Reflections of Yusuf Akçura's Death on Turkish Media

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1 - Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 187 - 220, 31.05.2022

Zafer Atar

Öz

Yusuf Akçura, who was born in Simbir in 1876, came to Istanbul in 1883 with his mother, after losing his father at a young age. During the war years, the articles of Necip Asım, Veled Çelebi, Bursalı Tahir Bey on Turkism, and İsmail Gaspıralı's Tercüman Newspaper, As a matter of fact, his article Three Styles of Politics, published in 1904, is accepted as the manifesto of the Turkism movement.During the Second Constitutional Era, Akçura was one of founders of the Turkish Association and the Turkish Hearth, and he also played a significant role in the Republican administration's foundation. Akçura, who served as a delegate in Turkey's Grand National Assembly, was also the president of the Turkish History Research Society from 1932 to 1935.The effects of the death of Yusuf Akçura, one of the forefathers of the idea of Turkish nationalism, on the Turkish media were in this study. The news published in newspapers such as Kurun, Cumhuriyet, Son Posta, Akşam, Zaman, Ulus, Milliyet, Anadolu, Haber, Türk Dili, Türk Sözü, Yeni Asır, Halkın Sesi were investigated.

Anahtar Kelimeler

Yusuf Akcura, Turkish Media, Turkism.

Yusuf Akçura’nın Vefatının Türk Basınına Yansımaları

Öz

1876 yılında Simbir’de dünyaya gelen Yusuf Akçura, küçük yaşta babasını kaybettikten sonra, annesiyle birlikte 1883 yılında İstanbul’a gelmiştir. Harbiye yıllarında Necip Asım’ın, Veled Çelebi’nin, Bursalı Tahir Bey’in Türkçülüğe ait yazıları ile İsmail Gaspıralı’nın Tercüman Gazetesi, Yusuf Akçura’da Türkçülük fikirlerinin oluşmasını sağlamıştır. Nitekim 1904 yılında yayımladığı Üç Tarzı Siyaset adlı makalesi Türkçülük akımının manifestosu kabul edilir. Meşrutiyet Dönemi’nde Türk Derneği ve Türk Ocağı'nın kurucuları arasında yer alan Akçura, Cumhuriyet idaresinin kuruluş sürecinde de önemli görevler üstlenmiştir. TBMM’nde milletvekili olarak da görev yapan Akçura, aynı zamanda 1932-1935 yılları arasında Türk Tarih Tetkik Cemiyeti’nin de başkanlığını yapmıştır.Bu çalışmada, Türk Milliyetçiliği fikrinin öncülerinden olan Yusuf Akçura’nın vefatının Türk basınındaki yankıları ele alınmıştır. Bu bağlamda Kurun, Cumhuriyet, Son Posta, Akşam, Zaman, Ulus, Milliyet, Anadolu, Haber, Türk Dili, Türk Sözü, Yeni Asır, Halkın Sesi gibi gazetelerde çıkan haberler incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yusuf Akçura, Türk Basını, Türkçülük

Kaynakça

• Gazeteler Akşam Anadolu Cumhuriyet Haber (Akşam Postası) Halkın Sesi Kurun Milliyet Son Posta Türk Dili Türk Sözü Ulus Ulusal Birlik Yeni Asır Yeni Mersin Zaman
• Tetkik Eserler AKÇURA, Y., Üç Tarz-ı Siyaset, (Yay. Haz. Mehmet Ali Erdem), Lotus Yayınevi, Ankara 2005.
• AKÇURA, Y., Türk Devriminin Programı, (Ed. Kurtuluş Güran), Kaynak Yayınları, İstanbul 2017.
• BERKES, N., Niyazi Berkes Unutulan Yıllar, (Yay. Haz. Ruşen Sezer),İletişim Yayınları, İstanbul 2017.
• C.H.P. Tamim Mecmuası, Cumhuriyet Halk Fırkası Kâtibiumumiliği’nin Fırka Teşkilâtına Umumî Tebligatı, Temmuz 1933’ten Birincikânun 1933 sonuna kadar. (1934). Cumhuriyet Halk Fırkası Kâtibiumumiliği 1935’den Halkevi Reisliği’ne, 6/9/1933, Ankara Hâkimiyet-i Milliye Matbaası, Cilt 3.
• DEVLET, N., “Yusuf Akçura’nın Hayatı (1876-1935)”, Türklük Araştırmaları Dergisi, Sayı 2, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, İstanbul 1986, 88-103.
• DURAN, M., “Yusuf Akçura”, Milliyetçilik, (Ed. Tevfik Erdem),Otorite Kitap, İstanbul 2020.
• GEORGEON, F., Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri Yusuf Akçura (1876-1935), (Çev. Alev Er),Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1999.
• GEORGEON, F., “Yusuf Akçura”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, (Ed. Tanıl Bora), Cilt 4 Milliyetçilik, İstanbul 2009, 505-514.
• GÜNDOĞDU, A., Ümmetten Millete, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2007.
• KANLIDERE, A., “Yusuf Akçura ve Kuzey Türkleri”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, Cilt 3, Sayı 18, İstanbul 2009, 235-258.
• KAT, G., “Milli Mücadele’de Yusuf Akçura’nın Faaliyetleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt 26, Sayı 78, Ankara 2010, 589-614.
• KOŞAY, H.M, “Yusuf Akçura (1876-12.03.1935)”, Belleten, Cilt XLI, Sayı 162, Nisan 1977, Ankara, 389-400.
• KILINÇ, E., Yusuf Akçura Türkçülüğün Tarihi Türklük Fikri, Türkçülük Cereyanı, Türk Ocakları, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2018.
• SARINAY, Y., Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Gelişimi ve Türk Ocakları (1912-1931), Ötüken Neşriyat, İstanbul 2005.
• ŞİMŞEK, A.- SATAN,A., Milli Tarihin İnşası, Yazıgen Yayıncılık, İstanbul 2017.
• TÜRKMAN, S., “Yusuf Akçura ve Ziya Gökalp”, Atatürk Dergisi, Cilt 3, Sayı 4, 2003, 135-161.
• YÜCE, N., “Yusuf Akçura”, İslam Ansiklopedisi, Cilt 2, İstanbul 1989, 228-229.