Zerdüştlük İnancı ile Hint Dinlerindeki Ateşe Tapınma ve Kurban Ritüelleri

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 18 - 42, 02.04.2024

Mehmet Hanifi Dinç

https://doi.org/10.46868/atdd.2024.645

Öz

İran ve Hint coğrafyasında yaşayan insan topluluklarının akrabalık bağlarının olduğu araştırmacıların malumudur. Dini inançlar bu bağların en önemlilerinden bir tanesidir. Bu inanç sistemleri İran’da Zerdütşlük/Mecusilik, Hindistan’da ise Hinduizm olarak adlandırılmaktadır. Her iki inanç sistemi arasında başta ateş kültü olmak üzere düzenledikleri ritüellerde büyük oranda benzerlik bulunmaktadır. Bunları hayvan kurbanları, soma ve çeşitli gıda ürünlerinden oluşan sunular takip etmektedir. Ayrıca her iki toplum da tüm bu kurban ve sunuları, düzenledikleri ateş ritüelleri ile tanrılara ulaşacağını düşünmüşlerdir. Ancak Zerdüştlük inancında kurban ve sunu ritüelleri yalnızca Ahura Mazda için düzenlenmişken, Hindu toplumunda bu ritüeller birçok tanrı için düzenlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İran, Hindistan, Din, Zerdüştlük, Hinduizm

Fire Worship and Sacrifice Rituals in Zoroastrianism and Indian Religions

Öz

It is known to researchers that the human communities living in Iran and India have kinship ties. Religious beliefs are one of the most important of these ties. These belief systems are called Zoroastrianism/Majusism in Iran and Hinduism in India. There is a great deal of similarity between both belief systems in the rituals they organise, especially the fire cult. These are followed by animal sacrifices, soma and offerings of various food products. In addition, both societies thought that all these sacrifices and offerings would reach the gods through the fire rituals they organised. However, in Zoroastrianism, sacrifice and offering rituals were organised only for Ahura Mazda, while in Hindu society these rituals were organised for many gods.

Anahtar Kelimeler

Iran, India, Religion, Zoroastrianism, Hinduism

Kaynakça

• Abdollahifard, P. (2021). Zerdüştlük İnancında Kadının Konumu, Researchgate, Jaunary, 263-286.
• Alıcı, M. (2015). Mecusilik. Dinler Tarihi El Kitabı (Ed. B. Adam), Grafiker Yayınları.
• Atharva-Veda-Samhita. (1905). (Trans. by William Dwight Whitney), Published By Harward University, Cambridge-Massachusetts.
• Avesta. (1898). Vendidad (Vidēvdād) or Laws Against the Demons Avesta, Teh Sacred books of Zoroastrianism, Book 3, (Trans. by James Darmesteter), From Sacred Books of the East, American Edition.
• Arya, S. N. (1998). Some Social and Economic Aspects pf the Ritual of Gift in Ancient India. Proceedings of the Indian History Congress, 59. 85-88.
• Avari, B. (2007). India; The Ancient Past (A history of the Indian Sub-continent From c. 7000 bc to ad 120), Routledge.
• Aydın, M. (2005). Zerdüşt. Ansiklopedik Dinler Sözlüğü. Konya.
• Bhagavad-Gita. (2001). Tanrının Şarkısı (Çev. Ö. Cemal Güngören). Yol Yayınları.
• Campbell, J. (1994). Yaratıcı Mitoloji: Tanrının Maskeleri (Çev. K. Emiroğlu), İmge Kitabevi Yayınları.
• Chakravarti, M. (1979). Beef-Eating in Ancient India. Social Scientist, 7 (11), 51-55.
• Challaye, F. (2007). Dinler Tarihi (Çev. S. Tiryakioğlu). Varlık Yayınları.
• Chapple, C. K. (2002). Caynacılık ve Yoga’da Hayat Gücü. Dünya Dinlerinde Hayatın Anlamı, (Haz. J. Runzo-Nancy- M. Martin), (Çev. G.Varım). Say Yayınları.
• Choksy, J. K. (1998). Ancient religions. Iranian Studies, 31 (3-4), 661-679.
• Cilacı, O. (1995). Günümüz Dünya Dinleri. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Çağdaş, K. (1995). Hindistan’da İnek Kültü ve Bu Kültün Menşei Üzerine Bir Araştırma. AÜDTCF. Dergisi, 13 (1-2), 53-67.
• Demirci, K. (1991). Hinduizm’in Kutsal Metinleri Vedalar. Bilimsel Araştırma Dizisi 15, İşaret Yayınları.
• Deshpande, M. M.. (1995). Vedic Aryans, non-Vedic Aryans, and non-Aryans: Judging the linguistic evidence of the Veda. The Indo-Aryans of Ancient South Asia: Language, Material Culture and Ethnicity, (Edit. G. Erdosy), Walter de Gruyter.
• Duman, C. (2009). Mecusilik (Zerdüşt’lük Dini), (Düz. A. Duman), www.İslamhukuku sayfasi.com.
• Eliade, M. (1978). History of Religious Ideas: From the Stone Age to the Eleusinian Mysteries, (Trans. By Willard R. Trask), Vol I, The University of Chicago Press.
• Eliade, M. (1994). Ebedi Dönüş Mitosu (Çev. Ü.Altuğ). İmge Kitabevi Yavınları.
• Eliade, M. (2003). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi; Taş Devrinden Eleusis Mysteria'larına (Çev. A. Berktay). C.I, Kabalcı Yayınevi.
• Eliade, M. (2005). Dinler Tarihi: İnançlar ve İbadetlerin Morfolojisi (Çev. M. Ünal), Serhat Kitabevi.
• Erbaş, A. (2000). Dinler Tarihi Araştırmaları II, (Sempozyum: 20-21 Kasım 1998, Konya). (ss.269-278). Dinler Tarihi Derneği Yayınları/2. Erdosy, G. (1995). Language, material culture and ethnicity: Theoretical perspectives. The Indo-Aryans of Ancient South Asia: Language, Material Culture and Ethnicity, (Edit. G. Erdosy), Walter de Gruyter.
• Günbattı, C. (2000). Eski Anadolu’da “Su Ordali”. Archivum Anatolicum-Anadolu Arşivleri 4, 4, 1, 1-16.
• Gündüz, Ş. (2007). Yaşayan Dünya Dinleri. Diyanet Vakfı Yayınları.
• Güngören, İ. (2017). Buda ve Öğretisi. Yol Yayıncılık.
• Huart, C. (2008). Ancient Persia and Iranian Civilization (Trans. M. R. Dobie). Routledge.
• Jaiswal, O. P. (2005-2006). Science and Society in Ancient India Some Reflections. Proceedings of the Indian History Congress, 66, 43-62.
• Kaya, K. (1997). Hint Mitolojisi Sözlüğü. İmge Kitabevi Yayınları.
• Kayalı, Y. (2018). Antik Dönem Hindistan Tarihi ve Kültürü. Çizgi Kitabevi.
• Kılıç, Y.-Başol, S. (2014). Hitit Büyü Ritüellerinde Sayı ve Renk Sembolizmi. Turkish Studies, 9/7, 51-64.
• Knott, K. (2000). Hinduizm’in ABC’si (Çev. M. Yolal). Kabalcı Yayınevi.
• Kurt, A. O.-Aykıt, D. A.(?). Dinler Tarihi (Edt. Hasan Özarslan), TC Milli Eğitim Bakanlığı, Anadolu İmam Hatip Lisesi.
• Küçüköner, H. R. (2018). Hint Alt-Kıtasının Dini ve Kültürel Yapısının Şekillenmesinde Arilerin Rolü. e-Şarkiyat İlmi Araştırma Dergisi, 10 (2), 610-624.
• Leeming, D. (2015). Asya Mitolojisi Sözlüğü (Çev. Y. Kayalı). Kabalcı Yayıncılık.
• Malandra, W. W. (1983). An İntroduction to Ancient Iranian Religion, Readings from the Avesta and Achaemenid Inscriptions (Trans. and Edit. W. W. Malandra). University of Minnesota Press.
• Margul, T. (1968). Present-Day Worship of the Cow in India. Numen,15 (1), 63-80.
• Memiş, E., (2018). Eski İran Tarihi (Medler, Persler, Partlar. Ekin Yayınevi.
• Mortezaee, M.,-Abolqasemi, M., (2016). The Concept of ‘MiӨra’ in the Ancient Iranian Mythology, Asian Culture and History, 8 (2), Canadian Center of Science and Education, 76-82.
• Özman, R. (2014). İlkçağda Hint-İran Kültürel İlişkileri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13 (4), 1007-1016.
• Panaino, A. (2019). A Walk Through the Iranian Heavens (Edt. Touraj Daryaee). Ancient Iran Series, UCI Jordan Center for Persian Studies. Parpola, A. (1987). The Coming of the Aryans to Iran and India and the Cultural and Ethnic Identity of the Dāsa. This article has grown out of a paper read at the 7th World Sanskrit Conference held in Leiden on 23-29 August 1987. (ss.195-302). A revised version was delivered at the Indo-European Seminar, Faculty of Classics, University of Cambridge, on 2 December.
• Patra, B. (2016). Environment in Early India, A Historical Perspective. Environment, Traditional & Scientific Research, 1 (1), 42-56.
• Renou, L. (1993). Hinduizm (Çev. M. Selen). İletişim Yayınları.
• Reyhan, E. (2016). Hitit Kültür Dünyasında Bayram Ritüelleri, Turkish Studies, 11/16, 89-114.
• Ruben, W. (1943). Hind’de Köy ve Şehir. D.T.C.F. Dergisi., 1/3, 29-44.
• Ruben, W. (2000). Eski Metinlere Göre Budizm (Haz. L. Bozkurt). Okyanus Yayıncılık.
• Russell, J. R. (1985). An Introduction to Ancient Iranian Religion. Readings from the Avesta and the Achaemenid Inscriptions by William W. Malandra. Journal of the American Oriental Society, 105 (1), 170-174.
• Sarıkçıoğlu, E. (2002). Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi. Fakülte Kitabevi.
• Sarianidi, V. (1999). Near Eastern Aryans in Central Asia. The Journal o f Indo-Europeait Sttidies, 27 (3-4), 295-326.
• Sarma, D. S. (2005). Hint Dini Tarihine Giriş (Çev. F. Aydın). Ataç Yayınları.
• Schimmel, A. (1999). Dinler Tarihine Giriş (Edt. R. Kibar). Kırkambar Yayınları.
• Sharma, R. S. (1996). Looking for the Aryans. Cameos in History and Culture-1, Orient Blackswan Private Limited.
• Shrivastava, V. S. (1995). The Ritual of the Dead in Ancient India. Proceedings of the Indian History Congress, 56,151-152.
• Smith, B. K. (1991). Classifying Animals and Humans in Ancient India. Man, New Series, 26 (3), 527-548.
• Stein, B. (2015). Hindistan Tarihi (Çev. M. Günay). İnkılap Kitabevi Yayınları.
• Şeriati, A. (?). Dinler Tarihi (Çev. E. Vatansever). Kırkambar Kitaplığı.
• Thakrar, A. (?). The Origins of the Caste System in India Vs. (and how it relates to) The Formation of Race in America”, Illinois Vesleyan University (ss. 1-10).Undergraduate Review, Volume 13, Issue 1, Article 4.
• Tharakan, S. M.-Tharakan, M. (1975). Status of Women in India: A Historical Perspective, Social Scientist, 4, 4/5, Special Number on Women, 115-123.
• The Hymns of the Rigveda (Trans. by Ralph T. H. Griffith). 2nd edition, Kotagiri (Nilgiri). Kur’an.
• The Laws of Manu. (1886). The Sacred Books of the East, Translated by Various oriental scholars (Edit. F. Max Müller), XXV, At the Clarendon press, (translated with extracts from seven commentaries) Orford.
• Upanishadlar. (2008). (Sanskrit dilinden Çev. K. Kaya), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Whitaker, J. (2016). I Boldly Took the Mace (Vájra) for Might: Ritually Weaponizing a Warrior's Body in Ancient India. International Journal of Hindu Studies, 20 (1), 51-94.
• Yitik, A. İ. (1998). Hinduizm’in Diğer Dinlere Bakışı. DEÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 77-91.
• Yitik, A. İ. (2003). Hint Dinlerinde Kötülük ve Şeytan. Milel ve Nihal. İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 21-39.
• Yitik, A. İ.-Arslan, H. (2011). Vedalar ve Kaynağı Üzerine. Milel ve Nihal, İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 225-250.
• Zysk, K. G. (1986). The Evolution of Anatomical Knowledge in Ancient India. with Special Reference to Cross-Cultural Influences, Journal of the American Oriental Society, 106 (4), 687-705.