Developments on Women's Rights in Turkey According to the Literature of the 1960-1980 Period

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 3, 912 - 929, 08.10.2022

Atiye Emiroğlu

Öz

During the establishment of the Republic of Turkey, laws, and regulations were established to make women equal to men before society and the law. In particular, while the foundations of the Republic and democracy were being laid, the practices that tried to keep women treated as second-class in society, on the same level as men, were seen as the ultimate building blocks of modernization. It is known that the rights granted to women in Turkey are made specially by the will and work of men. Women's pursuit of their rights remained faintish between 1960 and 1980. The fact that women could not get enough seats in the Assembly negatively affected the progress of the process with faster and more confident steps. Those who defend women's rights and want women to have a voice in the Parliament have not even been able to find a place in the women's branches of most parties. The result has reached the misunderstanding of women's rights in Turkey, and this situation has even affected family unity. In the study, resources that can give direction to the society were preferred, and accordingly, the meetings of the Grand Assembly of Turkey between 1960-1980, the Development Plans implemented in this period, and newspapers and magazines with a large readership were examined using the content analysis method. The conclusion is that the inability of women's rights to be adequately defended, even in the Assembly representing the people, negatively affects women's equality in the social sphere.

Anahtar Kelimeler

Woman, Rights, Progress

1960-1980 Dönemin Literatürüne Göre Türkiye’de Kadın Hakları Konusundaki Gelişmeler

Öz

Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulurken kadını toplum ve hukuk önünde erkeklerle eşit kılabilecek kanun ve yönetmelikler oluşturulmuştur. Özellikle Cumhuriyet ve demokrasinin temelleri atılırken toplumda ikinci sınıf muamele gören kadını, erkekle aynı düzlemde tutmaya çalışan uygulamalar modernleşme ve ilerlemenin en büyük yapı taşı olarak görülmüştür. Türkiye’de kadınlara tanınan hakların özellikle erkeklerin isteği ve çalışmalarıyla yapıldığı bilinmektedir. Kadınların haklarını aramaları, 1960-1980 arası dönem için oldukça cılız kalmıştır. Kadının yeteri derecede Mecliste yer edinememesi sürecin daha hızlı ve emin adımlarla ilerlemesini olumsuz yönde etkilemiştir. Kadın haklarını savunanlar ve Mecliste kadınların da söz hakkına sahip olmasını isteyenler, çoğu partinin kadın kollarında dahi yer edinememiştir. Sonuç Türkiye’de kadın haklarının yanlış anlaşılmasına kadar ulaşmış ve bu durum aile birliğini dahi etkilemiştir. Çalışmada topluma yön verebilen kaynaklar tercih edilmiş ve bu doğrultuda, 1960-1980 arası dönemde Türkiye Büyük Meclis’i görüşmeleri, bu dönemde uygulanan Kalkınma Planları, okuyucu kitlesi çok olan gazete ve dergiler içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Ulaşılan sonuç, halkı temsil eden Meclis’te dahi kadın haklarının yeterince savunulamaması kadının toplumsal alandaki eşitliğini olumsuz yönde etkilediği yönündedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Haklar, İlerleme

Kaynakça

• Ece Göztepe, (2005), “Namus Cinayetlerinin Hukuki Boyutu: Yeni Türk Ceza Kanunu’nun Bir Değerlendirilmesi”, TBB Dergisi, Sayı: 59, s. 29-48.
• Mehtap Hamzaoğlu ve Emrah Konuralp, (2018), “Türk Hukuk Sisteminin Namusla İmtihanı: Ulusal Mevzuat ve Uluslar arası Düzenlemeler Açısından Namus Cinayetleri”,
• Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2(2), s. 67-83.
• Filiz, Çolak, (2021). Demokrat Parti’nin İlk Kadın Milletvekili: Hatice Nazlı Tlabar (1913-1971).Tarih İncelemeleri Dergisi XXXVI, (1), s. 53-90.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Dönem: 1, Cilt: 1, Toplantı: 1, Yedinci Birleşim, 27.12.1961, s. 407.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Dönem: 1, Cilt: 1, Toplantı: 1, Otuz Üçüncü Birleşim, 15.01.1962, s. 717.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Dönem: 1, Cilt: 39, Toplantı: 4, 104. Birleşim, 14.05.1965, s. 150.
• Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, Dönem: 1, Cilt: 37, Toplantı: 6, 14. Birleşim, 13.12.1966, s. 468.
• Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, Cilt: 46, Toplantı: 7, 44. Birleşim, 28.03.1968, s. 219-220.
• Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, Cilt: 13, Toplantı: 13, 11. Birleşim, 11.12.1973, s. 209-210.
• Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, Cilt: 39, Toplantı: 18, 15. Birleşim, 5.12.1978, s. 580-581.
• Devlet Planlama Teşkilatı Kalkınma Planları (Birinci Beşyıl) 1963-1967, Ocak 1963, s. 69-221-461.
• Devlet Planlama Teşkilatı Kalkınma Planları (İkinci Beşyıl) 1968-1972, s. 257.
• Devlet Planlama Teşkilatı Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1973-1977, s.780.
• Devlet Planlama Teşkilatı Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1979-1983, s. 262.
• Cumhuriyet Akis Hürriyet Jale Candan, “Böyle şey olmaz!”, Akis, 13 Ağustos 1962, s. 32.
• “Kurultaylar”, Akis, 18 Eylül 1964, s. 24. Ayrıca bkz. Jale Candan, “Kadın Kolları Hakkında”, Akis, 13 Nisan 1963, s. 33.
• Jale Candan, “Siyasi Hayatta Kadın”, Akis, 14 Ağustos 1965, s.26. Jale Candan, “Kadınlar Meclise Girmeli”, Akis, 17 Temmuz 1965, s. 19.
• https://www.tbmm.gov.tr. Erişim Tarihi: 02.05.2022.