Covid-19'un Klinik İzleminde, Biyobelirteçlerin Prognozu Belirlemedeki Rolü

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 89 - 95, 15.11.2024

Özge Göktürk , Kerim Göktürk , Ercan Çil

Öz

Amaç: COVID-19, koronavirüs ailesine ait olan ve 2019 yılının sonlarında Çin'in Wuhan şehrinde ortaya çıkan SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu bir hastalıktır. COVID-19, hafif solunum yolu enfeksiyonlarından ağır pnömonilere, çoklu organ yetmezliklerine ve ölüme kadar geniş bir klinik yelpazede seyredebilmektedir. Bu çalışmada amacımız, COVID-19 hastalarında yaş, hemogram, trombosit, lökosit, lenfosit, nötrofil, ürik asit, kreatinin, üre, alanin aminotransferaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST), laktat dehidrogenaz (LDH), fibrinojen, D-dimer, ferritin, C-reaktif protein (CRP) ve prokalsitonin düzeylerinin hastalık prognozundaki önemini değerlendirmektir. Özellikle mortalite riskini belirlemede bu biyobelirteçlerin rolünü incelemek hedeflenmiştir.
Materyal ve Metod: Çalışmamızda pandemi servisleri ve yoğun bakımlarında tedavi gören 236 COVID-19 hastası retrospektif olarak incelendi. Hastaların demografik verileri, laboratuvar sonuçları ve klinik sonuçları hastane kayıtlarından elde edildi. İlk yatış sırasında alınan değerleri analiz edildi.
Bulgular: Çalışmaya alınan 236 hastanın %50’si kadın, %50’si erkek olup yaş ortalaması 58,1±14,4 idi. Çalışmada, ölen hastaların yaş ortalaması taburcu olan hastaların yaş ortalamasına göre anlamlı derecede daha yüksekti (p<0.001). Lökosit(p=0,02), nötrofil(p=0,006),üre (p=0.01), laktat dehidrogenaz (LDH) (p<0.001), fibrinojen (p=0.005) ve C-reaktif protein (CRP) (p=0.003) düzeyleri açısından, ölen hastalarda taburcu olan hastalara göre anlamlı derecede yüksek bulundu. Hemoglobin, trombosit, lenfosit, ürik asit, kreatinin, aspartat aminotransferaz (AST), alanin aminotransferaz (ALT), D-Dimer, ferritin ve prokalsitonin düzeyleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Sonuç: Çalışmamızda ileri yaş, lökosit, nötrofil, üre, LDH, fibrinojen ve CRP düzeylerinin artmasının COVID-19 hastalarında mortalite riskini öngörmede önemli olduğu saptandı. Bu biyobelirteçlerin, COVID-19’un erken tanı ve tedavi planlamasında önemli bir rol oynayabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Biyobelirteçler, Prognostik Faktörler

Kaynakça

• Khan, S. F., Rathod, P., Gupta, V. K., et al. (2024). Evolution and impact of nucleic acid amplification test (NAAT) for diagnosis of coronavirus disease. Analytical Chemistry, 96(20), 8124-8146.
• Ciotti, M., Angeletti, S., Minieri, M., et al. (2019). COVID-19 outbreak: an overview. Chemotherapy, 64(5-6), 215-223.
• Tan, W., Zhao, X., Ma, X., et al. (2020). A novel coronavirus genome identified in a cluster of pneumonia cases - Wuhan, China 2019-2020. China CDC Weekly, 2(4), 61- 62.
• Hai, C. N., Duc, T. B., Minh, T. N., Quang, L. N., Tung, S. L. C., Duc, L. T., et al. (2024). Predicting mortality risk in hospitalized COVID-19 patients: an early model utilizing clinical symptoms. BMC Pulmonary Medicine, 24(1), 24.
• Bartoszewicz, K., Mikstacki, A., Kowalik, M., et al. (2024). Analysis of prognostic factors in critically ill patients with COVID- 19. PLoS One, 19(6).
• Pourbagheri-Sigaroodi, A., Bashash, D., Fateh, F., et al. (2020). Laboratory findings in COVID-19 diagnosis and prognosis. Clinica Chimica Acta, 510, 475-482.
• Valero-Bover, D., Portillo-Lara, V., Martín-Sánchez, V., et al. (2023). Is age the most important risk factor in COVID-19 patients? The relevance of comorbidity burden: a retrospective analysis of 10,551 hospitalizations. Clinical Epidemiology, 811-825.
• Izcovich, A., Ragusa, M. A., Tortosa, F., et al. (2020). Prognostic factors for severity and mortality in patients infected with COVID- 19: A systematic review. PLoS One, 15(11).
• Mi, J., Zhong, W., Huang, C., Zhang, W., et al. (2020). Gender, age and comorbidities as the main prognostic factors in patients with COVID-19 pneumonia. American Journal of Translational Research, 12(10), 6537.
• Zhuang, Z., Qi, Y., Yao, Y., et al. (2023). Predictive model for disease severity among COVID-19 elderly patients based on IgG subtypes and machine learning. Frontiers in Immunology, 14, 1286380.
• Zhang, J., Zhong, L., Min, J., et al. (2023). Relationship between blood urea nitrogen to serum albumin ratio and short-term mortality among patients from the surgical intensive care unit: a population-based real-world study. BMC Anesthesiology, 23(1), 416.
• Shokr, H., Marwah, M. K., Siddiqi, H., et al. (2022). Lactate dehydrogenase/albumin to-urea ratio: a novel prognostic maker for fatal clinical complications in patients with COVID-19 Infection. Journal of Clinical Medicine, 12(1), 19.
• Huang, Y., Guo, L., Chen, J., et al. (2022). Serum lactate dehydrogenase level as a prognostic factor for COVID-19: A retrospective study based on a large sample size. Frontiers in Medicine, 8, 671667.
• Shi, J., Li, Y., Zhou, X., et al. (2020). Lactate dehydrogenase and susceptibility to deterioration of mild COVID-19 patients: a multicenter nested case-control study. BMC Medicine, 18, 1-6.
• Paranga, T. G., Pavel-Tanasa, M., Constantinescu, D., et al. (2023). Comparison of C-reactive protein with distinct hyperinflammatory biomarkers in association with COVID-19 severity, mortality and SARSCoV- 2 variants. Frontiers in Immunology, 14, 1213246.
• Elshazli, R. M., Toraih, E. A., Elgaml, A., et al. (2020). Diagnostic and prognostic value of hematological and immunological markers in COVID-19 infection: A meta-analysis of 6320 patients. PLoS One, 15(8).
• Sayyadi, M., Hassani, S., Shams, M., et al. (2023). Status of major hemostatic components in the setting of COVID-19: the effect on endothelium, platelets, coagulation factors, fibrinolytic system, and complement. Annals of Hematology, 102(6), 1307-1322.
• Paranga, T. G., Pavel-Tanasa, M., Constantinescu, D., et al. (2023). Comparison of C-reactive protein with distinct hyperinflammatory biomarkers in association with COVID-19 severity, mortality and SARSCoV- 2 variants. Frontiers in Immunology, 14, 1213246.
• Sharifpour, M., Rangaraju, S., Liu, M., et al. (2020). C-Reactive protein as a prognostic indicator in hospitalized patients with COVID-19. PLoS One, 15(11).
• Luan, Y. Y., Yin, C. H., Yao, Y. M. (2021). Update advances on C-reactive protein in COVID-19 and other viral infections. Frontiers in Immunology, 12, 720363.