II. Meşrutiyet’ten Birinci Dünya Savaşı Başlangıcına Devrin Siyasi Olaylarına Genel Bir Bakış

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 1090 - 1116, 25.06.2020

Mustafa Fırat Gül

Öz

19. ve 20. yüzyıllar sadece Türkiye açısından değil aynı zamanda başta Avrupa olmak üzere dünyanın pek çok ülkesi için de hızlı, hareketli, karışık ve şaşırtıcı geçmiştir. Osmanlı Devleti’nin son bir buçuk asrı hep savaşlarla geçmiştir ve bu savaşların tamamına yakınını da kaybetmiştir. 19. yüzyılda dünyanın farklı yerlerindeki gelişmelerin de etkisiyle Osmanlı Devleti’nde mutlak monarşinin tesirini kaybetmesi ve meşrutiyetin tesis edilmesi için siyasi hareketler başlamıştır. Mutlak monarşinin son bulması için Jönt Türklerin başlattığı hareket İttihat ve Terakki ile demokrasi yolunda önemli bir aşama olarak neticelenmiştir. 1908’de yeniden yürürlüğe giren II. Meşrutiyet sonrasında muktedir olan İttihat ve Terakki’nin demokrasinin gereğini yerine getirdikleri söylenemez. Hayal ile ideal birbirine karışmış ve kısa sürede yıkıcı savaşlara girilmiştir. Kaybettiğinin daha fazlasını almak hırsıyla girilen 1. Dünya Savaşı Osmanlının sonu olmuştur. Yakın dönem Türk tarihinin çok önemli bir aşaması olan II. Meşrutiyet ve hemen sonrasına odaklanan çalışma yeni bir şey söyleme iddiasında değildir. Cihan Harbinin başlangıcına kadar olan süreyi yorumlamaktan ibarettir.

Anahtar Kelimeler

ıı. Meşrutiyet, II. Abdülhamid, İttihat ve Terakki Partisi

Обзор политических событий перехода к Первой мировой войне, начиная с мешрутийета (конституционализм)

Öz

19-й и 20-й века с точки зрения не только Турции, но и многих стран, включая Европу, были подвижны, сложны и удивительны в истории. Последние полтора столетия Османское государство всегда проходило через войны и почти во всех потерпело поражение . В XIX веке под влиянием событий, происходивших в разных частях света, начались политические движения, направленные на то, чтобы утратить влияние абсолютной монархии и провозгласить Конституцию. Движение, начатое младотурками за конец абсолютной монархии, привело к важному шагу к демократии с объединением и прогрессом. II, который вновь вступил в силу в 1908 году. Нельзя сказать, что Комитет Союза и прогресса, ставший властью после конституционной монархии, выполнил требование демократии. Мечта и идеал смешались и за короткое время вступили в разрушительные войны. Первая Мировая война, которая была предпринята с целью получить больше того, что вы потеряли, была концом Османской империи. Очень важный этап турецкой истории в последнее время, работа, которая фокусируется на втором Конституционализме и его непосредственном посте, не претендуя на новшества. Она заключается в интерпретации времени до начала Первой мировой войны.

An Overview of The Political Events of The Period from II. Meşrutiyet (Second Constitutionalism) to The Beginning of World War I

Öz

19th and 20th centuries, elapsed rapidly, vigorously (movingly), complexly and surprisingly in terms of not only Turkey but also for many countries in the world including Europe The last one and a half centuries (150 years) of the Ottoman State have always passed through wars and Ottoman State lost almost all of these wars. In the 19th century, also with the influence of developments in different parts of the world, political movements began in order to lose effect of the absolute monarchy and to proclaim (establish) the constitutionalism. The movement initiated by the Young Turks to end the absolute monarchy resulted in an important step towards democracy with Union and Progress. It cannot be said that the Committee of Union and Progress, which became a power (come into power) after II. Meşrutiyet (the Second Constitutional Monarchy/Constitutionalism) that entered into force again in 1908, fulfilled the requirement of democracy. Dream and ideal mingled and destructive wars were entered (gone) into in a short time. The First World War (World War I), which was taken (entered) with the ambition of getting more of what was lost, was the end of the Ottoman Empire. The work that focuses on the II. Meşrutiyet (The Second Constitutionalism) which has been a very important stage of Turkish history in the recent period, and its immediate post (after), tried to understand that period. It consists in interpreting the time until the beginning of World War I.

Kaynakça

• AÇIKGENÇ, A. “Said Nursi”, TDİA, C. 35, İstanbul (2008):565-572
• AKYILDIZ, A. “Tanzimat”, TDİA, C.40, (2001):1-10
• AKÇURA, Y. Üç Tarz-ı Siyaset, TTK, 1976
• AKŞİN, S. Türkiye’nin Yakın Tarihi, TDİA, C.43, 2013, s.39.
• AKŞİN, S. 100 Soruda Jöntürkler ve İttihat ve Terakki, Gerçek Yayınevi, 1980
• AKŞİN, Sina, “1. Meşrutiyet Meclis-i Mebusanı”, Ankara Üniv. SBF Dergisi, C.25, S.1. (1970):19-20.
• ALKAN, N. “Emanuel Karasu ve II. Abdülhamid”, Atatürk Üniv. Sos. Bil. Ens. Dergisi, C.11, S.1. (2008):179-195
• ARMAĞAN, S. “Türkiye’de Parlamento Seçimleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.33, S.3-4, (1967):45-100
• BARDAKÇI, M. İttihatçının Sandığı, İş Bankası Yay. 2014
• BAYAR, C. Ben de Yazdım 2 (Millî Mücadeleye Gidiş), Sabak Kitapları, 1997
• BAYUR, Y.H. II. Balkan Savaşı, C.II, Cumhuriyet Gazetesi Yay, 1999
• BEYDİLLİ, K. “Yeni Osmanlılar”, TDİA, C.43, (2013):430-433
• BİRECİKLİ, İ. B. “Yüzüncü Yılında II. Meşrutiyetin İlanı Üzerine Bir Deneme”, Gazi Akademik Bakış, C.2, S.3. (2008):211-226
• BUZPINAR, Ş.T. “Suriye, Tarih, Osmanlı Dönemi”, TDİA, C. 37, İstanbul, (2009):559-565
• BUZPINAR, Ş.T. “Şam, Osmanlı Dönemi”, TDİA, C. 38, İstanbul, (2010):320-325
• ÇAVDAR, A. İttihat ve Terakki, İletişim Yayınları, 1991
• DEMİRBAŞ, O. “Türkiye’de Cumhuriyet Fikrinin Oluşumu”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, S.8, (2005):31-60
• DUMONT, P. ve GEORGEON. F. Bir İmparatorluğun Ölümü 1908-1923, Çev: Server Tanilli, Cumhuriyet Gazetesi Yay. 1997
• DURAN, Ö. II. Meşrutiyet’e Tepkiler, Atatürk Üniv. Y. Yüksek L. Tezi. Erzurum, 2008
• GÖÇMEN, M. “Okyar, Ali Fethi”, TDİA, C.33, İstanbul, (2007):342-343
• GÜL, Mustafa Fırat, “Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın İskan Faaliyetleri: Lâle Devrinin Şanslı Şehri Nevşehir”, Tarihin Peşinde, S.10, (2013):237-254
• HANİOĞLU, M. Ş. “Meşrutiyet”, TDİA, C.29, İstanbul, (2004):388-393
• HANİOĞLU, M. Ş. “Genesis of The Young Turk Revoluation of 1908”, The Journal of Ottoman Studies III, İstanbul, 1982.
• HANİOĞLU, M. Ş. “Jön Türkler”, TDİA, C.23, İstanbul, (2001):584-587
• HANİOĞLU, M. Ş. “Şura-yı Ümmet”, TDİA, C. 39, İstanbul, (2010):240-242
• HANİOĞLU, M. Ş. “Talat Paşa”, TDİA, C. 39, İstanbul, (2010):502-503
• HANİOĞLU, M.Ş. “Türkçülük”, TDİA, C. 41, İstanbul, (2012):551-554
• HANİOĞLU, M.Ş. “Teşkilat-ı Mahsusa”, TDİA, c. 40, İstanbul, (2011):568-569
• HUYUGÜZEL, Ö. F. “Tanin”, TDİA, C.39, İstanbul, (2010):565-567
• İLERİ, İ. “Batı Gözüyle Meşrutiyet Kutlamaları ve Genel Af”, OTAM, S.17, (2005):
• İNAL, İ. M. K. Son Sadrazamlar, Dergâh Yay. C.1. 1982
• KARAL, E. Z. Büyük Osmanlı Tarihi, C.IV,
• KARACAKAYA, R. “Meclis-i Mebusan Seçimleri ve Ermeniler 1908-1914”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, S.3, (2003):127-142
• KARPAT, K. ve ROBERT W. Z. “I. Meşrutiyet Dönemi ve II. Abdülhamid’in Saltanatı”, Türkler Ansiklopedisi, Ed. H. Celal Güzel, C.12. 2002
• KERMAN, Z. “Samipaşazade Sezai”, TDİA, C. 36, İstanbul, (2009):77-78
• KODAMAN, B. “II. Meşrutiyet Dönemi (1908-1914)”, Türkler Ans. C.13, (2002):165-192
• KOMİSYON, II. Meşrutiyet’in İlk Yılı 23 Temmuz 1908-23 Temmuz 1909, YKY, 2008
• KURAN, A.B. Osmanlı İnkılap Hareketleri ve Millî Mücadele, İş Bankası Yay. 2012
• KÜÇÜK, C. “Bâbıâli Baskını”, TDİA, C.4, (1991): 389-390
• KÜÇÜK, C. “Balkan Savaşları”, TDİA, C.5, (1992): 23-25
• LUTSKİY, B. Arap Ülkelerinin Yakın Tarihi (16. Yüzyıldan 20. Yüzyıla), Çev. Turan Keskin, Yordam Kitap, 2011
• MARDİN, Ş. Jöntürkler’in Siyasi Fikirleri, 2008
• METE, Ş. “Trablusgarp Savaşı ve İtalya’nın Akdeniz’deki Faaliyetleri”, Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, C.3, S.8, (1998):261-292
• ORTAYLI, İ. İmpartorluğun En Uzun Yüzyılı, Hil Yay. 1987
• ÖZCAN, A. “Milliyetçilik”, TDİA, C.30, İstanbul, (2005): 84-87
• ÖZCAN, A. “Otuzbir Mart Vakası”, TDİA, C.34, İstanbul, (2007):9-11
• TBMM Albüm/Cilt1
• TOPRAK, S. V. “İlk Osmanlı Seçimleri ve Parlamentosu”, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 26. Sayı, (2013/1):171-192
• TUNAYA, T. Z. Hürriyetin İlanı, Cumhuriyet Gazetesi Yay. 1998
• UÇMAN, A. “Ali Suavi”, TDİA, C.2, İstanbul, (1989):445-448
• UÇMAN, A. “Rıza Tevfik Bölükbaşı”, TDİA, C. 35, İstanbul (2008):68-70
• UÇMAN, A. “Tevfik Fikret”, TDİA, C. 41, İstanbul, (2012):9-13
• UZUNÇARŞILI, İ. H. “1908 Yılında İkinci Meşrutiyetin Ne Suretle İlan Edildiğine Dair Vesikalar”, Belleten, C.XX, (1956):103-174
• YILMAZ, V. “1. Dünya Harbi ve 2 Ağustos 1914 Tarihli Türk-Almak İttifakı Antlaşması”, Atatürk Yolu Dergisi, C..3, S.9. Ankara, (1992).170-183
• İnternet kaynakları http://sinanculuk.blogspot.com/2015/02/sultan-ikinci-abdulhamidin-hal-fetvasi http://www.ttk.gov.tr/tarihveegitim/balkan-harbi/ (17.10.2018/16:43)