاص دهد. از این نگاه برای پژوهشگرانی که در
زمینة  ادبیات کودکان و نوجوانان علاقه
دارند، این پژوهش می تواند به عنوان نخستین کار در کشور ما می‌تواند
مفید واقع گردد 

Anahtar Kelimeler

ادبیات کودکان و نوجوانان ایران، نویسندگان زن ادبیات کودکان و نوجوانان ایران، نویسندگان زنان ایران.

Женщины-Авторы в Иранской Детской и Юношеской Литературе

Öz

На
протяжении многих веков не только в иранской, но и в мировой литературе художественные произведения были
плодом трудов преимущественно мужчин.
Голос же женщин-авторов не получал должного отклика. Однако, в последние годы с
удивлением можно наблюдать, что число иранских писательниц и поэтесс
неукоснительно растет. За их творчеством с любовью следят, произведения
обсуждают на научном уровне, тем самым закрепляя за авторами определенный
литературный статус. Отныне голос женщин-авторов в Иране слышен так же
отчетливо, как и голос мужчин.Большую часть художественных
произведений составляет детская и юношеская литература. В этой области также
существуют немало блестящих примеров женского литературного труда. Так, дети
увлеченно читают не только мужчин-авторов, но и женщин, получая от этого схожее
с рассказом матерей сказок и историй удовольствие. Произведения, написанные через призму женских чувств и
мышления, возможно, кажутся им настолько близким, как и общение с собственной
матерью.   Данное исследование
посвящено произведениям иранских женщин-авторов в области детской и юношеской
литературы, их жизни и творчеству. В нашей статье преимущество отдается наиболее известным
своими произведениями в Иране авторам, о которых удалось приобрести более
подробные сведения. Число таких авторов постоянно растет, что позволяет те
имена, которые не были охвачены в данной работе, стать предметом исследования дальнейших статей. Следовательно, для исследователей,
которые заняты детской и юношеской литературой, эта первая в нашей стране
статья на данную тему может оказаться полезной.           

Anahtar Kelimeler

иранская детская и юношеская литература, женщины-авторы, иранская литература, фарси

İran Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Kadın Yazarlar

Öz

Edebî
eserler sadece İran’da değil tüm dünyada da asırlardır daha çok erkek yazar ve
şairler tarafından üretilmiştir. Kadın yazar ve şairlerin sesi hak ettikleri
şekilde duyulamamıştır. Ancak son yıllarda şaşkınlıkla görülmektedir ki İranlı
kadın yazar ve şairlerin sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Kadınların kaleme
aldıkları eserler, İran’da sevilerek takip edilmiş ve üzerinde ilmî tartışmalar
yapılarak onların edebî statüsü belirginleşmiştir. Artık İran’da kadın
yazarların sesleri de erkek yazarlar kadar duyulabilmektedir.Edebî eserlerin dağılımında
çocuk ve gençlik edebiyatı büyük çoğunluğu oluşturan gruptur. Bu alanda da
kadın yazarlar ürettikleri çok sayıda eserleri ile parlamaktadırlar. Böylece
çocuklar sadece erkek yazarların değil kadın yazarların kitaplarını da tıpkı
annelerinin masal ve hikâye anlatımlarından aldıkları hazla okumaktadırlar.
Kadının duygu ve düşüncesi ile yoğrulmuş eserler onlara belki de öz anneleri
ile kurdukları iletişim kadar yakın gelebilmektedir. Çalışmamızda hakkında bilgiye
ulaştığımız çocuk ve gençlik edebiyatı alanında eserler veren İranlı kadın
yazarlar, onların hayatları ve eserleri tanıtılmaya çalışılmıştır.  Makalemizde İran’da daha çok tanınan,
eserleri ile ön plana çıkan ve hakkında detaylı bilgilere ulaşılabilen yazarlara
öncelik verilmiştir. Sayıları son zamanlarda artmış, makalemizde ismine yer
verilemeyen İranlı diğer kadın yazarlar ise başka bir araştırma konusu
olabilir. Bu sebeple çocuk ve gençlik edebiyatına ilgi duyan araştırmacılara,
makalemizin ülkemizde bu alanda yazılmış ilk çalışma olması bakımından faydalı
olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İran çocuk ve gençlik edebiyatı, kadın yazarlar, İran edebiyatı, Farsça

Women Wrıters of Chıldren and Youth Lıterature ın Iran

Öz

Literary works mainly were produced by male writers
and poets for centuries, not only in Iran but also all over the world.  The voice of women writers and poets was not
heard as they deserved. However, it is seen with surprise that that the number
of Iranian female writers and poets has been increasing in the recent years.
The works of the women writers are well-liked and followed up in Iran and
scientific debates took place about them and their literary status became moreclearer.
Now, in Iran, the voices of female authors can be heard as much as male
writers.Children and youth literature constitutes the majority of literary work
and female writers are shining with their numerous works in this field.  Children read books not only by male authors
but also by female authors and take pleasure of the works blended with woman's
emotions and thoughts, just as they enjoy fairy tales and stories of their
mothers.

In our study, we aimed to introduce Iranian women
writers in the field of children and youth literature, provide information
about their lives and works and make them recognized by the Turkish readers. We
have given priority to the writers who are well-known in Iran with their
outstanding works and who we can find detailed information. The number of
Iranian female authors have recently increased and the ones whose names are not
mentioned in our study may be topic of another research. We believe that our
study is the first study written in this field and it can be beneficial to the
researchers who are interested in child and youth literature.

Anahtar Kelimeler

Iranian child and youth literature, women writers, Iranian literature, Persian

Kaynakça

• ABDİ, Z., (1394). “Goftgo Ba Erfannazar Ahari. Zendegi Konim; Honar In Ast. Kanoon Parvaresh Fekri Koodakan. Dastresi Dar 26 Dey 1396. Bargerefte Az tarnomaye: kanoonnews.ir.
• ABEDİNİ, H., (1386), “Farhange Dastan Nevisane Iran”. Tehran: Nashr Chashme, Chape Avval. Farrokhzad, Poran. 1386. Karnomaye Zanan Karaye Iran Az Aghaz Ta Emrouz. Tehran Nashr Ghatre Chap Avval s. 249.
• AGHASHEYKH, M.M.- NOURİ N., Saeid, S. M., (1378). Nakhostin Dastan Nevis Zan Irani. Mahnameye Farhangi SiyasiEjtemaei Adabi Ferdosi. AHADİAN, P., (1396). Didar Ve Goftegoo Ba Faride Farjam, Majelleye Farhangi Ve Honariye Bokhara. Dastresi Dar 1 Farvardin 1397. Bargerefete Az: http://bukharamag.com/1396.01.17557.html. ALAVİ, M., (1392). Aazar Zahra Dorri Tanz Nevis Esfahani, Rouznameye Iran, Sal Nouzdahom Sh. 5531 Assadat.
• ALİPOUR, P., (1391). Damghe Soukhte Mikharim. Tehran: Nashre Monadi Tarbiyat.
• ALİPOUR, P., (1396). Entesharate Soureye Mehr Dastresi Dar 3 Farvardin 1396. Bar Gerefte Az tarnomaye: https://www.sooremehr.ir/fa/author/128.
• DOLATABADİ, P., (1396). Moassesseye Pejoheshiye Tarikhe Edebiyate Koodakan,. Dastrese-yi dar 3 Farvardin 1396 Bargerefte ez Tarnomaye: https://koodaki.org/parvin-dolatabadi.
• EHTESHAM, N., Mosahebe Ba khanome Parvin Alipour. Navisandeye Koodak va Nojavan. Nashreyeye İnternetiye Javan. Bargerefte Az: https://www.nojavanha.com/category/?p=4260.
• FARROKHZAD, P., (1381). Karnomaye Zanan Iran Az Dirouz Ta emrouz. Nashre Ghatre. Khabargozari Kar İran, 12 ordibehesht 1392. Minoo Amirghasemi Dabir Elmi Chaharomin Jashnvare Ketab Sal Tabriz Shod.Dastresi Dar 19 Farvardin 1397. Bargerefte Az Tarmay: www.ilnanews.com.
• HADAVİ, M., (1385). Parvin Dolatabadi. Tazkere Shoaraye Ostane Esfahan, Bayat. Reza Gorouhe Zaban ve Edebiyate Farsi. KOTOBİ S., (1397). Tarnomaye Shakhsi Sorour Kotobi. Dastresi Dar 23 Farvardin 1397. Bargerefte Az Tarnomaye: http://www.sorourkotobi.com/about. MONNESAN F., Khaeghi Abbas Va… (1393). Binesh Asatiri Dar Asare Moniroo Ravanipoor. Faslname Erfni Va Osoure Shenakhti Sh 37.
• NABİPOUR, S., (1392). Gape Hafte: Atousa Salehi, Navisande ve Motarjeme Asare Koodekan Rouzname-yi İran, Dastrasi Dar: 28 Shahrivar 1392. Sh. 5465, Ketabak. NATANZİ, A., (1385). Shabekeye İran Zanan Dastresi Dar 12 Bahman 1396. Bargerefte Az Tarnomaye: http://www.iranzanan.ir/cultural/cat_36/000578.php. NEJAD, A., (1386). Shaban dastresi dar 1 Esfand. Bar gerefte ez tarnamaye: http://www.afsanehshabannejad.com/index.php/fa/afsanehman/activities.
• SADEGHİ, A.,- D, A., (1370). Tazehaye Nashr. Faslname Farhangestan Zaban ve Adabe Farsi, Nameye Farhangestan 16, S4, Sh. 4, Zemestan 77 s. 169-170. SARVESTANİ K., M., (1391). Shakhsiyat Pardazi Zanan Va Mardan Dar Dastanhaye Moniroo Ravanipour. Majalle Adabi Hichestan. Dastresi dar 23 Esfand 1396. Bargerefte Az Tarnomaye: http://nasour.net/1391.02.20/738.html.
• SHAFAEİ, A., (1389). Setayesh Malikhoulyaye Eshghe Madarane. Mahname Ketabe Mah Koudak Ve Nojavan, Sh 159, s. 53-54. Moassese Pjoheshiye Adabiyate Koodakan. Ghodsi Ghazinour. Dastresi Dar 24 Mordad 1396. Bargerefte Az Tarnomaye: iranak.org.
• ZAHEDİMOTLAGH, E., (1385) Nasle Barout. Tehran: Nashre Sarir. Jameye Majazi madarane Irani. 6 Esfman 1396. Fariba Kalhor. Dastresi ar 1 Farvardin 1397. Bargerefte az Tarnomaye: https://manmamanam.com/post/871.
• Bashga Kbargozari Javan. 27 Tir 1394. Noura Haghparast. Barkhi Navisandegan Emrouz Dar Tariki Minavisand. Dastresi, Dar 15 Ordibehesht, 1397. Bargerefte Az Tarnomaye: https://www.yjc.ir/fa/news/5265482. Khabrgozari Ketabe Iran, (22 Bahman 1395). Ravayatha Az Roshd Janin Dar Majmooe Niniha. Dastresei Dar 23 Bahman 1396. Bargerefte Az Tarnomaye: https://www.isna.ir/news/95112215107
• Khabargozari Mehr. (11 Dey 1391). Frouzande Khodajoo Negareshe Roman Man Ajibo Gharib Ra Tamam Kard. Dastresi Dare 23 Bahman 1396. Bar Gerefte Az Tarnomaye: https://www.mehrnews.com/news/1780229. Khabargozari Ketabe Iran, (1 Mordad 1396). Shokoh Ghasemniya Baraye Nojavanan Az Pesaraki Maloul Migouyad. Dastresi Dar 25 Dey 1396. Bar gerefte Az Tarnomaye: http://www.ibna.ir/fa/doc/book/250201/ Biografiha. Zendeginame Shokouh Ghasemnia. Dastresi Dar 25 Farvardin 1397. Bar gerefte Az Tarnomaye: http://biographyha.com/13000/biography-and-photo-shokouh-qasemnia.html Khabrgozari Ketabe Iran, (4 Mehre 1391). Gita Gorgani: Dastanhaye Tarsnak Mitavanand Amouzande Bashand. Dastresi Dar 27 Khordad 1397. Bargerefte Az Tarnomaye: http://www.ibna.ir/fa/doc/tolidi/148715. Khabargozari Fars, (12 Shahrivar 1394). Daste Pore Sapide Khalili Az Asare Talif Va Tarjome / Zendegi Ostad SİNA Abo Ali Neveshte Shod. Dastresi Dar 22 Dey 1396 Bargerefte Az Tarnomaye: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13941012000452.
• Koodak24. Zendeginame Mehri Mhouti. Dastresi dar 14 Ordbehesht 1397. Bargerefte Az Tarnomaye: http://koodak24.ir/directories/details/949. Ketabak. Shadi Bayzaei. Dastresi dar 7 Farvardin 1397. Bargerefte Az Tarnomaye: Ketabak.org.
• Paygahe Khabari Shirin Tanz. Biyografi Zahra Dari. Dastrese-yi Dar 17 Bahman 1392. Bargerefte ez Tarnomaye: http://shirintanz.ir/زهرا-دُری/.
• Rouzname Ettelaat, (18 Azar 1392). Rounamayi Az Adabestan Dar Shahre Ketab. Dastresi Dar 25 Dey 1396. Bar Gerefte Az Tarnomaye: http://www.ettelaat.com/etiran/?p=32406.