II. Meşrutiyet Dönemi Yabancı Mekteplerinden Zükura(Erkeklere) Mahsus İngiliz Mektebi(Tedrisat Programı, Talimatı Dahiliyesi, Değerlendirilmesi)

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 4, 2197 - 2223, 30.12.2020

İbrahim Türk

Öz

Bu çalışmada, II.Meşrutiyet dönemi mekteplerinden Zükura(erkeklere) Mahsus İngiliz Mektebi tedrisat programı, talimatı dahiliyesi aktarılıp analiz edilmektedir. Buna göre; Osmanlı Devleti topraklarında yabancı devletlerin açmış olduğu okulların sayısı 19. Yüzyılın sonları ve 20. Yüzyılın başlarında artış göstermiştir ve açılan bu okullardan birisi de 1905’de İstanbul’da kurulmuş Zükura(erkeklere) Mahsus İngiliz Mektebi’dir. Okulun idare heyetini başta İngiltere büyükelçisi ve konsolosu olmak üzere İngiliz vatandaşları oluşturmaktadır. Tedris heyeti de çoğunlukla İngiliz öğretmenlerden oluşmaktadır. Okul, İstanbul’da ikamet eden İngiliz çocuklarıyla çeşitli millet çocuklarına İngiliz terbiyesi vermeyi amaçlamaktadır. İlgili okul, öğrencilerini bir yandan lise sınıflarına ve ortaokul ve meslek okullarına hazırlayan, öbür yandan da genel bilgi veren bir eğitim kurumudur. Okul öğrencide azim ve metanet, özgür irade, mesuliyet hissi, özgüven, itaat fikri, dürüstlük, insaf ve doğrulukla muamele, temizlik ve beden sağlığı edinme gibi hasletleri kazandırmayı gaye edinmiştir. Bu doğrultuda tedrici olarak çeşitli disiplinlere dair bilgiler verilmektedir. Okuldaki müfredatın temel amacının İngiliz dilini ve kültürünü sevdirmek olduğu da anlaşılmaktadır. Bütün bu yönleriyle ilgili okulun eğitim açısından yararlı, ancak siyasi açıdan zararlı olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

II. Meşrutiyet, Zükura(erkeklere) Mahsus İngiliz Mektebi, Tedrisat programı, Talimatı dâhiliye

Kaynakça

• ARIBAŞ, S., SUSAM, E. ve ZELYURT, H. “Türkiye’de Misyoner Okulları”, Prof. Dr. Yahya Akyüz’e Armağan Türk Eğitim Araştırmaları-Eğitim Kültür Yazıları, Editörler Prof. Dr. Cemil Öztürk-Dr. İlhami Fındıkçı,Pegem Akademi, Ankara 2011, 233-241.
• ATLI, C. İstanbul’da İki İngiliz Okulu İngiliz Kız Ortaokulu İngiliz Erkek Lisesi, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2015.
• BÜYÜKKARCI, S. “Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Azınlık ve Yabancı Okullar”, Prof. Dr. Yahya Akyüz’e Armağan Türk Eğitim Tarihi Araştırmaları-Eğitim ve Kültür Yazıları, Editörler Prof. Dr. Cemil Öztürk-Dr. İlhami Fındıkçı, Pegem Akademi, Ankara 2011, 511-528.
• CEVİZLİLER, E. “XIX. Yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti’ndeki İngiliz Okulları Üzerine Bir İnceleme”, Tarihin Peşinde Uluslarası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Konya 2014, 12, 119-155.
• ERTUĞRUL, H. Kültürümüzü Etkileyen Okullar, Nesil Yayınları, İstanbul 2002.
• MAHMUD CEVAD. Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihçe-i Teşkilat ve İcraatı, Matbaa-i Amire, İstanbul 1338.
• MUTLU, Ş. Osmanlı Devleti’nde Misyoner Okulları, Gökkubbe Yayınevi, İstanbul 2005.
• HAYDAROĞLU, İ. P. Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1990.
• SEZER, A. Atatürk Döneminde Yabancı Okullar(1923-1938), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1999.
• VAHAPOĞU, M. H. Osmanlı’dan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü, Ankara 1990.
• ZÜKURA MAHSUS İNGİLİZ MEKTEBİ, Dersaadet, 1330-1331.