Roma Döneminde Alanya’nın Genel Görünümü

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 4, 1884 - 1921, 30.12.2021

Murat Turgut

Öz

Anadolu’nun güney kıyılarında bulunan Alanya Paleolitik Dönemden itibaren insanlar tarafından iskan edilmiştir. Neolitik, Kalkolitik ve Tunç Çağlarına ait yerleşim izleri yok denebilecek kadar azdır. Hitit belgelerinden öğrenildiği üzere Alanya, Hitit döneminde Aşağı Ülke / Tarhuntašša toprakları içerisindedir. Bu bölge Demir Çağında önce Lydia, sonra da Perslerin hakimiyetindedir.Alanya, İskender’in ölümünden sonra onun komutanları arasındaki mücadelelerin yaşandığı bir bölge olmuştur. Korsanlar, bölgedeki savaş ortamından yararlanarak güçlenmişlerdir. Pompeius’ın korsanları Coracesium limanında yenmesiyle birlikte Alanya’da Roma hakimiyeti başlamıştır.Alanya Roma Dönemi’nde Cilicia’yla Pamphylia’nın sınırı olmuştur. Roma hakimiyetinde Alanya çevresinde Syedra, Laertes ve Coracesium kentleri ön plana çıkmışlardır. Roma İmparatorları, bölge hakimiyetinin başlangıcından itibaren bayındırlık faaliyetleri yapmışlardır. Bundan dolayı bazı imparatorların bölgede imparatorluk kültleri oluşturulmuştur. Syedra kenti, Septimus Severus’la Pescennius Niger arasındaki mücadelede Septimus Severus’un tarafını tutmuştur. Bundan dolayı İmparator tarafından onurlandırılmıştır. Bu çalışmada yazılı ve arkeolojik belgelere göre Alanya ve yakın çevresinin Roma dönemindeki siyasi, sosyal ve dini durumu incelenmesinin yanı sıra Hitit dönemindeki yerleşimler hakkında lokalizasyon önerileri yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Alanya, Coracesium, Coracesion, Syedra, Šaranduwa, Tarhuntašša

General View of Alanya in the Roman Period

Öz

Alanya, take place southern coast of Anatolia, has been settled by people since Paleolithic Age. There are scarcely any traces of settlement belong to Neolithic, Chalcolithic and Bronze Ages. According to learned from the Hittite documents, Alanya was within the lands of the Lower Country & Tarhuntašša during the Hittite Period. The region was dominated by Lydians and then by Persians in the Iron age. Alanya was battlefield in struggle between Alexander’s commanders. The pirates exploited from this war environmet for get strong. The Roman dominated began at Alanya after Pompeius’s victory against to pirates at Coracesium port.Alanya was the border of Cilicia and Pamphylia during the Roman Period. Syedra, Laertes and Coracesium came into prominence in the Roman dominate. Roman emperors prosperoused to Coracesium and it’s vicinity starting from Roman dominate in region. The imperial cults was create for some empires because of this prosperous activities. Syedra took stand with Septimus Severus for his struggle against to Pescennius Niger. They honoured by emperor thanks to this attitude. The localization suggestions were made relation with Hittite settlements besides to examination of political, socaial and religious situation of Alanya and it’s near vicinity according to archaeological and writing sources in this article. 

Anahtar Kelimeler

Alanya, Coracesium, Coracesion, Syedra, Šaranduwa, Tarhuntašša

Kaynakça

• Herodotos, Tarih, Çeviren: Müntekim Ökmen, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Plutarch Pompey, Plutarch's Lives. with an English Translation by. Bernadotte Perrin. Cambridge, MA. Harvard University Press. London. William Heinemann Ltd. 1917.
• Plutarch, Marcus Antonius, Yunancadan Çeviren: Dr. Mehmet Özaktürk, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1992.
• Scylacis Caryendensis, Geographica Antiqua, Jordanum Luchtmans, 1700.
• Titus Livius, The History of Rome, English Translation by. Rev. Canon Roberts. New York, New York. E. P. Dutton and Co. 1912.
• Strabon Strabon, Geographika, Çeviren: Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2009.
• ARSLAN, M., “Ünik ve Nadir Roma Şehir Sikkeleri”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 2001 Yıllığı, Ankara 2002, s. 183 - 223.
• ARSLAN, M., “İ.Ö. 188 Yılından, İ.Ö. 67 Yılına Kadar Lykia, Pamphylia ve Kilikia Trakheia Sahillerindeki Korsanlık Faaliyetleri: Nedenleri ve Sonuçları”, Adalya, C. VI, Antalya 2003, s. 91 – 118.
• ARSLAN, M., ve TÜNER ÖNEN, N., “Korsan Yuvaları: Kilikia, Pamphylia, Lykia ve Ionia Bölgelerindeki Korykoslar”, Adalya, C. 14, Antalya 2011, s. 189 – 206.
• BAHAR, H., “İlkçağda Orta Anadolu ile Akdeniz Bölgeleri Arasında Alanya'nın Stratejik Önemi”, Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri III, Alanya Belediyesi Yayınları, Alanya 2004, s. 327 – 329.
• BAHAR, H. “Taşeli Bölgesinin Jeopolitiği”, Uluslararası Taşeli Sempozyumu Tarih – Kültür – Turizm, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, Konya 2019, s. 1 – 28.
• BEAN, G. E. ve MİTFORD T. B., “Sites Old and New in Rough Cilicia” Anatolian Studies, S. 12, Ankara 1962, s. 185 – 217.
• BECKMAN, G., Hittite Diplomatic Texts, Society of Biblical Literature, Atlanta Georgia 1996.
• BERK, F. M., Iconiumlu Azizler, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2016.
• BİLİR, A., “Antik Çağ’da Korsanlığın Kilikya Ekonomisine Etkisi”, 2. Turgut Reis ve Türk Denizcilik Tarihi Uluslararası Sempozyumu III, Bodrum Belediyesi Yayınları, Bodrum 2015, s. 12 – 23.
• CAN, B., “Syedra ve Teritoryumu”, Barış Salman Anı Kitabı, Ege Yayınları, İstanbul 2017, s. 37 – 52.
• ÇALIK – ROSS, A., “Alanya ve Çevresinde Roma Dönemi Heykeltraşlığı”, Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri III, Alanya Belediyesi Yayınları, Alanya 2004, s. 583 – 585.
• ÇALIK – ROSS, A., “Dağlık (Taşlık) Kilikya Bölgesinde Roma Dönemi Yerel Heykeltraşlığı”, Uluslararası Taşeli Sempozyumu Tarih – Kültür – Turizm, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, Konya 2019, s. 763 – 778.
• DE SOUZA, P.,“Romans and Pirates in a Late Hellenistic Oracle from Pamphylia”, The Classical Quarterly, C. 47, S. 2, 1997, s. 477 – 481.
• DEMİR, G., ve TÜRKMEN, S., “Antalya, Alanya, Kadıini Mağarası Çalışmaları”, XXVII. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2019, s. 139 – 148.
• DOĞAN S., (2006). “Alanya ve Çevresinde Bizans Araştırmaları 2004”, XXIII. Araştırma Sonuçları Toplantısı, C. II, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2006, s. 135 – 146.
• DURUKAN M., “Antik Çağda Akdeniz’de Ticaret ve Korsanlık”, Türk Deniz Ticareti Tarihi Sempozyumu III Mersin ve Doğu Akdeniz, 2011, s. 36 – 50.
• EDMONDS, A. G., Anatolia and its Biblical Visionaries, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2002.
• ER, Y., LEWIN, A., ve CAPECCHI, G., “Diversità E Interazione Culturale In Cilicia Tracheia. I Monumenti Funerari”, Quaderni Storici, C. 26, s.76, 1991, s. 105 – 140.
• FARAONE, C. A.,“Binding and Burying the Forces of Evil: The Defensive Use of "Voodoo Dolls" in Ancient Greece”, Classical Antiquity, C. 10, S. 2, 1991, s. 165 – 205, 207 – 220.
• FARAONE, C. A., “Twisting and Turning in the Prayer of the Samothracian Initiates (Aristophanes "Peace" 276–279)”, Museum Helveticum, C. 62, S. 1, 2005, s. 30 – 50.
• FLEMMING B., Geç Ortaçağ Dönemi’nde Pamfilya, Pisidya ve Likya’nın Tarihi Coğrafyası, Çev: Hüseyin Turan Bağçeci, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2018.
• GILLIAM J. F., “A Diocletianic Inscription from Ayasofya and Imperial Military Supernomina”, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, S. 15, 1974, s. 183 – 191.
• Güleç E., Kuhn, L. S., Sevim, A., & Pehlevan, C. (1998). 1996 Yılı Antalya - Antakya Yüzey Araştırması. XV. Araştırma Sonuçları Toplantısı II Bildirileri İçinde (s. 247 – 254). Ankara: Ankara: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları.
• GÜRDAL, M., ve Özenir, S., “Der Herkules von Alanya”. Antike Welt, C. 17, S. 3, 1986, s. 23 – 26.
• HARMANDAR C. S., “Ptolemais Antik Kenti Limanı” Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2015.
• HONIGMANN, E. “The Original Lists Of The Members Of The Council Of Nicaea, The Robber-Synod And The Council Of Chalcedon”, Byzantion, C. 16, S. 1, 1942 – 1943, s. 20 – 80.
• JONES, C., P., “A Letter of Septimius Severus to the City of Syedra”, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, S. 195, 2015, s. 121 – 126.
• JONES, C. P., ve HABICHT C., “A Hellenistic Inscription from Arsinoe in Cilicia”, Phoenix, C. 43, S. 4, 1989, s. 317 – 346.
• KARAMUT, İ., “1994 Yılı Syedra Antik Kenti Çevre Düzenleme Çalışmaları”, VI. Müze Kurtarma Semineri, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1996, s. 77 – 90.
• KARAMUT, İ., “Syedra 1997 Kurtarma Kazısı ve Temizlik Çalışmaları”, IX. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1999, s. 141 – 150.
• KARAMUT, İ., (2004). “Alanya Müzesi Yazıtları”, Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri, C. III, Alanya Belediyesi Yayınları, Alanya 2004, s. 381 – 386.
• KARAMUT, İ., (2004b). “1996 Yılı Syedra Antik Kenti Çevre Düzenleme ve Kurtarma Kazısı”, Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri, C. III, Alanya Belediyesi Yayınları, Alanya 2004, s. 15 – 16.
• KARAUĞUZ, G., Boğazköy ve Ugarit Çiviyazılı Belgelerine Göre Hitit Devletinin Siyasi Antlaşma Metinleri,: Çizgi Kitabevi, Konya 2002.
• KAYA, M. A., “Roma İmparatoru Septimius Severus Döneminde Anadolu”. Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 25, S. 39, 2006, s. 27 – 48.
• KAYA, M. A., Roma’nın Afrikalı İmparatoru Septimus Severus. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2008.
• KORKUT, T. ve TEKOĞLU R., “Grabinschriften aus Pamphylien und Lykien”, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, S. 143, 2003, s. 105 – 116.
• KÖKTEN, K., “Tarsus – Antalya Arası Sahil Şeriti Üzerinde ve Antalya Bölgesinde Yapılan Tarihöncesi Araştırmaları Hakkında”, Türk Arkeoloji Dergisi, S. 8, C. II, 1959, s. 10 – 16.
• KURT, M., “Roma Cumhuriyeti Yönetiminde Kilikia Bölgesi ve Yerel Güçler”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 11, S. 1, 2009, s. 115 – 139.
• KURT, M. ve BULUT, E., “Dağlık Kilikia Bölgesi’nin Tarihi Coğrafyasına Dair Bir Araştırma: Ketis Problemi”, Uluslararası Taşeli Sempozyumu Tarih – Kültür – Turizm, Konya 2019, s. 29 – 48.
• LAFLI, E., “Funerary and Votive Monuments in Graeco-Roman Cilicia”, Anatolian Studies, S. 67, 2017, s. 145 – 180.
• LENSKI N. “Assimilation and Revolt in the Territory of Isauria, from the 1st Century BC to the 6th Century AD”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, C. 42, S. 4, 1999, s. 413 – 465.
• LEVANTE E., “The Coinage of Korakesion in Cilicia”, The Numismatic Chronicle (1966-), Seventh Series, C. 18, S. 138, 1978, 24 – 32.
• LLOYD S. ve RICE, D. S., Alanya (Ala’iyya), Türkçeye Çeviren Nermin Sinemoğlu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1989.
• NOLLE, J., ŞAHİN, S. ve VORSTER, Ch., “Katalog Der Inschrıften Im Museum Von Alanya Epigraphica Anatolica Zeitschrift für Epigraphik und Historische Geographie Anatoliens, S. 5, 1985, s. 125 – 146.
• NOLLE, J., “Karallia, Kibyra Minor und Mylome / Justinianupolis”, V. Araştırma Sonuçları Toplantısı, C. I, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1987, s. 375 – 378.
• OPELT, I. ve ERNST, K., “Eine Urkunde der Gründung von Arsinoe in Kilikien”, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, S. 77, 1989, s. 55 – 66.
• ÖZDEN Gerçeker, G. S., “2019 Yılı Syedra-Büyük Hamam Kazı Çalışmalarında Bulunan Geç Roma D Seramikleri”, Seramik Araştırmaları Dergisi, S. 2, 2020, s. 103 – 135.
• ÖZCAN, H. Ö., “Alanya Kalesinde Üç Bizans Kilisesi”, Sanat Dergisi, 5, 2010, s. 67 – 79.
• ÖZKAN, S., (2004). “M. Ö. II. Binde Alanya ve Civarı”, Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri, C. III, Alanya Belediyesi Yayınları, Alanya 2004, s. 115 – 116.
• RUSSEL, J., “A Roman Military Diploma from Eastern Pamphylia”, American Journal of Archaeology, C. 95, S. 3, 1991, s. 469 – 488.
• SAYAR M. H., (1998). “Kilikya’da Epigrafi ve Tarihi – Coğrafya Araştırmaları 1996”, XV. Araştırma Sonuçları Toplantısı, C. I, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1998, S. 331 – 360.
• SÖĞÜT, B., “Alanya Çevresinde (Batı Dağlık Kilikya Bölgesinde İmparator Kültleri”, Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri, C. III, Alanya 2004, s. 387 – 398.
• TEKİN, O., Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş, İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
• TÜLEK, F., (2007). “Alanya Mozaiklerinde Antik Yaşamın Yansımaları”, Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri, C. IV, Alanya Konaklı Belediyesi Yayınları, Alanya 2007, s. 31 – 42.
• TÜRKMEN, S. (2014). “Alanya İlçesi, Okurcalar Beldesi, Karaburun Mevkiinde Denizde Bulunan Lahit”, XXII. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2014, s. 113 – 126.
• WROTH W. W. “Greek Coins Acquired By The British Museum In 1900”, The Numismatic Chronicle and Journal of the Numismatic Society, S. 20, 1900, s. 273 – 296.
• YILDIRIM E., “Suriye Eyaleti’nin Kuruluşuna Kadar Roma’nın Doğu Akdeniz’de Korsanlıkla Mücadelesi”. Cedrus, S. 4, 2016, s. 91 – 103.