Antik 58 Delikli Oyunla Dün, Bugün, Yarın; Oyuncaklarımla Varım

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 6, 2276 - 2300, 23.01.2024

Özcan Elzem Şengül , Berra Bozoklu Ezel Öykü Şengül Ayşe Gümüş

https://doi.org/10.46868/atdd.2023.593

Öz

Kayseri Müzesi’nde sergilenen 58 delikli antik levha literatüre oyun olarak geçse de araştırmalarda tam olarak ne için kullanıldığı, nasıl oynandığı ile ilgili kesin bir bulguya rastlanılamamıştır. Pişmiş topraktan yapılmış oyun levhasında nasıl oynanabileceğine dair ortaokul örneklem grubu öğrencilerinin kendi kurallarını kurgulayarak oynamalarını sağlamak ve oyunu tanıtmak çalışmanın temel amacı olmuştur. Karma araştırma yönteminin bir modeli olan yakınsayan paralel desen kullanılan çalışmada; öğrencilerin merak duyguları güçlendirilmiş, kültürel sorumlulukları ile ilgili birikimleri artırılmıştır. Müzelerde oyun oyuncak varlığı ve Kültepe arkeoloji farkındalığı oluşturularak öğrencilerin yaparak yaşayarak, eğlenerek öğrenmelerine zemin hazırlanmıştır. Hiç bilmedikleri bir oyuna kural belirlemelerini sağlayarak; araştırma, sorgulama, problem çözme, sorumluluk, girişimcilik, üretkenlik, iletişim ve iş birliği gibi XXI. yy. becerilerini kullanmaları bilinci oluşturulmuştur. Bir okul ve bir antik oyunu kapsayan bu proje çalışmasının antik oyunların da gün yüzüne çıkartılması için, örneklem alınarak model oluşturması öngörülmektedir. Tespit edilen antik oyunların güncel versiyonlarının da izi sürülerek takip edilmek suretiyle yerelinde il kültür envanterlerine teklif edilmesi uygun olacaktır. 58 delikli ve benzer antik oyunların il, müze ve ören yerlerinde atölye çalışmalarıyla daha çok öğrenci ve bireye tanıtılarak öğretilmesi, yaygınlaştırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültepe-Kaniş-Karum Ören Yeri, Oyun, Oyun Levhası, 58 Delikli Oyun

Destekleyen Kurum

16. ORAOKUL ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJESİ YARIŞMASI

Proje Numarası

1689B12207851

Teşekkür

Prof. Dr. Fikri Kulakoğlunun verdiği destekten dolayı çok teşekkür ederiz

Ancient 58 Hole-Game Yesterday, Today, Tomorrow; I'm With My Toys

Öz

The main purpose of the study is to enable the secondary school sample group students to play their own rules and to introduce the game to how the 58-hole ancient plate game made of terracotta can be played, which is exhibited in Kayseri Museum, which is not known exactly what it is used for even though it is a game in the literature, and where there is no definite finding about how it is played in researches. In the study where the convergent parallel design, which is a model of the mixed research method, is used; students' sense of curiosity was strengthened, their knowledge of cultural responsibilities was increased, the presence of play toys in museums and awareness of Kültepe archaeology were created, and the ground was prepared for students to learn by living and having fun. By allowing them to set rules for a game they have never known; the awareness was created to use 21st century skills such as research, inquiry, problem solving, responsibility, entrepreneurship, productivity, communication and cooperation. This project, which includes a school and an ancient game, is expected to be modeled on other ancient games by taking a sample to bring other ancient games to light. It will be appropriate to propose the current versions of the detected ancient games to the provincial cultural inventories locally by following them. It has been proposed that 58-hole and similar ancient games should be taught and disseminated by introducing them to more students and individuals by conducting workshops in provinces, museums and archaeological sites.

Anahtar Kelimeler

Kültepe-Kaniş-Karum Ruins, Game, Game Plate, 58-hole game

Proje Numarası

1689B12207851

Kaynakça

• M.E.B. (2020). Anadolu Çocuk Oyunları. M.E.B. Yayınları. Begiç , H. N. (2017). Anadolu'da Yaşatılmaya Çalışılan Ahşap Oyuncak Üretimine Bir Örnek; Dedemin Oyuncakları Atölyesi. Motif Academi Halk Bilim Dergisi Journal of Folklore, 10 (19), 15-26.
• Bell, R., ve Cornelius, M. (1988). Board Games round the World. A Resource Book for Mathematical Investigations. Cambridge University Press.
• Bener, S. (2013). Antikçağda Oyun ve Oyuncaklar. Kitap Yayınevi.
• Carnarvon, G. ve Carter, H. ( 1907-1911/1912). Five Years Explorations at Thebes. A Record of Work Done.
• Çakır, A., & Öztürk, G. (2015). Eski Uygarlıklarda Çocuk Oyunları ve Oyuncaklar. Uluslararası Oyun ve Oyuncak Kongresi, 7-8.
• Çorum Valiliği , (2013). Çorum ve Kültür. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Dunn-Vaturi, Anne-E. (2000). The Monkey Race/Remarks on Board Games Accessories. Boards Games Studies 2000, 3, 107-111. http://ex.ludicum.org/publicacoes/bgsj/
• Egemen, A., Yılmaz, Ö., & Akil, İ. (2004). Oyun, Oyuncak ve Çocuk. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 5 (2), 39.
• Ellis, S. R., & Buchanan, B. (1966). An Old Babylonian Gameboard with Sculptured Decoration. Journal of Near Eastern Studies, 25 (3), 192- 201.
• Gülalp, S. (2008). Başlangıcından M.Ö. I. Binin Ortasına Kadar Olan Dönemlerde Anadolu Oyun Tahtaları; Anadolu İle Yakındoğu'nun Diğer Örnekleri Arasındaki Karşılaştırma [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. Yök Tez.
• Gülsoy, S. (2019). Oyun, Kültür ve Zaman. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 62, 317- 337.
• Hirst, K. K. (2019). Egypt's 58 Holes, the Ancient Board Game Called Hounds and Jackals, Playing Chutes and Ladders 4,000 Years Ago. Social sciences, Ocak 1, 2022 https://www.thoughtco.com/50-holes-game-
• Kahya Canlı, S. & Demirarslan, D. (2020). Çocuk Oyun Alanlarının Tarihi Gelişimi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3 (6), 60-75.
• Kasapoğlu Akyol, P. & Kutlu, M. M. (2020). Kör Keçi’den Körebe’ye: Oyun İçinde Oyun. Antropoloji, (39) , 103-109.
• Koca, M. (2016). Masa Oyunu Kavramının Araştırılması ve Seramik Uygulamaları [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yök Tez.
• Koskuoğlu, E. (2021). Türkiye’de Oyuncak Güvenliği ve İthalat Denetimleri Üzerine Yapılan Bir İnceleme. Gümrük Ticaret Dergisi, 8 (23), 34-43.
• Küçükyıldız, A. (2020). Türk Zeka Oyunları:1 Köçürme Mangala. (2. B). Delta Kültür Yayınevi.
• Özdemir, A., Tanoba, T., Karaokur, Ş., & Tonyalı, Ö. (2021). Türkiye’de Eğitim Bilimleri Alanında Yapılan Karma Yöntem Tezlerde Tipolojik ve Yöntemsel Eğilimler. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 54 (54), 23-53.
• Özgüç, T. (1955). Kültepe Hafriyatı 1954 Ib Katı Eserleri. Excavations at Kültepe 1954,. 19 (73), 55 72.
• Özgüç, T. (1986). Kültepe–Kaniş II: Eski Yakındoğu'nun Ticaret Merkezinde Yeni Araştırmalar. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Petrie, W. M., & Guy Brunton. (1924). Sedment I. British School of Archaeology in Egypt.
• Şahin, S. (2016). Afaganistan Türkmenlerinin Kültüründe Çocuk. SUTAD, (40), 261-271. Şengül, E. Ö. (2020). Fen Lisesi ve Anadolu Lisesi 9. Sınıf Öğrencilerinin Okul Dışı Tarih Öğretimi ve Müze Eğitimine Yönelik Tutumlarının Araştırılması (Kayseri İl Örneği).Tarih Kokan Mektuplar. Tübitak 51. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması, Tarih Alanı.
• Tanyel, H. H. (2016). Eskiçağ Anadolu Medeniyetleri Çocuk Eğitimi: Oyun ve Oyuncak [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].Yök Tez.
• Tatar, E. (2020). Mezopotamya ve Anadolu’da M.Ö. II. Bin yıla Kadar Oyun, Oyuntaşları, Oyun Masalarının / Tablalarının ve Diğer Arkeolojik Buluntuların Değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi]. Yök Tez.
• Voogt , A., Dunn Vaturi, A., & Eerkens , W. (2013). Cultural transmission in the ancient Near East: twenty squares and fifty-eight holes. Journal of Archaeological Science, 40 (4), 1715- 1730.
• Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2022). Araştırma ve Genel Eğitim Müdürlüğü. Somut Olmayan Kültürel Miras: https://aregem.ktb.gov.tr/TR-46095/46095.html
• Kayseri Büyükşehir Belediyesi https://www.kayseri.bel.tr/kesfet-listeleme/kultepe-kanis-karum-oren-yeri Türk Dil Kurumu, (2021). TDK, Türk Dil Kurumu Sözlükleri. . Türk Dil Kurumu Web Sitesi: https://sozluk.gov.tr/
• Danielle Zwang, (November 10, 2016). Hounds and Jackals: A Game from an Ancient Egyptian Tomb. https://www.metmuseum.org/blogs/metkids/2016/ancient-egypt-game
• Board Game 2013-02-03 https://macrotypography.blogspot.com/2013/02/board-game.html
• Small Hounds & Jackals Game Board Middle Kingdom https://www.metmuseum.org/art/collection/search/561802