An Investigation on Tombstones of Hasseki (Haseki) Village the Karaburun District of the Ottoman Period

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 4 - Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 1574 - 1601, 31.12.2022

İlker Mümin Çağlar , Cengiz Gürbıyık , Abdullah Doğtekin

Öz

Anahtar Kelimeler

İzmir, Karaburun, Hasseki Tombstone, Grave Inscription

Karaburun Kazası Hasseki (Haseki) Köyü Osmanlı Dönemi Mezar Taşları Üzerine Bir İnceleme

Öz

Zamanın sessiz tanığı olan mezar taşları hem yüzeyinde bulunan kitabesiyle hem içerdiği motif ve süslemelerle hem de yapımında kullanılan malzemenin cinsiyle maziye dair günümüze kıymetli bilgiler sunmaktadır. Kitabeli mezar taşları bir nevi mevtanın hüviyet cüzdanı gibidir. Burada ölen kişinin adı, baba ismi, unvanı, lakabı, mesleği, evli bir kadınsa eşinin ismi hatta bazen vefat sebebi gibi ifadeler yer alabilmektedir. Bu bilgilerin yanında mezar taşı kitabelerinde geçen dua ve niyaz içeren tabirlerden, kitabenin ait olduğu dönemin dili ve edebiyatı hakkında fikir de edinilebilir. Ayrıca kitabelerdeki taş işçiliği, süslemelerde kullanılan motifler, mezar taşları için seçilen malzemenin niteliği gibi hususlar kitabelere ulaşılan sahadaki iktisadi, kültürel ve sanatsal yapıya dair tarihi seyri de ortaya koyabilmektedir. Mevcut çalışmanın konusunu, önceleri Aydın vilayetinin İzmir sancağına tabi bir nahiye iken, 19. yüzyılın sonlarına doğru İzmir’e bağlı bir kaza haline gelen Karaburun’un Haseki köyü civarında tespit edilen, 60 adet Osmanlı dönemi mezar taşı kitabesinin değerlendirilmesi oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İzmir, Karaburun, Hasseki Köyü, Mezar Taşı, Mezar Kitabesi, Hasseki Tombstone, Grave Inscription

Kaynakça

• Salname-i Vilayet-i Aydın, H.1296/M.1878, Vilayet Basımevi.
• Salname-i Vilayet-i Aydın, H.1300/M.1882, Vilayet Basımevi.
• Salname-i Vilayet-i Aydın, H.1311/M.1893, Vilayet Basımevi.
• Salname-i Vilayet-i Aydın, H.1312/M.1894, Vilayet Basımevi.
• Salname-i Vilayet-i Aydın, H.1313/M.1895, Vilayet Basımevi.
• Salname-i Vilayet-i Aydın, H.1326/M.1908, Vilayet Basımevi.
• AKER, M. Şefik, 57. Tümen ve Aydın Milli Cidali, C.I, Matbaa-i Askeri, İstanbul, 1937
• BAYKARA, Tuncer, İzmir Şehri ve Tarihi, Ege Üniversitesi Matbaası, İzmir, 1974
• BAYKARA, Tuncer, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyasına Giriş I: Anadolu’nun İdari Taksimatı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1988.
• BAYKARA, Tuncer, “Batı Anadolu’daki Rum Nüfusunun XIX. Yüzyıldaki Durumu, Yeni Yunan Göçleri ve Yerli Hıristiyanların Yunanlaştırılması”, Üçüncü Askeri Tarih Semineri Bildirileri Tarih Boyunca Türk-Yunan İlişkileri, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1986, s.437.
• BAYKARA, Tuncer, Osmanlılar’da Medeniyet Kavramı ve Ondokuzuncu Yüzyıla Dair Araştırmalar, Akademi Kitabevi, İzmir, 1999.
• EVLİYA ÇELEBİ SEYAHATNAMESİ, 9. Kitap I. Cilt, Haz: Seyit Ali Kahraman, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2011.
• GOFFMAN, Danıel, İzmir ve Levanten Dünya (1550-1650), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1995.