SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİNDE ÖĞRENİM GÖREN ÖĞRENCİLERİN AKILCI İLAÇ KULLANIM DURUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 97 - 117, 15.11.2024

Emel Berfin Gözen , Şeyda Saydamlı , Muhammed Nasrullah Er

Öz

Amaç: Bu araştırma, sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin akılcı ilaç kullanım durumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı olarak yapılan araştırmanın evrenini Sağlık Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören öğreciler oluştururken örneklemini 259 öğrenci oluşturdu. Veriler, 20 Ocak- 20 Mayıs 2022 tarihleri arasında veri toplama formu ile toplandı. Verilerin analizinde, frekans, ortalama, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi kullanıldı.

Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin %76.8’inin ağrı nedeniyle ilaç kullandığı, %82.6’sının en sık ağrı kesici ilaç kullandığı, %77.6’sının tedavi dozu tamamlandığında ilaç kullanımına son verirken %66.8’i hekim önerisine göre ilaç kullanımına son verdiği, %40.5’inin ilaçları her zaman reçete ile aldığını, %81.1’nin daha önceden kullanılan ilaç olması nedeniyle reçetesiz ilaç kullandığı, %92.3’nün hekime danışmadan ağrı kesici kullandığını, %95.4’ünün hekimin önerdiği saate ilacı kullanma durumuna dikkat ettiği, %80.3’nün kullandığı ilacın prospektüsünü okuduğu, %82.5’sının evde ilaç saklarken kullanma talimatında yazan koşullara dikkat ederek ilaç sakladığı ve %86.1’nin saklanılan ilaçları gerek gördüğünde kullandığı saptanmıştır. Öğrencilerin yaş, cinsiyet, anne ve baba eğitim durumu, sigara kullanımı değişkenleri ile akılcı ilaç kullanımı arasında anlamlı fark olduğu belirlendi (p<0.05).

Sonuçlar: Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına ilişkin bazı konularda (ilaçları reçete ile alma, hekim öneresi dışında ilaç kullanmama, hekimin önerdiği süreden önce ilacı kullanmayı bırakmama) yetersizliklerinin olduğu saptandı. Bu bağlamda, sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını iyileştirmeye yönelik konferans, danışmanlık programlarının geliştirilmesi, sağlık bilimleri fakültesi ders müfredatında bir ders olarak verilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Akılcı ilaç kullanımı, İlaç kullanım alışkanlıkları, İlaçlar, Öğrenciler

Etik Beyan

Bu makalede İntihal tespit edilmemiştir. Helsinki Bildirgesi (HB) ve etik ilkelere uyulmuştur.

Teşekkür

Araştırmaya katılarak destek veren tüm sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerine teşekkür ederiz.

EVALUATION OF RATIONAL DRUG USE STATUS OF STUDENTS STUDYING AT THE FACULTY OF HEALTH SCIENCES

Öz

Aim: The aim of this study is to determine the rational drug use status of health sciences students.

Materials and Methods: While students studying at the Faculty of Health Sciences formed the universe of the descriptive research, 259 students formed the sample. Data were collected between 20 January and 20 May 2022 with a data collection form. Frequency, mean, independent sample t-test and one-way analysis of variance were used in the analysis of the data.

Results: 76.8% of the students participating in the study used medication due to pain, 82.6% used pain medication most frequently, 77.6% stopped using medication when the treatment dose was completed, 66.8% stopped using medication according to the physician's recommendation, 40.5% 81.1% of them always took the drugs with a prescription, 81.1% used non-prescription drugs because it was a drug used before, 92.3% used painkillers without consulting the doctor, 95.4% paid attention to the time of using the drug at the time recommended by the physician, 80.3% It was determined that 82.5% of them read the package insert of the medicine they used, while keeping the medicine at home, they kept the medicine by paying attention to the conditions written in the instructions for use, and 86.1% used the stored medicines when necessary. It was determined that there was a significant difference between the variables of age, gender, educational status of parents, smoking and rational drug use (p<0.05).

Conclusion: It was determined that the health sciences faculty students had inadequacies in some issues related to rational drug use (taking drugs with a prescription, not using drugs other than the physician's recommendation, not stopping the drug before the physician's recommended time). In this context, it can be suggested that conferences and counseling programs should be developed to improve the rational drug use behaviors of health sciences faculty students and should be given as a course in the health sciences faculty curriculum.

Anahtar Kelimeler

Rational drug use, Drug use habits, Medicines, Students

Etik Beyan

Plagiarism has not been detected in this article. The Declaration of Helsinki and ethical principles have been complied with.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

We would like to thank all the students of the faculty of health sciences who supported by participating in the research.

Kaynakça

• Filiz, M., & Bozdemir, E. (2021). Türkiyede Akılcı İlaç Kullanımı ile ilgili bilgi tutum ve davranış çalışmlarının derlemesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, (27), 93-101.
• Çiftçi, B., & Aksoy, M. (2017). Çocuklarda Akılcı İlaç Kullanımı ve Hemşirelerin Sorumlulukları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 191-194.
• Taşdemir, S. (2013). Akılcı rasyonel ilaç kullanımı. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 1(1), 1-5.
• Elmas, A., Başaran Güngör, B., Artvin, D., Timuroğlu, B., Duru, M., Gündoğdu, A., & Al Yahya, A. (2020). Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi klinik öncesi dönem öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi, görüş ve davranışları. The Journal of Turkish Family Physician, 11(2), 68-82.
• Akıcı, A., & Ulupınar, S. (2015). Hemşirelik Uygulamalarında Akılcı İlaç Kullanımı. Türkiye klinikleri J Pharmacol-Special Topics, 3(1), 84-93.
• Sürmelioğlu, N., Kıroğlu, O., Erdoğdu, T., & Karataş, Y. (2015). Akılcı Olmayan İlaç Kullanımını Önlemeye Yönelik Tedbirler. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 24(4), 452- 462.
• Tural Büyük E, Ünaldı Baydın N. Hasta Güvenliği Kapsaminda Akilci İlaç Kullaniminda Annelerin Tutumlarina Yönelik Bir Araştirma. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;24(3):349-56.
• Er, M. N., & Saydamlı, H. Ş. (2023). Hasta Güvenlik Kültürünün Hemşireler Tarafindan Algilanmasi: Özel Bir Hastane Örneği. Tıp Fakültesi Klinikleri Dergisi, 6(3), 165- 179.
• Ünver, V., Başak, T., Yüksel, Ç., Güvenç, G., et al. (2014). Son Sınıf Hemşirelik Öğrencilerine Verilen Hemşirelikte Akılcı İlaç Uygulamaları Kursunun Etkinliğinin Hasta Güvenliği Kapsamında Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(4), 284-289.
• Yazıcıoğllu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık, s.49-50.
• Soysal, A., & Şahin, E. (2020). Akılcı ilaç kullanımı: Üniversite öğrencileri üzerinde bir. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(3), 175-182.
• Aslan, R., Ilıman, E., & Arslan, A. (2019). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanım Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açsından İncelenmesi., s.16-18. Ubak Yayınevi, Sivas.
• Kuyifatih, A., Yenimahalleli Yaşar, G., & Günaltay, M.M. (2022). Akılcı İlaç Kullanımı: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde Bir Uygulama. Fiscaoeconomia, 6(1), 251-277.
• Kus E. (2016). Öğrenci hemşirelerin akılcı ilaç kullanım ilkeleri konusunda bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şengül, B. N., & AKYİL, S. (2022). Farklı Kuşaklarda Akılcı İlaç Kullanımı ve Sağlık Algısının İncelenmesi. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 5(3),169-178.
• Şantaş, F., & Demirgil, B. (2017). Akılcı İlaç Kullanımına İlişkin Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 5(1), 35-48.
• Karakurt P, Hacıhasanoğlu R, Yıldırım A, Sağlam R. Üniversite öğrencilerinde ilaç kullanımı. TAF Prev Med Bull, 2010, 9: 505-512.
• Karaman, A., Ayoğlu, T., Aydoğan, M. N., & Kuğu, E. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Durumları. Florence Nightingale Hemsirelik Dergisi, 27