Aybek/Oybek ve Kutlu Kan Romanı

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 4, 2430 - 2449, 30.12.2020

Emek Üşenmez

Öz

     Türkistan’ın Çarlık Rusya tarafından işgal edilmesinden sonra Komünist Sovyet idaresi, Türk ve Müslüman Türkistan halkını kendi siyasî, dinî ve etnik yapısını benimsetme ve kabule zorlamaya başlamıştır. Birinci Dünya Savaşı ve devamındaki yıllarda artan baskıya karşı Türkistan aydınları, yazarları edebî eserler ve fikriyat yolunu kullanmışlardır. II. Dünya Savaşı, Özbek edebiyatında önemli bir yere sahiptir. II. Dünya Savaşı yıllarında Sovyetlere bağlı olan Özbekistan savaşa bizzat katılmış ve cepheye asker göndermiştir. Bugün her Özbek ailenin evinin duvarında Savaşta hayatını kaybetmiş birinin fotoğrafı asılıdır. Savaşın getirdiği acı, gözyaşı ve sefaletin Özbek edebiyatına yansımasını o devrin şair ve yazarlarının eserlerinde görmek mümkündür. Bu şair ve yazarlardan biri de Aybek’tir. Sovyet Şura Devri yazarlarından Aybek/Oybek (1905-1968) Özbek dil ve edebiyatında köşe taşlarından birisidir. Başlangıçta güçlü lirizmi ile şiir sahasında adından söz ettiren Aybek, sonraki dönemlerde nesir alanındaki çalışmaları ile döneme damgasını vurmuştur. Onun şiirlerinde devrin mühim olayları ve vakalarından izler bulmak mümkündür. Bu yazıda bizzat savaşa katılmış ve cepheye gitmiş yazar Aybek ve onun Savaşa edebî açıdan bakışını yansıtan Kutlu Kan romanı üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aybek/Oybek, Kutlu Kan Romanı, II. Dünya Savaşı, Modern Özbek Edebiyatı

Aybek/Oybek and his Novel of Qutlug Qon (Holy Blood)

Öz

     Aybek/Oybek who was the period of Soviet writers (1905-1968) is the cornerstone of the Uzbek Language and Literature. The author contributed the rising of Uzbek language and literature. When you read his poems and novels you can absolutely find the conditions and occasions of his century.After 1917 October Revolution, Soviet Russia was established by Lenin and the colonization politics of Turkestan went on very hard. The Second and First World War times have a special and significant place of the modern Uzbek Literature. When the Second World War started, Uzbekistan joined the war and sent his military forces to the front line of the war area. Today you might see the hanged up martyrize person’s picture on the walls of each Uzbek family. The grief of the war, tears, smell of the blood and poetry can be found easily in all the writers’ and poets’ verses and lines. He joined the war, fought against the enemies and he interpreted the battle in all circumstances. In addition, he reflected the war on his works. The author between the two wars reveals the public’s determination to fight against the war and oppression.In this study, the struggle of the Uzbek people in the 1910s against the first world war, poverty and ignorance was discussed through the novel of Qutlug Qon by eminent Uzbek writer Aybek. Bear in mind that in the years when the novel was written, Aybek was on the front of the Second World War.

Anahtar Kelimeler

Aybek/Oybek, The Novel of Qutlug Qon (Holy Blood), The Second World War

Kaynakça

• SOBIROV, O. Oybek Ijodida Fo’lklo’r, GAFUR GULOM NOMIDAGI ADABIYOT VA SAN’AT NASHRIYOTI, Tashkent, 1975.