Hüseyin Nihal Atsız’ın Ruh Adam Romanının Kutsal Çam Ağacı Miti ve Bunun Tenasüh İnancı Bakımından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 2639 - 2670, 22.09.2024

Esma Nur Taytan

Öz

Bu çalışmada Hüseyin Nihal Atsız’ın Ruh Adam romanından hareketle eski Türklerde var olan ve totem mitlerinden olan ağaç miti konusuna değinilmiştir. Araştırmada mitlerin, tanrılar ve tanrıçalarla; olağanüstü ve doğaüstü olaylarla ilgili olduğu belirtilmiştir. Ruh Adam romanında yer alan çam ağacının eski Türklerde kutsal olarak görüldüğü tespit edilerek; bu ağacın ölümsüzlük ve yeniden doğuşu simgelediğine ulaşılmıştır. Romanın başında yer alan Uygur masalındaki çam ağacının axis mundi yani yerin merkezi görevini üstlendiği belirtilmiştir. Ötüken’de geçen bu masaldaki çam ağacının; göğü, yeri ve cehennemi birbirine bağladığına ulaşılmış olup aynı zamanda kutsallık atfedilen bu çam ağacının, Yüzbaşı Burkay’ın tenasüh yaşamasına sebep olduğu belirtilmiştir. Romanda yer alan tenasüh inancının, eski Türklerde var olan Şamanizm ve Budizm dinine dayandığı tespit edilmiştir. Romanda 20. yüzyılda yaşayan Selim Pusat’ın tenasüh yaşamasındaki en büyük etkenin, iki bin yıl önce Mete Han döneminde Börü Kayı olarak sevdiği kıza ok atmamasıyla yaptığı emre itaatsizlik ve bu sebeple idam edildiği belirtilmiştir. Börü Kayı’nın tekrar Yüzbaşı Burkay olarak dirildiğinde ise yasak aşka düşüp eşine ihanetiyle lanetlenmesinin tenasühün bir döngü halini almasına sebep olduğu açıkça belirtilmiştir. Yüzbaşı Burkay öldüğünde ise Burkay’ın, Selim Pusat olarak dünyaya geldiği, ruhunda ve mizacında bir değişim yaşanmadığı için de aynı hataları tekrar ettiği görülmüştür. Çalışmada yine nefsine yenik düşen Selim Pusat’ın Tanrı tarafından cezalandırılarak; lanetinin devam ettiği, Selim Pusat’ın romanın sonunda yok olarak içinde bulunduğu tenasüh döngüsünün son bulduğu da belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Nihal Atsız, Ruh Adam, Mitolojik Ana-Tanrıça, Tenasüh İnancı, Çam Ağacı Miti, Axis Mundi

The Sacred Pine Tree Myth of Hüseyin Nihal Atsız's Spirit Man Novel and Its Investigation in Terms of Tenasüh Belief

Öz

In this study, based on Hüseyin Nihal Atsız's novel Ruh Adam, the subject of the tree myth, which exists in ancient Turks and is one of the totem myths, is mentioned. In the study, it is stated that myths are related to gods and goddesses and extraordinary and supernatural events. It was determined that the pine tree in the novel Spirit Man was seen as sacred in the ancient Turks and it was reached that this tree symbolizes immortality and rebirth. It is stated that the pine tree in the Uyghur tale at the beginning of the novel serves as the axis mundi, the center of the earth. The pine tree in this tale, which takes place in Ötüken, connects heaven, earth and hell, and at the same time, it is stated that this pine tree, which is attributed to holiness, causes Captain Burkay to experience tenasüh. It has been determined that the belief in tenasüh in the novel is based on the religion of Shamanism and Buddhism, which existed in the ancient Turks. In the novel, it is stated that the biggest factor in Selim Pusat, who lives in the 20th century, experiencing tenasüh is his disobedience to the order he disobeyed two thousand years ago as Börü Kayı during the reign of Mete Khan by not shooting an arrow at the girl he loved and for this reason he was executed. When Börü Kayı is resurrected as Captain Burkay again, it is clearly stated that falling into forbidden love and being cursed with his betrayal of his wife caused tenasüh to become a cycle. When Captain Burkay dies, it is seen that Burkay is born as Selim Pusat and repeats the same mistakes since there is no change in his soul and temperament. In the study, it is also stated that Selim Pusat, who succumbed to his ego, was punished by God; his curse continued, and the cycle of tenasüh in which Selim Pusat was destroyed at the end of the novel ended.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Nihal Atsız, Ruh Adam, Mythological Mother-Goddess, Tenasüh Belief, Pine Tree Myth, Axis Mundi

Kaynakça

• Arslan, Ç. (2020). Ruh Adam Romanında Tasavvuf Eleştirisi Yahut Tezadı Yaşamak. Edebi Eleştiri Dergisi, 4 (1), 1-16.
• Artun, E. (2005). Türk Halkbilimi. İstanbul KİTABEVİ.
• Ateş, Ş. (2012). Yakındoğu Demirçağ Uygarlıklarında Hayat Ağacı İnancı [Yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi]. Yök Tez.
• Atsız, H. N. (1997). Ruh Adam. Ötüken Neşriyat.
• Bayat, F. (2005). Mitolojiye Giriş. Karam Araştırma ve Yayıncılık.
• Bayat, F. (2007). Türk Mitolojik Sistemi 1. Ötüken Neşriyat.
• Bayat, F. (2016). Türk Mitolojik Sistemi 2. Ötüken Neşriyat.
• Ergun, P. (2012). Türk Kültüründe Ağaç Kültü. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Öcal Oğuz, M. (v.d). (2015). Türk Halk Edebiyatı. Grafiker Yayınları.