The Karagöl Issue in the Territorial Claims of the Union of Soviet Socialist Republics of Armenia (SSR) against the Union of Soviet Socialist Republics of Azerbaijan (SSR)

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 2497 - 2512, 22.09.2024

İkram Ağasiyev , Aybeniz Osmanova

Öz

The article is devoted to territorial claims of Armenia against Azerbaijan. The authors note that in the spring of 1920, Soviet power was established in Azerbaijan.The Soviet government was not popular in Armenia. In order to attract Armenia to its political bloc, Soviet Russia promised it new territories. When we say new territories, we mean the territories of Azerbaijan. Starting from November 1920, the territories of Azerbaijan were gradually handed over to the Armenian Soviet Republic. A part of the territories from the border regions of Azerbaijan (Zangezur, Nakhchivan, Gadabey, Gazakh, Tovuz and others) was given to Armenia. All these processes were carried out under the dictates of Moscow, and no consent was obtained from Azerbaijan. One of the territories illegally bought from Azerbaijan and given to Armenia is Karagöl and the territories around the lake. These territories, which were known as the territory of Azerbaijan until 1929, were given to Armenia in the 1930s by the order of the USSR leadership. However, the Azerbaijani population living around Karagöl did not agree with this decision of the Center and fought for their land for many years. In 1991, Armenia completely occupied Karabakh and the surrounding areas of Karagöl. After the victory of the Azerbaijani Army over Armenia in 2020, Karabakh was freed from occupation. In May 2021, the Azerbaijani Army liberated the areas around Karagöl, and thus historical justice was established.

Anahtar Kelimeler

Karagöl, Azerbaijan SSR, Armenian SSR, Zangezur, territorial claims

Ermənistan SSR-in Azərbaycan SSR-ə Qarşı Ərazi İddialarında Qaragöl Məsələsi

Öz

Məqalə Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddialarına həsr olunmuşdur. Müəlliflər qeyd edirlər ki, 1920-ci ilin yazında Azərbaycanda sovet hakimiyyəti quruldu. Ermənistanda isə sovet hakimiyyəti populyar deyildi. Ermənistanı öz siyasi blokuna cəlb etmək üçün Sovet Rusiyası ona yeni ərazilər vəd etdi. Yeni ərazilər dedikdə Azərbaycan əraziləri nəzərdə tutulurdu. 1920-ci ilin noyabrından başlayaraq Azərbaycan əraziləri mərhələ - mərhələ Ermənistan Sovet respublikasına verilməyə başladı. Azərbaycanın sərhəd bölgələrindən (Zəngəzur, Naxçıvan, Gədəbəy, Qazax, Tovuz və sair) ərazilərin bir hissəsi Ermənistanın tərkibinə verildi. Bütün bu proseslər Moskvanın diqtəsi ilə həyata keçirilirdi və Azərbaycandan razılıq alınmırdı.Azərbaycandan qanunsuz olaraq alınıb Ermənistana verilən ərazilərdən biri də Qaragöl və gölün ətrafındakı ərazilər olmuşdur. 1929-cu illərədək Azərbaycan ərazisi kimi tanınan bu torpaqlar 1930-cu illərdən SSRİ rəhbərliyinin göstərişi ilə Ermənistana verildi. Lakin Qaragöl ətrafında yaşayan Azərbaycan əhalisi Mərkəzin bu qərarı ilə razılaşmadılar və uzun illər öz torpaqları uğrunda mübarizə apardılar. 1991-ci ildə Ermənistan Qarabağı və Qaragöl ətrafı əraziləri tam işğal etdi. 2020-ci ildə Azərbaycan Ordusunun Ermənistan üzərində qələbəsindən sonra Qarabağ işğaldan azad olundu. 2021-ci ilin may ayında Azərbaycan Ordusu Qaragöl ətrafı əraziləri azad etdi və beləliklə, tarixi ədalət bərqərar oldu.

Anahtar Kelimeler

Qaragöl, Azərbaycan SSR, Ermənistan SSR, Zəngəzur, ərazi iddiaları

Kaynakça

• ACDA , fond 2502, liste2, dosya 33.
• ACDA, fond 2502, liste2, dosya 26.
• ACDA, fond 379, liste1, dosya 7345.
• Azerbaycan Cumhuriyyeti Devlet Arşivi , (kısaca-ACDA) fond 2502, liste 2, dosya 20.
• Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin İctimai-Siyasi Sənədlər Arxivi (kısaca-ARPİİİSSA), fond 1, liste 31, dosya 186a.
• Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının Ali Sovetinin MƏLUMATI. №9. (1969). Azərbaycan SSR Ali Sovetinin nəşri.
• Chto i pochemu proiskhodit na granitse Azerbaydzhana i Armenii? https://www. Bi-bi-si. com/russian/news-57150521.
• Ermənistanın Azərbaycana qarşı torpaq iddiasını Stalin dayandırdı? https://1905.az/erm.
• Əziz, B. Qaragölün ermənilərə verilməsi sənədini Azərbaycan tərəfdən İşxanyan imzalayıb. https:// moderator. Az. Həsənli, C. Qaragöl arayışı. https://novator.az/2021/09/16/qaragol-arayisi/.
• K istorii obrazovaniya Nagorno - Karabakhskoy avtonomnoy oblasti Azerbaydanskoy SSR. 1918 - 1925: Dokumenty i materialy. (1989). Azerneşriyyat. Məmmədov, B., Aliyev S. ve Salamov A. (2019). Azərbaycan Respublikası böyük göllərinin hidrobiokimyəvi xüsusiyyətləri və gölətrafı ərazilərin mühəndis geofiziki şəraiti. Mütərcim nəşriyyatı.
• Niftaliyev, I. (2010). Azerbaydzhanskaya SSR v ekspansionistskikh planakh armyan (20-ye gody XX veka). Təhsil neşriyyatı.
• Pashinyan nazval vzryvoopasnoy situatsiyu vokrug Chernogo ozera bliz Azerbaydzhana. https://www.interfax.ru/world/765873.
• Rəşad, M. Qaragöl, yoxsa Sevlic?. https://525.az/news/168224-qaragol-yoxsa-sevlic-resad-
• Rusiya Dövlət Yeni Tarix Arxivi (kısaca-RDYTA), fond 100, liste5, dosya 652.
• Səxavət, M. Ermənilərin Qaragöl sevdası: “Xəritə üzərində o ərazilər Azərbaycanındır. İki müəllimin SSRİ-nin Fərmanına üsyanı. https:// yenicag. az/ermenilerin-qaragol-sevdasi-xerite- Şahsuvarlı, T. Qaragöl sərhəd gölü deyil: Bəs, Dəmirdaş dağı necə "yoxa çıxıb, https://bizim.media/az/read/21310/
• Vsesoyuznaya perepis' naseleniya 17-go dekabrya 1926 g,, tom 4, p. 14. Statisticheskoye upravleniye SSSR.Kurdistanskiy uyezd. (1929). www.etno-kavkaz. narod. ru/kurdistan 26./html.
• Zamanov, X. (1969). Kiçik Qafqazın gölləri və anbarlarının su balansı. Elm nəşriyyatı.